Site icon Слушна

Пра карысць фізічнай актыўнасці. Меркаванні экспертаў

Фізічная актыўнасць - карысць фізічных нагрузак у любым узросце

Незалежна ад полу і ўзросту ўсім людзям жыццёва неабходная рэгулярная фізічная актыўнасць. Сістэматычныя заняткі не толькі ўмацоўваюць мышцы, трымаюць у тонусе цела, але і дапамагаюць супрацьстаяць стрэсам. Тыя, хто рэгулярна займаецца фізічнымі практыкаваннямі, маюць добрую памяць, высокую працаздольнасць і моцны імунітэт.

Гіпадынамія з'яўляецца адным са значных фактараў рызыкі развіцця неінфекцыйных захворванняў, нароўні з курэннем і злоўжываннем алкаголем. Недахоп фізічнай актыўнасці – адна з найбольш вострых праблем у сучасным свеце, своеасаблівы пабочны эфект тэхнічнага прагрэсу. І няхай сёння ў медыцынскім даведніку няма хваробы, якая б называлася такім тэрмінам, як гіпадынамія, разам з тым, гэты стан можа прывесці да сур'ёзных парушэнняў функцыі ўсіх органаў і сістэм чалавечага арганізма.

Пра тое, чаму гэтак важная рэгулярная фізічная актыўнасць, прычым у любым узросце, распавялі:

  • Наталля Грэкава, загадчыца лабараторыі гігіены дзяцей і падлеткаў Навукова-практычнага цэнтра гігіены;
  • Вольга Сінякова, навуковы супрацоўнік клінічнай лабараторыі прафілактычнай медыцыны Навукова-практычнага цэнтра гігіены;
  • Людміла Жылевіч, намеснік галоўнага ўрача – кіраўнік Рэспубліканскага геранталагічнага цэнтра (актыўнага даўгалецця) Рэспубліканскага клінічнага шпіталя інвалідаў Вялікай Айчыннай вайны імя П.М.Машэрава.

Некалі адпачываць? Адкладзі планшэт

Фізічная актыўнасць на працы. Некалі адпачываць? Адкладзі планшэт

Як распавяла Наталля Грэкава, рэаліі такія, што большую частку часу дзеці і падлеткі праводзяць за рознымі электроннымі гаджэтамі. У якасці прыкладу яна прывяла дадзеныя праведзенага ў Навукова-практычным цэнтры гігіены даследавання. Усяго было апытана 430 чалавек – вучняў 3,7,9-х і 10-11 класаў. Вынік зусім несуцяшальны:

  • больш за трэць вучняў праседжваюць за камп'ютарамі або смартфонамі больш за 3 гадзіны ў дзень;
  • столькі ж рэспандэнтаў адзначылі, што адразу пасля школы дома яны садзяцца за электронныя прылады;
  • 70% старшакласнікаў распавялі, што ў іх няма часу гуляць, і гэта не заўсёды звязана з тым, што задаюць вялікі аб'ём хатніх заданняў.
 
Наталля Грэкава
Загадчыца лабараторыі гігіены дзяцей і падлеткаў Навукова-практычнага цэнтра гігіены
Як вынік – не хапае часу ні на прагулкі на свежым паветры, ні на заняткі рознымі фізкультурна-аздараўленчымі мерапрыемствамі. Атрымліваецца, што ў дзяцей няма перыяду ні на адпачынак для вачэй, ні для разрадкі мозгу: ад складанага ўрока яны пераходзяць да электроннай прылады, затым зноў ідуць на ўрок. Тое самае робіцца і пасля заняткаў дома. Дзеці не ідуць шпацыраваць, а праводзяць вольны час, праглядаючы розныя электронныя прылады. Разам з тым, калі рацыянальна выкарыстоўваць свой час, і гэтаму дзіця будзе навучана з дзяцінства, дык заўсёды можна знайсці магчымасць для таго, каб пагуляць і адпачыць.

Спецыяліст упэўненая, што фарміраванне ў дзіцяці асноў здаровага ладу жыцця адбываецца перш за ўсё ў сям'і. Як бы ні старалася школа, колькі б ні развівалася сетка спартыўна-аздараўленчых устаноў, калі бацькі аддаюць перавагу баўленню часу за камп'ютарам, а не актыўнаму адпачынку, дзіця будзе рабіць тое ж самае, рэзюмавала Наталля Грэкава.

Трэба перадаць дакументы ў іншы кабінет? Устань з крэсла ды ідзі

Па словах Вольгі Сіняковай, праблема нізкай фізічнай актыўнасці актуальная перш за ўсё для офісных работнікаў. Больш за паўгода спецыялісты лабараторыі праводзілі даследаванне стану здароўя супрацоўнікаў аднаго з банкаў, а гэта амаль 640 чалавек. Вынік такі:

  • 61% сярод рэспандэнтаў мае недастатковую фізічную актыўнасць;
  • і толькі ў 3% была выяўлена высокая фізічная актыўнасць.

Згодна з крытэрыямі Сусветнай арганізацыі аховы здароўя, нізкай фізічнай актыўнасцю лічыцца менш за 30 хвілін хады ў дзень, умераная актыўнасць – хада на працягу 150 хвілін на тыдзень, высокая – бег, аэробіка або язда на ровары пад гару прыкладна 75 хвілін на тыдзень.

Дарэчы, у 77% апытаных офісных работнікаў быў парушаны баланс артэрыяльнага ціску на 4 канечнасцях. Прычына гэтаму – доўгае знаходжанне ў статычнай позе і маларухомы лад жыцця.

 
Вольга Сінякова
Навуковы супрацоўнік клінічнай лабараторыі прафілактычнай медыцыны Навукова-практычнага цэнтра гігіены
37% рэспандэнтаў мелі высокі артэрыяльны ціск, пра які яны і не ведалі. Прычым вельмі дзівіліся, што фізічная актыўнасць можа паўплываць на ўзровень артэрыяльнага ціску. Але ж вядома, што граматна падабраная фізічная нагрузка можа нармалізаваць значэнні ціску.

Эксперт распавяла таксама, што недастатковая фізічная актыўнасць аказвае ўплыў і на псіхаэмацыянальны стан чалавека.

 
Вольга Сінякова
Навуковы супрацоўнік клінічнай лабараторыі прафілактычнай медыцыны Навукова-практычнага цэнтра гігіены
У сваёй працы мы выкарыстоўваем ацэнку функцыянальнага стану арганізма з дапамогай праграмна-апаратнага комплексу, які дазваляе ацаніць адаптацыйныя магчымасці арганізма, яго резервы – функцыянальныя і энергетычныя, у тым ліку і псіхаэмацыянальны стан. І, зноў-такі, сярод нашых рэспандэнтаў мы атрымалі зніжаныя паказчыкі, як па адаптацыйных магчымасцях, так і па псіхаэмацыянальным стане.

Пачынаць можна з малога, упэўненая Вольга Сінякова. Не варта адразу бегчы ў спартзалу і ставіць перад сабой цяжкадасягальныя мэты. Трэба перадаць інфармацыю ў іншы кабінет? Не тэлефануйце. Лепей схадзіце. Трэба прынесці дакументы на іншы паверх? Скарыстайцеся лесвіцай, а не ліфтам. Размаўляючы па тэлефоне, не сядзіце, пахадзіце па кабінеце. Па шляху на працу ці дадому прайдзіце пару прыпынкаў, параіла навуковы супрацоўнік.

Узрост – руху не перашкода

Кіраўнік Рэспубліканскага геранталагічнага цэнтра Людміла Жылевіч упэўненая, што ў сталым узросце нагрузка павінна быць у абавязковым парадку. Вядома, іншая, з улікам ужо наяўных захворванняў і магчымасцяў чалавека. Напрыклад, жанчынам, якія ўваходзяць у перыяд менапаўзы, фізічная актыўнасць дазваляе захаваць моцнай касцяную сістэму.

 
Людміла Жылевіч
Намеснік галоўнага ўрача – кіраўнік Рэспубліканскага геранталагічнага цэнтра (актыўнага даўгалецця) Рэспубліканскага клінічнага шпіталя інвалідаў Вялікай Айчыннай вайны імя П.М.Машэрава
Калі мы ў сваім цэнтры глядзім асобаў, старэйшых за 100 гадоў, гэта ўсё людзі, якія мелі пастаянную рухальную актыўнасць. У нас ёсць пацыенты, у якіх падымаўся ўзровень цукру ў крыві, але пасля пасільнай для іх нагрузкі гэты параметр нармалізуецца, зніжаецца халестэрын, стабілізуецца артэрыяльны ціск. З-за недахопу фізічнай актыўнасці чалавек менш устойлівы да стрэсу.

Напэўна, калі спытацца ў кожнага з нас, усе упэўнена адкажуць, што кожны дзень выконваюць сваю норму ў 10 тыс.крокаў. Праведзенае ў Беларусі STEPS-даследаванне паказала, што сітуацыя далёкая ад ідэалу, адзначыла Людміла Жылевіч. Паводле падлікаў, сярод дарослага насельніцтва толькі каля 20% выконваюць сярэднестатыстычную нагрузку.

Гіпадынамія прыводзіць да павелічэння масы цела, уплывае на метабалізм, павышае рызыку цукровага дыябету 2 тыпу, артэрыяльнай гіпертэнзіі. Гэта ўсё фактары рызыкі неінфекцыйных захворванняў. Дарэчы, 10% выпадкаў смяротнасці ў выніку сардэчна-сасудзiстых захворванняў ляжыць менавіта ў фокусе гіпадынаміі.

 
Людміла Жылевіч
Намеснік галоўнага ўрача – кіраўнік Рэспубліканскага геранталагічнага цэнтра (актыўнага даўгалецця) Рэспубліканскага клінічнага шпіталя інвалідаў Вялікай Айчыннай вайны імя П.М.Машэрава
Мы павінны прыкладна 150 хвілін у тыдзень прысвяціць спорту. Гэта павінна быць інтэнсіўная фізічная нагрузка, не 10 тыс.крокаў, а інтэнсіўная анаэробная нагрузка. І яшчэ. Я хацела б падкрэсліць. Любое абмежаванне па стане здароўя не павінна весці да абмежавання фізічнай нагрузкі ўвогуле. Яе трэба выконваць штодня, няхай і ў рамках сваіх магчымасцяў.
Exit mobile version