Site icon Слушна

Акліматызацыя: сіндром турыста або адпускная хвароба? Сімптомы, дапамога, прафілактыка

Акліматызацыя

Ва ўжытку акліматызацыю даволі часта называюць сіндромам турыста або адпускной хваробай. Бо лепш за іншых пра яе ведаюць менавіта аматары падарожжаў і адпачынку ўдалечыні ад дома. Зрэшты, з пункту гледжання медыцыны, ні «сіндромам», ні, тым больш «хваробай», акліматызацыю назваць нельга. Гэта абсалютна натуральны, фізіялагічна працэс, уласцівы кожнаму чалавеку без выключэння.

Нягледзячы на гэта, часам акліматызацыя можа моцна сапсаваць уражанні пра адпачынак. Асабліва, калі за кароткі час яе даводзіцца перажываць двойчы: спачатку – адпраўляючыся насустрач новым уражанням, затым – вяртаючыся дадому.

Пра ўсе нюансы, звязаныя з акліматызацыяй, журналісту Слушна распавяла галоўны ўрач 32-й гарадской клінічнай паліклінікі г. Мінска, галоўны пазаштатны амбулаторна-паліклінічны тэрапеўт Камітэта па ахове здароўя Мінгарвыканкама Ірына Свораб.

Каму акліматызацыя можа сапсаваць адпачынак

 
Ірына Свораб
Галоўны ўрач 32-й гарадской клінічнай паліклінікі г. Мінска, галоўны пазаштатны амбулаторна-паліклінічны тэрапеўт Камітэта па ахове здароўя Мінгарвыканкама
Строга кажучы, акліматызацыя – не захворванне. Гэта адаптацыйная рэакцыя арганізма на змененыя кліматычныя ўмовы або геаграфічнае становішча. Яна ўзнікае, калі чалавек, напрыклад, з умеранага клімату адпраўляецца ў экватарыяльны, з раўнін - у горы і г.д. Акліматызацыя – стрэс для арганізма. Але толькі так ён можа адаптавацца да новых умоў.

У сучасным свеце адкрыты ўсе межы. Магчымасць на працягу некалькіх гадзін перамясціцца з зімы ў лета ці падарожнічаць па гадзінным паясам і кантынентам выглядае вельмі прывабнай для чалавека. Але не для яго арганізма. Адаптацыя можа праяўляцца па-рознаму: ад адчування лёгкага нядужання да стану яўнай хваробы.

Ступень цяжкасці акліматызацыі залежыць ад некалькіх фактараў:

  1. Узросту чалавека. Цяжэй прыстасоўваюцца да новых кліматычных і геаграфічным умоў дзеці да 3-гадоў і пажылыя людзі. У маленькіх дзяцей яшчэ не зусім выпрацаваны і адрэгуляваны абарончыя, аднаўленчыя і адаптацыйныя механізмы. У людзей сталага ўзросту, наадварот, яны запавольваюцца.
  2. Фізічнай трываласці.
  3. Наяўнасці хранічных захворванняў.
 
Ірына Свораб
Галоўны ўрач 32-й гарадской клінічнай паліклінікі г. Мінска, галоўны пазаштатны амбулаторна-паліклінічны тэрапеўт Камітэта па ахове здароўя Мінгарвыканкама
Калі чалавеку, напрыклад, не больш за 40 гадоў, але пры гэтым ёсць хранічнае захворванне сардэчна-сасудзістай сістэмы, лёгкіх ці суставаў, то ўжо не ад узросту залежыць, наколькі лёгка пройдзе акліматызацыю, а ад ступені выяўленасці і характару хранічнага захворвання. Адназначна, гэты чалавек горш перанясе адаптацыю да новых умоў, чым, скажам, 70-гадовы турыст з чыстай медкартай, які вядзе здаровы лад жыцця.

Умоўна можна вылучыць чатыры групы рызыкі людзей, у якіх акліматызацыя будзе мець больш выяўленыя праявы:

  • дзеці да 3-х гадоў;
  • пажылыя людзі;
  • людзі, якія маюць хранічныя захворванні;
  • метэаадчувальныя людзі. Як правіла, яны чула рэагуюць на найменшыя змены надвор'я нават у звыклым для іх клімаце. І звязана гэта, у першую чаргу, з наяўнымі хранічнымі захворваннямі. Так што камфортная акліматызацыя пры рэзкай змене ўмоў навакольнага асяроддзя для метэаадчувальных людзей, на жаль, наўрад ці магчымая.

Сімптомы акліматызацыі і адрозненні натуральнага працэсу адаптацыі ад хваробы

Паколькі ступень цяжкасці акліматызацыі залежыць ад фактараў, пра якія мы пісалі вышэй, то і выяўляцца яна па-рознаму. Хтосьці нават не зверне ўвагі на лёгкае недамаганне. А нехта напоўніцу адчуе ўсе «вабноты» адпускной хваробы.

Часцей за ўсё акліматызацыя праяўляе сябе наступнымі сімптомамі:

  • слабасцю і апатыяй;
  • галаўным болем;
  • потлівасцю;
  • парушэннем сну (чалавек можа пакутаваць ад бессані або, наадварот, адчуваць пастаянную санлівасць);
  • парушэннямі працы страўнікава-кішачнага тракта (боль, адчуванне млоснасці і моташнасці);
  • расстройствам стула (дыярэя, запор);
  • зніжэннем апетыту;
  • нестабільнасцю эмацыйнага стану.

Акрамя таго, можа павялічыцца тэмпература цела, з'явіцца пяршэнне ў горле, насмарк.

 
Ірына Свораб
Галоўны ўрач 32-й гарадской клінічнай паліклінікі г. Мінска, галоўны пазаштатны амбулаторна-паліклінічны тэрапеўт Камітэта па ахове здароўя Мінгарвыканкама
Некаторыя прыкметы акліматызацыі вельмі нагадваюць сімптомы ВРВІ. Але адрозніць натуральны працэс адаптацыі ад захворвання ўсё ж такі можна. У першую чаргу, пры акліматызацыі недамаганне з'яўляецца раптоўна, на фоне поўнага здароўя і выразна прывязана да змены клімату або змен умоў навакольнага асяроддзя. Калі тэмпература цела павысіцца, то да субфебрыльных значэнняў – 37,2 - 37,3° С. Таксама акліматызацыі не ўласцівыя кашаль, моцныя болі ў горле, высокая тэмпература.

У норме працэс акліматызацыі можа праходзіць ад 3 да 7 дзён і не патрабуе спецыфічнага лячэння. Калі ж «перабудова» арганізма зацягнулася або на яе фоне абвастрыліся хранічныя захворванні, абавязкова варта наведаць урача.

Як падрыхтавацца да зменаў

Каб акліматызацыя прайшла мякка, а яе праявы былі мінімальныя, да будучых зменаў клімату і ўмоў знаходжання варта добра падрыхтавацца.

  • Калі плануеце адпачынак, аддайце перавагу той краіне, дзе клімат і ўмовы пражывання максімальна набліжаны да звыклых для вас. Асабліва, калі збіраецеся адпачываць з малалетнімі дзецьмі.
 
Ірына Свораб
Галоўны ўрач 32-й гарадской клінічнай паліклінікі г. Мінска, галоўны пазаштатны амбулаторна-паліклінічны тэрапеўт Камітэта па ахове здароўя Мінгарвыканкама
Дзяцей да 3-х гадоў наогул не рэкамендуецца падвяргаць рэзкай змене клімату. Каб не ствараць дадатковых стрэсавых сітуацый для дзіцяці, лепш выбраць адпачынак бліжэй да дому. У адваротным выпадку слабы арганізм можа адказаць на рэзкія перамены алергічнымі рэакцыямі, значным павышэннем тэмпературы, ВРІ...

Дакладна прытрымлівайцеся звыклага рэжыму дня і дома, і на адпачынку: кладзіцеся спаць і прачынайцеся ў адзін час (пры гэтым начны сон павінен быць не менш за 7 гадзін); не парушайце рэжым харчавання. Прынцыпова важна прытрымлівацца гэтага правіла ў дачыненні да дзяцей да 3-х гадоў. Прасцей кажучы, ні адно нават самае займальнае падарожжа не павінна стаць для вас нагодай «пераблытаць» дзень з ноччу, перавесці малога з груднога гадавання на сумесь і г.д.

Ёсць сэнс «патрэніравацца» перад зменай гадзіннага пояса. Для гэтага прыкладна за тыдзень да паездкі варта перайсці на час краіны знаходжання, каб знізіць стрэс для арганізма.

Калі вы пакутуеце ад хранічных захворванняў, ні ў якім разе не адпраўляйцеся ў падарожжа ў перыяд абвастрэння хваробы. Але нават калі захворванне знаходзіцца ў стадыі рэмісіі, хаця б за 2 тыдні (а лепш 1 месяц) перад паездкай абавязкова трэба наведаць урача для кансультацыі.

Захапіце з сабой аптэчку. Універсальнай таблеткі ад акліматызацыі не існуе, але, калі раптам непрыемныя сімптомы паўстануць, пад рукой добра б мець абязбольвальныя сродкі, антысептыкі, лекі ад алергіі і дыярэі. Для людзей з хранічнымі захворваннямі гэты спіс павінен быць дапоўнены спецыфічнымі лекавымі сродкамі, якія прызначыць урач.

Ні ў якім разе не варта злоўжываць алкаголем ні да паездкі, ні падчас яе, ні адразу пасля прыезду ў іншую краіну. Роўна як імкнуцца за адзін дзень паспрабаваць усё экзатычныя далікатэсы. Празмернасць у ежы можа абярнуцца расстройствам страўніка, а алкаголь пагоршыць стан і зацягне працэс адаптацыі.

Чыстай пітной вады трэба піць шмат, асабліва калі месцам адпачынку выбраны краіны з гарачым, вільготным або, наадварот, сухім кліматам.

У падарожжы лепш аддаць перавагу цягніку. Па-першае, пералёты – таксама нагрузка для арганізма, асабліва дзіцячага. Па-другое, кардынальная змена ўмоў адбываецца вельмі рэзка, за гадзіны. Пры падарожжы на цягніку пераход ад адных умоў да іншых больш плаўны.

Рэакліматызацыя – стрэс у квадраце

Але самая галоўная ўмова, якую пажадана выканаць, каб паездка да мора або адпачынак у гарах прынеслі карысць і пакінулі толькі прыемныя ўражанні, – адпачынак павінен доўжыцца не менш за 2 тыдні.

 
Ірына Свораб
Галоўны ўрач 32-й гарадской клінічнай паліклінікі г. Мінска, галоўны пазаштатны амбулаторна-паліклінічны тэрапеўт Камітэта па ахове здароўя Мінгарвыканкама
А лепш дзён 18-20. Таму што ў сярэднім акліматызацыя доўжыцца 5-7 дзён і толькі потым чалавек пачынае атрымліваць задавальненне і карысць ад адпачынку. Папулярныя туры, разлічаныя на 10-12 дзён, не зусім тое, што падыходзіць арганізму. Ён толькі паспеў прывыкнуць да новых умоў, як час вяртацца назад. А гэта значыць зноў стрэс, зноў адаптацыя, толькі ўжо не да новага клімату, а да роднага, звыклага. Гэты працэс называецца рэакліматызацыя.

Дарэчы кажучы, «хварэць» па вяртанні на радзіму з гарачых краін – цалкам звычайная з'ява. Стрэс у квадраце, перажыты за няпоўныя 2 тыдні, часам моцна аслабляе ахоўныя сілы арганізма. Не дзіўна, што на фоне рэакліматызацыі ўчорашні адпускнік схільны да прастудных захворванняў, мінорнага настрою і заняпаду сіл. Менавіта таму ўрачы рэкамендуюць планаваць адпачынак такім чынам, каб пасля вяртання з далёкіх краін у чалавека было як мінімум 2 дні ў запасе перад выхадам на працу, каб, як кажуць, прыйсці ў сябе.

Exit mobile version