Безумоўна, пераход у анлайн патрабуе пэўных навыкаў і ўменняў, як з тэхнічнага пункту гледжання, так і камунікатыўнага. Лёгка гэта даецца далёка не ўсім, па-за залежнасці ад падрыхтоўкі, полу, узросту, прафесійнага статусу чалавека.
Пра тое, як правільна арганізаваць сваё выступленне анлайн, журналіст інфармацыйнага партала Здаровыя людзі пацікавілася ў загадчыцы кафедры клінічнай і кансультатыўнай псіхалогіі Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя М.Танка, кандыдата псіхалагічных навук, дацэнта Аксаны Шульгі. Дарэчы, многія парады наш эксперт праверыла на сабе, бо лекцыі для студэнтаў зараз даводзіцца чытаць з дапамогай анлайн-сэрвісаў.
Акцэнт на тэмбр голасу і візуальны рад
Для таго, каб слухачы маглі засвоіць складаны матэрыял, немалаважнае значэнне мае афармленне прэзентацыі, яе кантэнт, а менавіта колер, форма і графіка матэрыялу. Напрыклад, для прэзентацыі лепей за ўсё выкарыстоўваць цёплыя колеры: аранжавы, чырвоны, жоўты, зялёны, якія прыцягваюць і даўжэй трымаюць увагу. Акрамя таго, гэтыя колеры выклікаюць асацыяцыі з энергіяй, жыццём, актыўнасцю, развіццём, інтэлектам, лідарствам, што можа спрыяць праявам гэтых якасцяў у слухачоў.
Можна выкарыстоўваць інфаграфіку ці простыя вобразы ў выглядзе метафары, якія дазволяць лягчэй стварыць асацыяцыі паміж ведамі, што асвойваюцца. Аднаго стылю прэзентацыі пажадана прытрымлівацца на працягу ўсяго выступлення.
Толькі 7% інфармацыі перадаецца з дапамогай слоў, а астатняя дапаўняецца і падтрымліваецца невербальнымі стымуламі. І калі яшчэ вышыня, тон голасу, інтанацыя могуць быць перададзеныя слухачам, дык візуальныя сігналы, міміка, жэсты, эмоцыі, кантакт вочы ў вочы не заўсёды даступныя. З-за гэтага часта дапускаюцца камунікатыўныя памылкі. Таму эксперт раіць:
- Неабходна зрабіць тэкст свайго выступлення больш простым і зразумелым для слухачоў. Структураваць яго блокамі, не даваць вялікі аб'ём матэрыялу, прапанаваць аўдыторыі пазнаёміцца з арыгінальнай крыніцай самастойна.
- Голас заўсёды быў адным з асноўных інструментаў спікераў. У анлайн-рэжыме менавіта на яго павялічваецца змястоўная і сэнсавая нагрузка. Таму трэба звяртаць увагу на гучанне свайго голасу, на яго пастаноўку.
Для добрай дыкцыі і голасу, распавяла эксперт, можна рэгулярна выконваць шэраг практыкаванняў:
- раніцай варта добра пацягнуцца і ад душы пазяхнуць. Гэта дазволіць расслабіць сківіцы, вусны і патрэніруе артыкуляцыйны апарат;
- займаючыся ранішнімі справамі альбо перад самім выступленнем, можна праспяваць любімую песню, прачытаць верш ці сам тэкст лекцыі/семінара/вебінара з закрытым ротам, прамаўляючы «ммммм» хвілін 5-10;
- выканаць артыкуляцыйныя практыкаванні:
- «Качачка» – выцягваем вусны наперад доўгай трубачкай.
- «Рыбка» – ляпаем вуснамі, не прамаўляючы гукі.
- «Бочка» – моцна надзімаем шчокі, імкнучыся з усіх сіл утрымліваць паветра ў роце.
- «Пятачок» – выцягваем трубачкай вусны наперад і рухаем імі па крузе.
- «Усмешка» – выцягваем наперад вусны трубачкай, а затым расцягваем іх ва ўсмешку.
Падчас выступлення неабходна сачыць за тым, каб спіна была роўнай. У такім становішчы лепей працуе голас і дыяфрагма, што дазваляе паступаць паветру для эфектыўнага маўлення. Не рэкамендуецца таксама моцна падымаць падбародак, каб не заціскаць галасавыя звязкі.
Задавайце пытанні і ўцягвайце аўдыторыю
Каб вашае выступленне не прайшло марна, а зацікавіла аўдыторыю, трэба часцей выкарыстоўваць зваротную сувязь, задаваць пытанні (у тым ліку рытарычныя) і атрымліваць адказы. Гэта дапаможа зразумець, наколькі правільна вас разумеюць слухачы. Пажадана выкарыстоўваць такія камунікатыўныя тэхнікі, як перафразаванне і рэзюмаванне. Гэтыя метады дазваляюць прыцягнуць увагу слухачоў, бо не сакрэт, што падчас анлайн-трансляцыі тыя, каму яна прызначаная, паралельна могуць займацца староннімі справамі.
Існуюць і іншыя спосабы падтрымання ўвагі, якія вельмі эфектыўныя менавіта ў анлайн-рэжыме. Напрыклад, добра працуе тэхніка дыскусіі. Спікер задае праблемнае пытанне і просіць слухачоў выказаць сваё меркаванне.
Для таго, каб зрабіць падачу матэрыялу больш жывой і ўтрымаць увагу слухачоў, можна выкарыстоўваць метад «старытэлінг» (распавяданне гісторыі). Гэта дазваляе слухачам прааналізаваць сітуацыі з рэальнага жыцця. Калі няма рэальных прыкладаў, іх можна змадэляваць, але гэта патрабуе дадатковай падрыхтоўкі, адзначыла Аксана Шульга.