Site icon Слушна

Анлайн-выступленне. Сакрэт поспеху

З-за пандэміі каранавіруса мы часткова перайшлі ў падалены фармат: дыстанцыйнымі робяцца вучоба, праца, стасункі з сябрамі. Сустрэчы, кансультацыі, лекцыі, канферэнцыі праходзяць у анлайн-рэжыме. У сувязі з гэтым многія сутыкнуліся з новым для іх выклікам – як правільна арганізаваць сваё выступленне ў анлайн-фармаце? Бо пры жывых стасунках спікер бачыць сваю аўдыторыю, можа своечасова зрэагаваць на рэакцыю слухачоў, выбудаваць дыялог ці ўтрымаць увагу аўдыторыі. У анлайн-рэжыме гэта не заўсёды даступнае.

Анлайн-выступленне.

Безумоўна, пераход у анлайн патрабуе пэўных навыкаў і ўменняў, як з тэхнічнага пункту гледжання, так і камунікатыўнага. Лёгка гэта даецца далёка не ўсім, па-за залежнасці ад падрыхтоўкі, полу, узросту, прафесійнага статусу чалавека.

Пра тое, як правільна арганізаваць сваё выступленне анлайн, журналіст інфармацыйнага партала Здаровыя людзі пацікавілася ў загадчыцы кафедры клінічнай і кансультатыўнай псіхалогіі Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя М.Танка, кандыдата псіхалагічных навук, дацэнта Аксаны Шульгі. Дарэчы, многія парады наш эксперт праверыла на сабе, бо лекцыі для студэнтаў зараз даводзіцца чытаць з дапамогай анлайн-сэрвісаў.

Акцэнт на тэмбр голасу і візуальны рад

Для таго, каб слухачы маглі засвоіць складаны матэрыял, немалаважнае значэнне мае афармленне прэзентацыі, яе кантэнт, а менавіта колер, форма і графіка матэрыялу. Напрыклад, для прэзентацыі лепей за ўсё выкарыстоўваць цёплыя колеры: аранжавы, чырвоны, жоўты, зялёны, якія прыцягваюць і даўжэй трымаюць увагу. Акрамя таго, гэтыя колеры выклікаюць асацыяцыі з энергіяй, жыццём, актыўнасцю, развіццём, інтэлектам, лідарствам, што можа спрыяць праявам гэтых якасцяў у слухачоў.

Можна выкарыстоўваць інфаграфіку ці простыя вобразы ў выглядзе метафары, якія дазволяць лягчэй стварыць асацыяцыі паміж ведамі, што асвойваюцца. Аднаго стылю прэзентацыі пажадана прытрымлівацца на працягу ўсяго выступлення.

Толькі 7% інфармацыі перадаецца з дапамогай слоў, а астатняя дапаўняецца і падтрымліваецца невербальнымі стымуламі. І калі яшчэ вышыня, тон голасу, інтанацыя могуць быць перададзеныя слухачам, дык візуальныя сігналы, міміка, жэсты, эмоцыі, кантакт вочы ў вочы не заўсёды даступныя. З-за гэтага часта дапускаюцца камунікатыўныя памылкі. Таму эксперт раіць:

  1. Неабходна зрабіць тэкст свайго выступлення больш простым і зразумелым для слухачоў. Структураваць яго блокамі, не даваць вялікі аб'ём матэрыялу, прапанаваць аўдыторыі пазнаёміцца з арыгінальнай крыніцай самастойна.
  2. Голас заўсёды быў адным з асноўных інструментаў спікераў. У анлайн-рэжыме менавіта на яго павялічваецца змястоўная і сэнсавая нагрузка. Таму трэба звяртаць увагу на гучанне свайго голасу, на яго пастаноўку.
 
Аксана Шульга
Загадчыца кафедры клінічнай і кансультатыўнай псіхалогіі Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя М.Танка, кандыдат псіхалагічных навук, дацэнт
Лепей за ўсё, калі мы выкарыстоўваем сярэдні тэмп і вышыню голасу, але для прыцягнення і ўтрымання ўвагі слухачоў рэкамендуецца павышаць альбо паніжаць голас час ад часу. Сёння не лішнім будзе асвоіць навыкі аратарскага майстэрства.

Для добрай дыкцыі і голасу, распавяла эксперт, можна рэгулярна выконваць шэраг практыкаванняў:

  • раніцай варта добра пацягнуцца і ад душы пазяхнуць. Гэта дазволіць расслабіць сківіцы, вусны і патрэніруе артыкуляцыйны апарат;
  • займаючыся ранішнімі справамі альбо перад самім выступленнем, можна праспяваць любімую песню, прачытаць верш ці сам тэкст лекцыі/семінара/вебінара з закрытым ротам, прамаўляючы «ммммм» хвілін 5-10;
  • выканаць артыкуляцыйныя практыкаванні:
  1. «Качачка» – выцягваем вусны наперад доўгай трубачкай.
  2. «Рыбка» – ляпаем вуснамі, не прамаўляючы гукі.
  3. «Бочка» – моцна надзімаем шчокі, імкнучыся з усіх сіл утрымліваць паветра ў роце.
  4. «Пятачок» – выцягваем трубачкай вусны наперад і рухаем імі па крузе.
  5. «Усмешка» – выцягваем наперад вусны трубачкай, а затым расцягваем іх ва ўсмешку.

Падчас выступлення неабходна сачыць за тым, каб спіна была роўнай. У такім становішчы лепей працуе голас і дыяфрагма, што дазваляе паступаць паветру для эфектыўнага маўлення. Не рэкамендуецца таксама моцна падымаць падбародак, каб не заціскаць галасавыя звязкі.

Задавайце пытанні і ўцягвайце аўдыторыю

Каб вашае выступленне не прайшло марна, а зацікавіла аўдыторыю, трэба часцей выкарыстоўваць зваротную сувязь, задаваць пытанні (у тым ліку рытарычныя) і атрымліваць адказы. Гэта дапаможа зразумець, наколькі правільна вас разумеюць слухачы. Пажадана выкарыстоўваць такія камунікатыўныя тэхнікі, як перафразаванне і рэзюмаванне. Гэтыя метады дазваляюць прыцягнуць увагу слухачоў, бо не сакрэт, што падчас анлайн-трансляцыі тыя, каму яна прызначаная, паралельна могуць займацца староннімі справамі.

Існуюць і іншыя спосабы падтрымання ўвагі, якія вельмі эфектыўныя менавіта ў анлайн-рэжыме. Напрыклад, добра працуе тэхніка дыскусіі. Спікер задае праблемнае пытанне і просіць слухачоў выказаць сваё меркаванне.

 
Аксана Шульга
Загадчыца кафедры клінічнай і кансультатыўнай псіхалогіі Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя М.Танка, кандыдат псіхалагічных навук, дацэнт
Чытаючы лекцыі ў анлайн-рэжыме, я заўважыла, што студэнты радзей перабіваюць адзін аднаго, меней спрачаюцца і чакаюць, пакуль выкажацца адзін чалавек, толькі потым пачынаюць казаць самі. У аўдыторыі з-за спрэчак і жадання выказаць свае контраргументы, яшчэ і на эмоцыях, гэта больш нагадвала б «базар». Таксама ў анлайн-рэжыме сарамлівым і няўпэўненым студэнтам выказвацца лягчэй, чым пры адкрытай аўдыторыі. Хаця я б рэкамендавала на пачатку анлайн-стасункаў, калі задзейнічаныя некалькі спікераў і аўдыторыя, устанаўліваць правілы камунікацыі, рэгламент паведамлення (напрыклад, кожнаму неабходна выказаць сваё меркаванне за 2 хвіліны). Гэта робіць працэс больш структураваным, але таксама вучыць слухачоў паважаць і прымаць меркаванне іншых людзей, старацца выказваць свае ідэі больш выразна і ясна.

Для таго, каб зрабіць падачу матэрыялу больш жывой і ўтрымаць увагу слухачоў, можна выкарыстоўваць метад «старытэлінг» (распавяданне гісторыі). Гэта дазваляе слухачам прааналізаваць сітуацыі з рэальнага жыцця. Калі няма рэальных прыкладаў, іх можна змадэляваць, але гэта патрабуе дадатковай падрыхтоўкі, адзначыла Аксана Шульга.

 
Аксана Шульга
Загадчыца кафедры клінічнай і кансультатыўнай псіхалогіі Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя М.Танка, кандыдат псіхалагічных навук, дацэнт
Зрабіць маўленне больш жывым, выразным дапамогуць кароткія паўзы на 5-6 секунд. У гэты час у слухачоў ёсць магчымасць абагульніць тое, што сказаў лектар, магчымасць выказаць сваю рэакцыю, нават калі толькі самі сабе. А гэта важна для разумення зместу трансляванага матэрыялу.

Анлайн мяркуе частую змену актыўнасці кожныя 5-20 хвілін. Слухачы не могуць сядзець перад камп'ютарам столькі ж, колькі ў звычайнай абстаноўцы. Таму рэкамендуецца прапаноўваць розныя фарматы стасункаў: абмеркаванне, тэсціраванне, працу ў групах, аргументаванасць, рашэнне задач і г.д.

І напрыканцы парада ад псіхолага. Каб не нервавацца падчас выступлення, спецыяліст раіць выконваць простыя дыхальныя практыкаванні. Удыхаць трэба праз нос, а выдыхаць – праз рот. Пры ўдыху пажадана расслабіць жывот, а пры выдыху неабходна падцягнуць мышцы жывата, што дазволіць і зняць напружанне, і палепшыць маўленне.

Exit mobile version