Хвароба Крона. Прычыны і сімптомы

Валянціна Мохар

6 гадоў ago

Хвароба Крона – цёмны конік у гастраэнтэралогіі. Яе сімптомы ўніверсальныя для многіх захворванняў і могуць паказваць на самыя розныя непаладкі як з боку страўнікава-кішачнага тракта, так і іншых органаў і сістэм.

Часам хвароба маскіруецца і не выклікае асаблівых нязручнасцяў на працягу ўсяго жыцця. Часам праяўляе сябе адразу цяжкімі ўскладненнямі, наступствы якіх прыводзяць чалавека да інваліднасці. Аб актуальнасці праблемы кажа той факт, што за апошнія 40 гадоў колькасць людзей з хваробай Крона ў Еўропе павялічылася ў 4 разы, у Японіі аналагічны скачок адбыўся на працягу апошніх 15 гадоў. У Беларусі хвароба дыягнастуецца ў 4 разы часцей, чым 10 гадоў таму…

Ні папярэдзіць, ні цалкам вылечыць хваробу Крона немагчыма. Зрэшты, пры пэўных умовах з ёй можна пражыць доўгае і паўнавартаснае жыццё.

Чым каварная хвароба Крона і як яе распазнаць своечасова, журналіст «Слушна» распыталася ў вядучых гастраэнтэролагаў краіны, урачоў вышэйшай катэгорыі, кандыдатаў медыцынскіх навук Алены Адаменкі і Вольгі Жарской.

Што такое хвароба Крона?

Хвароба Крона адносіцца да хранічных запаленчых захворванняў кішэчніка і паражае любы аддзел страўнікава-кішачнага тракта, ад ротавай поласці да анальнай адтуліны. Вельмі часта (больш чым у 60% выпадкаў) хвароба закранае падуздышную кішку.

Алена Адаменка

Дацэнт кафедры гастраэнтэралогіі і нутрыцыялогіі БелМАПА, к.м.н.

Хвароба Крона характарызуецца трансмуральным пашкоджаннем кішэчніка, г.зн. чаргаваннем здаровай тканкі і пашкоджанай. Іншымі словамі, запаленчы працэс праходзіць праз усю тоўшчу кішкі, а не абмяжоўваецца межамі слізістай абалонкі. Менавіта таму захворванне часта суправаджаецца рознымі ўскладненнямі, напрыклад, звужэннем прасвету пашкоджанага аддзела стрававальнага тракта, язвамі, свішчамі, прабадзеннем і г.д.

З-за хваробы Крона пакутуюць людзі па-за залежнасці ад узросту. Да яе аднолькава схільныя і немаўляты, і глыбока пажылыя людзі. Тым не менш, існуюць умоўныя ўзроставыя пікі, характэрныя для дэбюту захворвання:

1-ы пік – 17-25 гадоў;
2-і пік – каля 40 гадоў;
3-і пік – 65-70 гадоў.

На жаль, чым маладзейшы ўзрост, тым больш агрэсіўна працякае захворванне.

Прычыны хваробы Крона

На сёння дакладная этыялогія захворвання да канца не вядомая. Лічыцца, што ў развіцці хваробы Крона маюць значэнне наступныя прычыны:

1. Генетычная схільнасць.

Прыхільнікі гэтай тэорыі мяркуюць, што мутацыі пэўных генаў могуць паказваць на павышаную рызыку развіцця хваробы Крона.

Вольга Жарская

Дацэнт кафедры гастраэнтэралогіі і нутрыцыялогіі БелМАПА, к.м.н.

Што тычыцца атрымання ў спадчыну хваробы, дык за 19 гадоў практычнага вопыту я ні разу не сутыкнулася з тым, каб хвароба Крона назіралася, скажам, у бацькі і сына. Хаця сярод пацыентаў ёсць родныя браты і сёстры. Часам у гутарцы пацыент можа згадаць, што яго дзед, напрыклад, пакутаваў ад гемарою і памёр ад пастаянных і вялікіх крывацёкаў. І мы можам выказаць здагадку, што ў гэтым выпадку мела месца запаленчае захворванне кішэчніка. На жаль, раней метады дыягностыкі былі недасканалыя і не ўсім даступныя. Але казаць адназначна пра спадчынны характар хваробы нельга.

2. Асаблівая рэакцыя арганізма на мікрабіёту (мікробную флору кішэчніка).

У норме мікрафлора, якая жыве ў нашым кішэчніку, успрымаецца арганізмам як сваё, роднае. Пры хваробе Крона арганізм па нейкіх прычынах пачынае атакаваць мікрабіёту і ўзнікае запаленчая рэакцыя. Па сутнасці, арганізм змагаецца з самім сабой.

Вольга Жарская

Дацэнт кафедры гастраэнтэралогіі і нутрыцыялогіі БелМАПА, к.м.н.

Акрамя таго, было выяўлена, што ў людзей з хваробай Крона ў дачыненні да нават не паталагічнай, а натуральнай мікрафлоры могуць назірацца змены. Г.зн. памяншэнне разнастайнасці мікрафлоры, парушэнне суадносінаў паміж рознымі яе складнікамі і г.д. Гэта значыць, склад мікрабіёты кішэчніка здаровага чалавека і чалавека з хваробай Крона адрозніваецца.

3. Фактары ўздзеяння навакольнага асяроддзя.

Даказана, што рызыка ўзнікнення хваробы Крона можа істотна ўзрасці пры пэўных умовах. Да іх, напрыклад, адносяцца:

курэнне;
апендэктомія (выдаленне апендыцыту);
бескантрольны прыём нестэроідных супрацьзапаленчых прэпаратаў;
прыём гарманальных кантрацэптываў. Чым больш працяглы тэрмін іх выкарыстання, тым вышэйшая верагоднасць выяўлення хваробы Крона.

Алена Адаменка

Дацэнт кафедры гастраэнтэралогіі і нутрыцыялогіі БелМАПА, к.м.н.

А вось дыета вялікага значэння не мае, і само захворванне не звязана з хібнасцямі ў харчаванні. Гэта імунная паломка арганізма, назавем яе так. Хаця некаторыя эпідэміялагічныя даследаванні паказваюць, што ёсць асацыяцыя развіцця хваробы Крона з залішнім спажываннем рафінаванага цукру, мяса, жывёльнага тлушчу, нізкім спажываннем харчовых валокнаў. Але пры гэтым дыета, у якой мінімум жывёльных тлушчаў і цукру і максімум клятчаткі, не прыводзіць да паляпшэння стану пацыента.

Каварства хваробы Крона ў тым, што ў яе няма ні аднаго спецыфічнага сімптому. У медыцынскай літаратуры апісана падабенства хваробы Крона па праявах з 20 аўтаімуннымі захворваннямі.

У цэлым сімптомы дзеляцца на кішачныя і някішачныя. Да кішачных адносяцца:

дыярэя. Можа быць не частай – 3-5 разоў у суткі;
зніжэнне масы цела;
ныючы боль у жываце. Як правіла, носіць не пастаянны, а перыядычны характар. Інтэнсіўны боль часта кажа пра занядбанасць хваробы, калі ўжо патрабуецца хірургічнае ўмяшанне;
анемія нават лёгкай ступені;
кроў у стуле. У адрозненне ад язвавага каліту, для якога гэта адна з характэрных праяў, пры хваробе Крона кроў бывае не заўсёды.

Акрамя таго, чалавек на працягу доўгага часу можа адчуваць:

павышэнне тэмпературы да субфебрыльных значэнняў (37,3-37,5⁰С) і вышэй;
пагаршэнне агульнага самаадчування: слабасць, млявасць, хуткую стамляльнасць.

Пазакішачныя праявы самыя разнастайныя: ад болю ў суставах да крывацёкаў. Таксама праявай хваробы Крона могуць быць такія паталагічныя станы, як вузлаватая эрытэма, сакраілеіт (паражэнне крыжавога аддзела пазваночніка), афтозны стаматыт (балючыя высыпанні ў поласці рота) і многія іншыя.

https://bel.24health.by/simptomy-prichiny-i-lechenie-diarei/

Вольга Жарская

Дацэнт кафедры гастраэнтэралогіі і нутрыцыялогіі БелМАПА, к.м.н.

Сімптомы могуць назірацца на працягу доўгага часу. Пры лёгкай форме яны могуць то з'яўляцца, то знікаць. І гэта даволі часта служыць прычынай таго, што чалавек не звяртаецца па дапамогу і працягвае хварэць гадамі. Калі ж боль робіцца нясцерпным або крывацёкі відавочнымі, мы маем справу ўжо з запушчанай формай хваробы Крона і, як правіла, яна суправаджаецца ўскладненнямі. Тады і лячэнне, і аднаўленне праходзяць значна складаней. Таму вельмі важна звярнуцца да ўрача пры першых сімптомах нядужання.