Дэталёвы партрэт «ціхага забойцы». Вірус гепатыту В

Вірус гепатыту В – вельмі небяспечная інфекцыя з групы вірусных гепатытаў. Захворванне можа працякаць у вострай (10% выпадкаў) і хранічнай (10% выпадкаў) форме (пры хранізацыі цалкам пазбавіць арганізм ад агрэсіўнага віруса немагчыма).

У 80% людзей, якія заразіліся, працякае ў субклінічнай безжаўтушнай форме і заканчваецца выздараўленнем. Рэдка (прыкладна ў 1% выпадкаў) пры вострай жаўтушнай форме гепатыту В можа развіцца востры масіўны некроз печані з благім прагнозам.  Рэальную пагрозу для жыцця чалавека ўяўляюць аддаленыя наступствы хранічнай інфекцыі – цыроз і рак печані.

Па дадзеных Сусветнай арганізацыі аховы здароўя да 500 мільёнаў чалавек ва ўсім свеце з'яўляюцца носьбітамі віруса гепатыту В. Ад цяжкіх ускладненняў хваробы штогод гінуць каля 780 тысяч чалавек.

Што з сябе ўяўляе небяспечная інфекцыя і чаму прынцыпова важна прышчапляцца ад віруса гепатыту В, журналіст партала Здаровыя людзі даведалася ў прафесара кафедры інфекцыйных хвароб Беларускага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта, доктара медыцынскіх навук Сяргея Жаваранка.

Прычыны захворвання і шляхі перадачы віруса гепатыту В

На сёння навукоўцы вылучаюць 9 генатыпаў віруса гепатыту В. Усе яны маюць аднолькавы механізм перадачы.

Вірус перадаецца праз:

• кроў;
• сліну;
• менструальныя выдзяленні;
• вагінальныя выдзяленні;
• семянную вадкасць.

Шляхі перадачы віруса гепатыту У:

• ін'екцыйны – пры паўторным выкарыстанні аднаразовых іголак і шпрыцаў рознымі людзьмі (у прыватнасці, наркаманамі);
• палавы – найбольш распаўсюджаны сярод людзей, якія вядуць бязладнае палавое жыццё, а таксама сярод мужчын, якія практыкуюць сэкс з мужчынамі;
• вертыкальны – вірус перадаецца ў родах ад маці дзіцяці;
• кантактна-бытавы – пры выкарыстанні рознымі людзьмі, адзін з якіх з'яўляецца носьбітам віруса, прыбораў індывідуальнага карыстання (ляза, манікюрных нажніц, станкоў для пірсінгу або машынак для нанясення татуіровак і г.д., на якіх могуць застацца мікрачасціцы інфіцыраванай крыві).

Раней таксама меў месца гематрансфузійны шлях перадачы віруса, што было звязана з аказаннем медыцынскай дапамогі і, у прыватнасці, пераліваннем крыві. Але гэта было тады, калі ўвесь медыцынскі інструментарый, у тым ліку шпрыцы і іголкі, не быў аднаразовым, трубкі для пералівання крыві – гумовымі... Ды і плазму крыві на наяўнасць віруса гепатыту В да 1973 года не было магчымасці праверыць – не было дыягнастычных сістэм. Тэхнічна сёння гэты шлях перадачы выключаны.

Вірус гепатыту В надзвычай заразны.

Дастаткова траплення на пашкоджаны ўчастак скуры або слізістай нікчэмна малой дозы інфіцыраванай крыві ці іншай вадкасці (усяго 0,0001 мл).

Вірус устойлівы ў навакольным асяроддзі і захоўвае сваю актыўнасць па-за арганізмам чалавека мінімум 1 тыдзень. Пры гэтым ні апрацоўка спіртам, ні гарачая вада на яго не ўплываюць.

Працяканне і сімптомы гепатыту В

Гепатыт В, як і іншыя інфекцыйныя паражэнні печані, у большасці выпадкаў можа не мець спецыфічных праяў (пажаўцення вочных склер і скуры) або зусім працякае бессімптомна. Інкубацыйны перыяд віруса ў арганізме вагаецца ад 1 месяца да паўгода.

Аднак у некаторых выпадках вострае працяканне хваробы суправаджаецца сімптомамі інтаксікацыі арганізма рознай ступені выяўленасці і дзеліцца на два перыяды.

Падчас праджаўтушнага перыяду, які працягваецца да 15 дзён, чалавек, заражаны вірусам гепатыту В, можа адчуваць:

• агульную слабасць, млявасць, апатыю;
• раздражняльнасць;
• уздым тэмпературы цела;
• парушэнне сну;
• страту апетыту;
• болі ў правым падрабрынні.

Да канца гэтага перыяду хвароба праяўляе сябе пацямненнем мачы і абескаляроўваннем калу.

Затым наступае жаўтушны перыяд, яго працягласць – ад 10 да 40 дзён. На працягу гэтага часу ў хворага спачатку жоўкнуць склеры вачэй, затым скура.

У адрозненне ад заражэння вірусам гепатыту А, калі з'яўленне жаўтухі суправаджаецца знікненнем сімптомаў інтаксікацыі, пры гепатыце В яны, наадварот, могуць узмацняцца.

Акрамя гэтага, чалавек можа пакутаваць ад брадыкардыі і боляў у суставах.

У 30-50% выпадкаў у людзей, інфіцыраваных вірусам гепатыту В, адзначаецца павелічэнне печані.

Часам гепатыт В носіць вокамгненную (фульмінантную) форму, што спалучана з высокай рызыкай для жыцця чалавека з-за шырокага некрозу печані і развіцця вострай пячоначнай недастатковасці.

Дыягностыка гепатыту В

Пэўна пацвердзіць або абвергнуць дыягназ віруснага гепатыту В можна толькі на падставе лабараторных аналізаў і інструментальных дадзеных, сярод якіх абавязковымі з'яўляюцца:

• біяхімічны аналіз крыві;
• агульны аналіз мачы;
• УГД печані і селязёнкі;
• вызначэнне маркераў віруса гепатыту В метадам імунаферментнага аналізу (самы дакладны спосаб устанаўлення дыягназу).

У вострым перыядзе цяжкіх жаўтушных форм прымяняюцца супрацьвірусныя прэпараты, што на сучасным этапе дазволіла звесці да мінімуму неспрыяльныя вынікі. Пасля вострых жаўтушных формаў хранічны гепатыт, як правіла, не развіваецца.

Паколькі хранічны гепатыт В цалкам невылечны (вірус назаўсёды застаецца ў арганізме), тэрапія супрацьвіруснымі прэпаратамі выкарыстоўваецца пры высокіх вірусных нагрузках і высокай біяхімічнай актыўнасці захворвання.

Прынцыпова важна для пацыентаў з хранічным гепатытам В цалкам адмовіцца ад алкаголю і выконваць дыету.

Таксама ім паказана дыспансернае назіранне ва ўрача-інфекцыяніста з лабараторным і УГД-абследаваннем не радзей за 1 раз на год.

Лячэнне гепатыту В

Пры вострым або абвастрэнні хранічнага гепатыту В хвораму неабходна выконваць:

• пасцельны рэжым;
• збалансаваную дыету;
• цалкам адмовіцца ад ужывання алкаголю. Прычым гэтая рэкамендацыя актуальная і пасля зняцця вострых сімптомаў, каб не паўплываць яшчэ больш негатыўна  на печань.

Прафілактыка гепатыту В

Максімальна эфектыўнай і бяспечнай мерай прафілактыкі супраць заражэння вірусам гепатыту В на сёння з'яўляецца вакцынацыя.

Згодна з Нацыянальным календаром прышчэпак, у Рэспубліцы Беларусь ад віруснага гепатыту В прышчапляюцца нованароджаныя дзеці ў першыя 12 гадзін жыцця, а таксама ва ўзросце 1 і 5 месяцаў.

Эфектыўнасць гэтага метаду ў прадухіленні інфекцыйнага паражэння печані складае 95%.