Site icon Слушна

Дыслексія ў дзіцяці і падрыхтоўка да школы. Парады псіхолага

  • Святлана Стахоўская

    • «Маё дзіця адсадзілі на заднюю парту і не звяртаюць на яго ўвагі на занятках», «Сына выганяюць за дзверы падчас урокаў ні за што». «Кожную раніцу ў дзіцяці істэрыка перад школай, ён не хоча туды ісці», «У маёй дачкі зусім няма сяброў, яна замкнулася ў сабе, сэрца баліць глядзець на гэта»... Такімі гісторыямі беларускіх бацькоў мільгаюць каментары пад допісамі пра дыслексію. Для таго, каб школьнае жыццё маленькага чалавечка не пераўтварылася ў пекла, бацькам неабходна рыхтавацца да школьных будняў загадзя, старанна падбіраючы настаўніка (на вакацыях – самы час). Як гэта зрабіць, распавяла Ганна Давідовіч, клінічны псіхолаг, спецыяліст у галіне нейрапсіхалогіі, кандыдат псіхалагічных навук. Анлайн-лекцыю арганізавала ініцыятыва Dyslexia Belarus.

    Дыслексія. Ганна Давідовіч.

    Што такое дыслексія?

    Дыслексія – распаўсюджаная праблема навучання, у свеце ад яе пакутуе ў той ці іншай форме кожны 10-ы чалавек. Выяўляецца яна спецыфічным расстройствам чытання, пры якім церпіць і ўспрыманне інфармацыі. 90% дзяцей пры ранняй дыягностыцы і своечасовай карэкцыі могуць працягваць навучанне ў звычайным асяроддзі.

    Дыслексія і падобныя дыягназы не звязаныя з узроўнем інтэлекту, гэта асаблівасць нейрафізіялагічнага развіцця. Дзеці-дыслексікі апісваюць, што літары перад імі літаральна «скачуць» на радках, куляюцца, раскладваюцца ў розныя камбінацыі. Зразумець напісанае надзвычай складана. Менавіта таму дыслексік не можа хутка чытаць і зразумець прачытанае. Гэта выклікае кпіны ў аднакласнікаў, прыводзіць да сацыяльнай ізаляцыі дзіцяці...

    Акрамя таго, дыслексікі часта дрэнна арыентуюцца ў прасторы, у іх парушаная каардынацыя рухаў (няўклюдныя), маюць праблемы з падтрыманнем увагі. «Лунае ў аблоках» на ўроку – гэта пра іх.

    Нягледзячы на такія відавочныя цяжкасці, дыслексікаў часта адрознівае нестандартны падыход да вырашэння сітуацый. А сярод людзей, якія пакутавалі ад такой праблемы, шмат па-сапраўднаму таленавітых. Уолт Дысней, Агата Крысці, Том Круз, Квенцін Таранціна, Ганс Хрысціян Андэрсан, Біл Гейтс. Усе гэтыя людзі дасягнулі поспеху насуперак складанасцям з навучаннем!

    Як наладзіць школьнае жыццё дзіцяці з дыслексіяй?

    Шмат у чым лёс такіх дзяцей залежыць ад стаўлення і паводзінаў бацькоў. Што ж раіць мамам і татам такіх дзяцей псіхолаг?

    • Прыняць сваё дзіця.
     
    Ганна Давідовіч
    Клінічны псіхолаг, спецыяліст у галіне нейрапсіхалогіі, кандыдат псіхалагічных навук
    У кожнага з нас былі свае ўяўленні пра дзіця: якім яно павінна быць, кім стаць у будучым. Паступова, калі мы ўсведамляем яго праблемы і абмежаванні, яны бы выходзяць на першы план. Як быццам вось тое, што яно мае праблемы з чытаннем і вучобай, і вызначае яго асобу. Але гэта не так! Дзіця не роўнае хвароба. Часам пра гэта трэба ўзгадваць нават самім бацькам. Вучоба – не адзіная сфера жыцця. Паверце, бацькі так званых норматыповых дзяцей таксама маюць свае перажыванні з-за іх: «занадта рыжы», «не спартыўны», «марудлівы» і г.д.
    • Адмовіцца ад грамадскіх стэрэатыпаў.
     
    Ганна Давідовіч
    Клінічны псіхолаг, спецыяліст у галіне нейрапсіхалогіі, кандыдат псіхалагічных навук
    Ідэя пра тое, што ўсе абавязкова павінны атрымліваць вышэйшую адукацыю, на мой погляд, пагібельная. Ёсць прафесіі, якія запатрабаваныя і для якіх цалкам дастаткова сярэдняй спецыяльнай адукацыі. Дзеці, якія не могуць паўнавартасна атрымаць інфармацыю з тэксту, часцяком вельмі вынаходлівыя. Многія бацькі кажуць пра тое, што выкарыстоўваюць аўдыёкнігі. Акрамя таго, існуюць спецыяльныя інтэрфэйсы, дадаткі, якімі могуць карыстацца дыслексікі. У рэшце рэшт, адукацыя нам патрэбная для таго, каб навучыцца здабываць інфармацыю.

    • Знайсці свайго настаўніка.
     
    Ганна Давідовіч
    Клінічны псіхолаг, спецыяліст у галіне нейрапсіхалогіі, кандыдат псіхалагічных навук
    Пры выбары школы і настаўніка лепей кіравацца не прэстыжнасцю і элітнасцю навучальнай установы, а маральнымі, душэўнымі якасцямі настаўніка. Няхай гэта будзе не самы славуты педагог, але з любоўю да дзяцей, гатоўнасцю працаваць над сітуацыяй. Настаўнікі-дасягальнікі, якія накіраваныя на высокія вынікі і падрыхтоўку алімпіяднікаў, – не самы лепшы варыянт у гэтай сітуацыі.
    • Быць актыўнымі бацькамі.
     
    Ганна Давідовіч
    Клінічны псіхолаг, спецыяліст у галіне нейрапсіхалогіі, кандыдат псіхалагічных навук
    Калі не мы, дык хто ж яшчэ дапаможа нашаму дзіцяці? Адседзецца тут не атрымаецца. Давядзецца быць актыўнымі бацькамі: стаць удзельнікамі бацькоўскага камітэта, адкрыта звярнуцца да мамаў і татаў аднакласнікаў. Не сакрэт, што стаўленне дзяцей да дзіцяці залежыць шмат у чым ад таго, як падаюць інфармацыю пра яго дарослыя: бацькі, настаўнік. Можна папрасіць напрыканцы бацькоўскага сходу выдаткаваць вам некалькі хвілін і падзяліцца з бацькамі тым, з якой сітуацыяй сутыкнулася ваша сям'я, у чым складанасць навучання для вашага дзіцяці. Растлумачце, што будзеце ўдзячныя за спачуванне і разуменне. Магчыма, адгукнуцца не ўсе, але ёсць шанц, што некаторыя людзі вас пачуюць.
    • Знайсці моцны бок дзіцяці.
     
    Ганна Давідовіч
    Клінічны псіхолаг, спецыяліст у галіне нейрапсіхалогіі, кандыдат псіхалагічных навук
    У кожнага дзіцяці ёсць свае здольнасці. Хіба вы не ведалі ў школе хлапчукоў, якія горш за ўсіх вучыліся, але лепей за ўсіх гулялі ў футбол? Хтосьці выдатна малюе, хтосьці спявае, круціць спінэр хутчэй за ўсіх і г.д. Важна, каб дзіця ўвайшло ў клас з сітуацыі поспеху. Можна папрасіць настаўніцу завастрыць увагу на здольнасцях дзіцяці перад усім класам або выклікацца арганізаваць, напрыклад, фестываль талентаў. Мэта – паказаць, што вашае дзіця-дыслексік умее рабіць добра.

    • Дапамагчы дзіцяці завесці сяброў.
     
    Ганна Давідовіч
    Клінічны псіхолаг, спецыяліст у галіне нейрапсіхалогіі, кандыдат псіхалагічных навук
    Мамам даводзіцца падключацца нават у такім пытанні, інакш шанцы на тое, што ўнікальнасць вашага дзіцяці разгледзяць, нягледзячы на кепскую вучобу, малыя. Напрыклад, штодня, калі я забірала сына са школы, прыходзіла да часу, калі яны пасля ўрокаў гулялі на вуліцы, і прапаноўвала хлопцам згуляць у «Алі-Бабу» ці іншыя групавыя гульні. Паступова аднакласнікі ўжо пыталіся ў сына, калі ж яго мама за ім прыйдзе. Вось так, праз мяне, ён знайшоў сяброў.
    • Быць у супрацоўніцтве са школай.
     
    Ганна Давідовіч
    Клінічны псіхолаг, спецыяліст у галіне нейрапсіхалогіі, кандыдат псіхалагічных навук
    У многіх школах ёсць пункты, куды можна звярнуцца па дапамогу дэфектолага. Добры варыянт – дадатковыя заняткі пасля асноўных урокаў.
    • Падключыць тату.
     
    Ганна Давідовіч
    Клінічны псіхолаг, спецыяліст у галіне нейрапсіхалогіі, кандыдат псіхалагічных навук
    Мамы так уладкаваныя, што заўсёды гатовыя абараняць сваё дзіця, нават калі на яго яшчэ ніхто не нападаў. Таты ў гэтым сэнсе больш стрыманыя і дзелавыя. Магчыма, да вырашэння некаторых школьных пытанняў лепей будзе падключыць мужчыну.

    • Не ціснуць на настаўніка крытыкай і парадамі.
     
    Ганна Давідовіч
    Клінічны псіхолаг, спецыяліст у галіне нейрапсіхалогіі, кандыдат псіхалагічных навук
    Бацькам важна памятаць: настаўнік не хоча нанесці дзіцяці шкоду (усялякія гісторыі здараюцца, але, як правіла, гэта адзінкавыя выпадкі). Тыя памылкі, якія можа здзейсніць педагог, адбываюцца ад няведання. Настаўнікі ў цэлым не маюць ведаў па дэфекталогіі, а праблема дыслексіі пачала ўзнімацца ў Беларусі толькі-толькі. Старайцеся мець стасункі з педагогам паважліва. Пытайцеся парады, а не павучайце. Не трасіце пераможна новай методыкай пра тое, што вы ведаеце з гугла. Дайце настаўніку час асвоіцца, паспрабуйце размаўляць у тоне супрацоўніцтва. Калі кантакт знайсці зусім не атрымаецца і дзіця будзе вельмі пакутаваць, лепей змяніць школу.
    • Ствараць дзіцяці камфортную абстаноўку дома.
     
    Ганна Давідовіч
    Клінічны псіхолаг, спецыяліст у галіне нейрапсіхалогіі, кандыдат псіхалагічных навук
    Дом – ціхая гавань для вашага дзіцяці. Паверце, у знешнім свеце ў яго дастаткова праблемаў. Дома як мага часцей ён павінен атрымліваць сітуацыі поспеху: вымыў посуд, дапамог у чымсьці. Усё гэта важна заўважаць і цаніць у дзіцяці.

    Дыслексія робіцца частай праблемай ва ўсім свеце. Распаўсюджванне інфармацыі пра асаблівасці навучання і ўзаемадзеяння з такімі дзецьмі – важны крок дапамогі і бацькам, і педагогам. А галоўнае – самім дзецям, якія атрымліваюць шанц на шчаслівае дзяцінства без ярлыкоў.

    Падпісвайцеся на наш канал у Telegram, групы ў Facebook, «УКантакце», у «Аднакласніках» – і будзьце ў курсе свежых навінаў! Толькі цікавыя відэа на нашым канале YouTube, далучайцеся!

    Exit mobile version