«Горшы кашмар» віруснай пандэміі, пра які ЗША неаднаразова папярэджвалі нацыянальную і сусветную экспертную супольнасць, падобна, вось-вось надыдзе. Дональд Трамп перайшоў ад слоў да справы і запусціў працэс вываду Злучаных Штатаў з Сусветнай арганізацыі аховы здароўя, пра што афіцыйна паведаміў Генеральнаму сакратару ААН Антоніу Гутэрышу. Гром, адгалоскі якога чуліся яшчэ ў красавіку, калі Трамп прыпыніў новае фінансаванне СААЗ, усёй моцай грымнуў у першы панядзелак ліпеня.
Усё бы нічога, але Амерыка – лідар па колькасці інфіцыраваных і ахвяраў новага каранавіруса. Колькасць выпадкаў, што выяўляюцца, да гэтага часу расце ў геаметрычнай прагрэсіі. Напрыклад, за паўтара тыдня ліпеня колькасць інфіцыраваных павялічылася ўдвая.
Рашэнне Трампа аб выхадзе з СААЗ выклікала рэзкую крытыку як з боку дэмакратаў, так і рэспубліканцаў, а таксама яго саюзнікаў у Еўропе. Так, сенатар-дэмакрат Роберт Менендэс заявіў, што гэты крок пакіне Амерыку «хворай і адзінокай».
Старшыня камітэта Сената ЗША па ахове здароўя рэспубліканец Александэр Ламар выступіў з заявай, у якой падкрэсліў: «Вядома, неабходна старанна вывучыць памылкі, якія Сусветная арганізацыя аховы здароўя магла дапусціць у сувязі з каранавірусам, але час для гэтага – пасля крызісу, а не ў сярэдзіне».
А супернік Дональда Трампа на бліжэйшых прэзідэнцкіх выбарах Джо Байдэн паабяцаў выбаршчыкам: «У мой першы дзень на пасадзе прэзідэнта я далучуся да СААЗ і аднаўлю нашае лідарства на сусветнай арэне».
Дарэчы, заява Байдэна – велізарны плюс у яго карму, які забяспечыў, трэба меркаваць, істотны прырост колькасці прыхільнікаў. Бо калі Трамп давядзе пачатае да завяршэння (працэс вываду займае роўна год, пры гэтым Амерыка будзе абавязаная выканаць усе свае фінансавыя абавязацельствы за гэты перыяд), у пройгрышы амаль дакладна апынуцца не толькі Штаты. Негатыўныя наступствы адаб'юцца на ўсіх 194 краінах-удзельніцах СААЗ.
Рэха паспешлівых рашэнняў
Дык што ж пацягне за сабой выхад ЗША з саставу ўдзельнікаў Сусветнай арганізацыі аховы здароўя?
Перш за ўсё, страту істотнай дозы фінансавання. ЗША – найбуйнейшы донар СААЗ і магутны гулец на полі фарміравання сусветнай палітыкі аховы здароўя, навуковых даследаванняў і распрацовак. Яго фінансавыя ўліванні (абавязковыя і добраахвотныя) перавышаюць 400 мільёнаў даляраў у год, складаючы прыкладна 15% агульнага бюджэту арганізацыі.
Ільвіная доля гэтых сродкаў выкарыстоўваецца на ліквідацыю поліяміеліту, малярыі, сухотаў, ВІЧ/СНІД, з дапамогай фінансавання праграмаў вакцынацыі.
Гучаць асцярогі, што выхад ЗША з СААЗ ставіць пад пагрозу таксама існаванне жыццёва важных праграмаў па кантролі за такімі інфекцыямі, як адзёр, ліхаманка Эбола, Зіка і іх ліквідацыю... Улічваючы, што дзейнасць СААЗ у асноўным сканцэнтраваная на экспертнай, медыцынскай і тэхнічнай дапамозе найбольш уразлівым краінам і рэгіёнам, пад удар патрапяць самыя слабыя і бедныя.
Натуральна, страта асноўнага ўдзельніка не можа не затармазіць і распрацоўку вакцынаў супраць каранавіруса, а таксама значна аслабіць намаганні па кантролі за распаўсюджваннем інфекцыі ва ўсім свеце.
Разам з тым, ЗША губляе доступ да глабальных інфармацыйных базаў СААЗ па кантролі за рознымі захворваннямі. Гэта значыць, мінус магчымасць ацэньваць, аналізаваць і выкарыстоўваць інфармацыю для даследчых мэтаў, аказваць уплыў на фарміраванне сусветнай палітыкі ў галіне аховы здароўя, прымяняць свае распрацоўкі і навуковыя дасягненні ва ўсіх краінах свету.
Гэта аўтаматычны выхад з усіх сумесных узаемавыгадных праектаў, што фактычна звяжа рукі амерыканскаму навуковаму медыцынскаму таварыству і вымусіць «варыцца ва ўласным соку».
І гэта не лічачы таго, што ЗША аўтаматычна трапляюць у заканчэнне чаргі на атрыманне вакцыны ад каранавіруса – у выпадку паспяховых яе пошукаў пад эгідай СААЗ.
Мы папрасілі кіраўніка краінавага офіса СААЗ у Рэспубліцы Беларусь Батыра Бердыклычава пракаментаваць падзеі, што адбываюцца, і вось што ён сказаў:
– Вядома, гэтае пытанне больш адносіцца да кампетэнцыі штаб-кватэры СААЗ. Я чакаю, што, хутчэй за ўсё, гэта будзе каментавацца на адпаведным узроўні. З нагоды магчымых наступстваў. Вядома, уклад ЗША досыць істотны. Акрамя рэгулярных абавязковых унёскаў, існуюць яшчэ добраахвотныя разнастайныя ахвяраванні для падтрымкі пэўных канкрэтных праграмаў. Наколькі гэта (выхад ЗША з саставу краінаў-удзельніц СААЗ – заўв.В.М.) адаб'ецца на дзейнасці арганізацыі, будзе залежаць ад агульнага балансу і бюджэту, бо праца арганізацыі падтрымліваецца пераважнай большасцю краінаў-донараў. Нядаўна і Германія, і Францыя заявілі пра істотнае павелічэнне фінансавання. Лічбу дакладную не назаву, але гэта многія сотні мільёнаў даляраў. У сітуацыі, якая склалася, я не думаю, што хтосьці ў выйгрышы. СААЗ – гэта пляцоўка для краінаў, каб фарміраваць палітыку, ствараць стандарты ў галіне аховы здароўя, пратаколы лячэння, фарміраваць парадак для навуковых даследаванняў. Таму, вядома ж, удзел усіх краінаў у гэтым працэсе, а асабліва краінаў з такім патэнцыялам, як у ЗША, уяўляе узаемную цікавасць. Таму на сёння можна толькі шкадаваць аб такім рашэнні.
Падпісвайцеся на наш канал у Telegram, групы ў Facebook, «УКантакце», у «Аднакласніках» – і будзьце ў курсе свежых навінаў! Толькі цікавыя відэа на нашым канале YouTube, далучайцеся!