Формула перамогі над ВІЧ: 90-90-90

Сёння ВІЧ-інфекцыя няхай і не радавое, але хранічнае захворванне, якім можна кіраваць. З ім можна вучыцца, ствараць сем'і, гадаваць дзяцей, працаваць... Жыць паўнавартасна, якасна і доўга, без усякага цяжару небяспечнага віруса.

Атрымліваецца, праблема сышла? Не сышла. Але бяда перастала быць непазбежнай. За мінулыя дзесяцігоддзі праведзена каласальная праца, вынікам якой стала формула перамогі над ВІЧ. Галоўная ўмова, пры якой можна не толькі спыніць эпідэмію распаўсюджвання інфекцыі, але і павярнуць яе назад – асабістая зацікаўленасць і ўдзел кожнага. Бо праблема даўно не абмяжоўваецца рамкамі так званых груп рызыкі.

Што ляжыць у аснове гэтай формулы і які ўклад у барацьбу з ВІЧ-інфекцыяй можа ўнесці кожны з нас, журналіст партала Здаровыя людзі даведалася ад вядучых экспертаў у галіне інфекцыйных захворванняў:

намесніка начальніка аддзела гігіены, эпідэміялогіі і прафілактыкі Міністэрства аховы здароўя Іны Карабан;

намесніка галоўнага ўрача гарадской інфекцыйнай клінічнай бальніцы, галоўнага пазаштатнага спецыяліста Міністэрства аховы здароўя па аказанні медыцынскай дапамогі пацыентам з ВІЧ Алега Скрыпко;

каардынатара праграм СААЗ па інфекцыйных захворваннях у Рэспубліцы Беларусь Вячаслава Гранькова.

Калі 90% роўна 100%

Унікальная формула вынесена ў назву глабальнай стратэгіі ЮНЭЙДС (Аб'яднанай праграмы ААН па ВІЧ/СНІД) – 90-90-90. Беларусь з'яўляецца актыўным удзельнікам яе рэалізацыі.

Сутнасць стратэгіі заключаецца ў тым, што 90% людзей з ВІЧ павінны ведаць пра свой станоўчы статус. З іх 90% павінны атрымліваць спецыфічнае антырэтравіруснае лячэнне. У 90% выпадкаў тэрапія, якая праводзіцца, павінна быць эфектыўнай. Калі мэта стратэгіі будзе дасягнута, распаўсюджванне ВІЧ-інфекцыі атрымаецца спыніць.

Першыя 90%

Па афіцыйных дадзеных, у Беларусі зарэгістравана крыху больш за 20,5 тысячы ВІЧ-інфіцыраваных. Ацэначныя дадзеныя кажуць пра тое, што людзей са станоўчым статусам можа быць каля 26 тысяч. Гэта значыць, прыкладна 5-5,5 тысячы чалавек з'яўляюцца носьбітамі небяспечнага віруса і не ведаюць пра гэта.

Што можам мы?

Ведаць свой ВІЧ-статус. У Беларусі няма праграмы абавязковага поўнамаштабнага скрынінгавага абследавання на ВІЧ/СНІД. Яно тычыцца толькі пэўных катэгорый грамадзян: жанчын пры пастаноўцы на ўлік па цяжарнасці, прызыўнікоў для службы ў войску, прэтэндэнтаў на вакантныя пасады па асобных спецыяльнасцях. Ёсць вопыт прыняцця рашэнняў органамі мясцовага самакіравання аб абавязковым тэсціраванні грамадзян на ВІЧ/СНІД пры звароце па медыцынскую дапамогу. Пры гэтым аналіз на ВІЧ-інфекцыю па-ранейшаму застаецца працэдурай абсалютна добраахвотнай.

Так што выкананне першага параметра стратэгіі ЮНЭЙДС напрамую залежыць ад свядомага і адказнага стаўлення да свайго здароўя кожнага з нас.

Здаць тэст на ВІЧ проста:

• здаць аналіз на інфекцыю ў любой установе аховы здароўя, дзе ёсць працэдурны кабінет;
• прайсці экспрэс-тэсціраванне ў пунктах ананімнага кансультавання грамадскіх арганізацый, якія займаюцца аказаннем дапамогі ВІЧ-інфіцыраваных;
• зрабіць экспрэс-тэст па сліне, не выходзячы з хаты. Наборы для самадыягностыкі даступныя ў аптэчнай сетцы або для замовы праз інтэрнэт. Аднак варта памятаць, што станоўчы вынік пры такім тэсціраванні не можа расцэньвацца як адназначны дыягназ і павінен быць пацверджаны (або абвергнуты) паўторным тэсціраваннем у медыцынскай установе.

Выберыце свой варыянт тэсціравання, праявіце клопат пра сваё здароўе! Тэсціраванне і дыягностыка на ВІЧ-інфекцыю строга канфідэнцыйныя. Таксама могуць быць праведзеныя платна на ўмовах поўнай ананімнасці.

Другія 90%

1 студзеня 2018 года Беларусь першай з краін рэгіёну Усходняй Еўропы і Цэнтральнай Азіі ажыццявіла ўніверсальны доступ да лячэння ВІЧ-інфіцыраваных. Гэта значыць, што антырэтравірусная тэрапія паказана ўсім без выключэння людзям з пацверджаным дыягназам ВІЧ. Аплата за лячэнне ажыццяўляецца за кошт бюджэтных сродкаў.

Што можам мы?

Не асуджаць і не караць. Ні для каго не сакрэт, што пераважная большасць ВІЧ-станоўчых людзей адносяцца да так званых уразлівых груп: спажыўцоў ін'екцыйных наркотыкаў, работнікаў сэкс-індустрыі, а таксама да тых, хто практыкуе аднаполы сэкс (пераважна мужчыны). Эксперты не раз падкрэслівалі, што для многіх з іх галоўнай перашкодай для звароту па кваліфікаваную дапамогу і лячэнне з'яўляецца страх крымінальнага пераследу, грамадскага ганьбавання і асуджэння.

Але ВІЧ-інфекцыя сама не «разыдзецца». Пацыент усё роўна рана ці позна трапіць у поле зроку інфекцыйных службаў. І шкада, калі гэта здарыцца тады, калі яму ўжо нельга будзе дапамагчы. А калі своечасова пачаць лячэнне, у чалавека ёсць усе шанцы пражыць доўгае і насычанае жыццё, супастаўнае па якасці з жыццём здаровага чалавека.

Трэція 90%