Site icon Слушна

Формула перамогі над ВІЧ: 90-90-90

30 гадоў таму, калі СААЗ устанавіла 1 снежня Сусветным днём барацьбы з ВІЧ/СНІД, дыягназ азначаў фатальнасць. Тады не ведалі ні як лячыць інфекцыю, ні як спыніць яе распаўсюджванне. Чума XX стагоддзя забірала адно жыццё за другім. Тысячы жыццяў…

Сёння ВІЧ-інфекцыя няхай і не радавое, але хранічнае захворванне, якім можна кіраваць. З ім можна вучыцца, ствараць сем'і, гадаваць дзяцей, працаваць... Жыць паўнавартасна, якасна і доўга, без усякага цяжару небяспечнага віруса.

Атрымліваецца, праблема сышла? Не сышла. Але бяда перастала быць непазбежнай. За мінулыя дзесяцігоддзі праведзена каласальная праца, вынікам якой стала формула перамогі над ВІЧ. Галоўная ўмова, пры якой можна не толькі спыніць эпідэмію распаўсюджвання інфекцыі, але і павярнуць яе назад – асабістая зацікаўленасць і ўдзел кожнага. Бо праблема даўно не абмяжоўваецца рамкамі так званых груп рызыкі.

Што ляжыць у аснове гэтай формулы і які ўклад у барацьбу з ВІЧ-інфекцыяй можа ўнесці кожны з нас, журналіст партала Здаровыя людзі даведалася ад вядучых экспертаў у галіне інфекцыйных захворванняў:

намесніка начальніка аддзела гігіены, эпідэміялогіі і прафілактыкі Міністэрства аховы здароўя Іны Карабан;

намесніка галоўнага ўрача гарадской інфекцыйнай клінічнай бальніцы, галоўнага пазаштатнага спецыяліста Міністэрства аховы здароўя па аказанні медыцынскай дапамогі пацыентам з ВІЧ Алега Скрыпко;

каардынатара праграм СААЗ па інфекцыйных захворваннях у Рэспубліцы Беларусь Вячаслава Гранькова.

Калі 90% роўна 100%

Унікальная формула вынесена ў назву глабальнай стратэгіі ЮНЭЙДС (Аб'яднанай праграмы ААН па ВІЧ/СНІД) – 90-90-90. Беларусь з'яўляецца актыўным удзельнікам яе рэалізацыі.

Сутнасць стратэгіі заключаецца ў тым, што 90% людзей з ВІЧ павінны ведаць пра свой станоўчы статус. З іх 90% павінны атрымліваць спецыфічнае антырэтравіруснае лячэнне. У 90% выпадкаў тэрапія, якая праводзіцца, павінна быць эфектыўнай. Калі мэта стратэгіі будзе дасягнута, распаўсюджванне ВІЧ-інфекцыі атрымаецца спыніць.

Першыя 90%

Па афіцыйных дадзеных, у Беларусі зарэгістравана крыху больш за 20,5 тысячы ВІЧ-інфіцыраваных. Ацэначныя дадзеныя кажуць пра тое, што людзей са станоўчым статусам можа быць каля 26 тысяч. Гэта значыць, прыкладна 5-5,5 тысячы чалавек з'яўляюцца носьбітамі небяспечнага віруса і не ведаюць пра гэта.

Што можам мы?

Ведаць свой ВІЧ-статус. У Беларусі няма праграмы абавязковага поўнамаштабнага скрынінгавага абследавання на ВІЧ/СНІД. Яно тычыцца толькі пэўных катэгорый грамадзян: жанчын пры пастаноўцы на ўлік па цяжарнасці, прызыўнікоў для службы ў войску, прэтэндэнтаў на вакантныя пасады па асобных спецыяльнасцях. Ёсць вопыт прыняцця рашэнняў органамі мясцовага самакіравання аб абавязковым тэсціраванні грамадзян на ВІЧ/СНІД пры звароце па медыцынскую дапамогу. Пры гэтым аналіз на ВІЧ-інфекцыю па-ранейшаму застаецца працэдурай абсалютна добраахвотнай.

Так што выкананне першага параметра стратэгіі ЮНЭЙДС напрамую залежыць ад свядомага і адказнага стаўлення да свайго здароўя кожнага з нас.

Здаць тэст на ВІЧ проста:

  • здаць аналіз на інфекцыю ў любой установе аховы здароўя, дзе ёсць працэдурны кабінет;
  • прайсці экспрэс-тэсціраванне ў пунктах ананімнага кансультавання грамадскіх арганізацый, якія займаюцца аказаннем дапамогі ВІЧ-інфіцыраваных;
  • зрабіць экспрэс-тэст па сліне, не выходзячы з хаты. Наборы для самадыягностыкі даступныя ў аптэчнай сетцы або для замовы праз інтэрнэт. Аднак варта памятаць, што станоўчы вынік пры такім тэсціраванні не можа расцэньвацца як адназначны дыягназ і павінен быць пацверджаны (або абвергнуты) паўторным тэсціраваннем у медыцынскай установе.

Выберыце свой варыянт тэсціравання, праявіце клопат пра сваё здароўе! Тэсціраванне і дыягностыка на ВІЧ-інфекцыю строга канфідэнцыйныя. Таксама могуць быць праведзеныя платна на ўмовах поўнай ананімнасці.

 
Іна Карабан
Намеснік начальніка аддзела гігіены, эпідэміялогіі і прафілактыкі Міністэрства аховы здароўя
Штогод у нашай краіне тэст на ВІЧ праходзяць каля аднаго мільёна чалавек – больш за 13% ад колькасці насельніцтва. Каб пашырыць доступ да тэсціравання, у алгарытм дыягностыкі ў якасці першага скрынінгавага тэсту ўключана выкарыстанне экспрэс-тэсту па крыві. Вынік гатовы праз 15 хвілін.
 
Вячаслаў Гранькоў
Каардынатар праграм СААЗ па інфекцыйных захворваннях у Рэспубліцы Беларусь
Зараз у Заходняй Еўропе набірае абароты так званая методыка «тэсціруй і лячы». Сутнасць яе ў тым, каб максімальна скараціць час ад першаснага абследавання да пачатку лячэння. Каб увесь шлях ад аналізу, атрымання вынікаў, пастаноўкі дыягназу і прызначэння тэрапіі чалавек прайшоў, умоўна, за 3 гадзіны, абмежаваўшыся адным візітам у лячэбную ўстанову. Беларусь таксама ідзе па гэтаму прагрэсіўнаму шляху, скарачаючы час паміж першым тэстам, пацвярджэннем дыягназу і прызначэннем лячэння.

Другія 90%

1 студзеня 2018 года Беларусь першай з краін рэгіёну Усходняй Еўропы і Цэнтральнай Азіі ажыццявіла ўніверсальны доступ да лячэння ВІЧ-інфіцыраваных. Гэта значыць, што антырэтравірусная тэрапія паказана ўсім без выключэння людзям з пацверджаным дыягназам ВІЧ. Аплата за лячэнне ажыццяўляецца за кошт бюджэтных сродкаў.

 
Алег Скрыпко
Намеснік галоўнага ўрача гарадской інфекцыйнай клінічнай бальніцы, галоўны пазаштатны спецыяліст Міністэрства аховы здароўя па аказанні медыцынскай дапамогі пацыентам з ВІЧ
На сёння разам з сістэмай ДВП (Дэпартамента выканання пакаранняў) МУС колькасць пацыентаў, якія атрымліваюць лячэнне, складае 14 900 чалавек з усіх афіцыйна зарэгістраваных (прыкладна 72%). Лячэнне, як вядома, добраахвотнае. Прымусіць нікога нельга. Але і гэтая праца ўжо дае адчувальныя вынікі: у Мінску, напрыклад, сёлета за 10 месяцаў на 14% знізілася колькасць новых выпадкаў інфіцыравання. Ёсць зніжэнне ў Мінскай, Віцебскай, Гродзенскай абласцях.

Што можам мы?

Не асуджаць і не караць. Ні для каго не сакрэт, што пераважная большасць ВІЧ-станоўчых людзей адносяцца да так званых уразлівых груп: спажыўцоў ін'екцыйных наркотыкаў, работнікаў сэкс-індустрыі, а таксама да тых, хто практыкуе аднаполы сэкс (пераважна мужчыны). Эксперты не раз падкрэслівалі, што для многіх з іх галоўнай перашкодай для звароту па кваліфікаваную дапамогу і лячэнне з'яўляецца страх крымінальнага пераследу, грамадскага ганьбавання і асуджэння.

Але ВІЧ-інфекцыя сама не «разыдзецца». Пацыент усё роўна рана ці позна трапіць у поле зроку інфекцыйных службаў. І шкада, калі гэта здарыцца тады, калі яму ўжо нельга будзе дапамагчы. А калі своечасова пачаць лячэнне, у чалавека ёсць усе шанцы пражыць доўгае і насычанае жыццё, супастаўнае па якасці з жыццём здаровага чалавека.

 
Іна Карабан
Намеснік начальніка аддзела гігіены, эпідэміялогіі і прафілактыкі Міністэрства аховы здароўя
Ніхто не ходзіць з нагрудным знакам: у мяне ВІЧ, ці сухоты, ці лепра... Таму ў сілу розных абставінаў кожны з нас можа быць падвергнуты рызыцы інфіцыравання. Так што ў нашых агульных інтарэсах паменшыць узровень дыскрымінацыі і стыгматызацыі ВІЧ-інфіцыраваных. Людзі, якія жывуць з ВІЧ, – гэта не проста лічбы, гэта лёсы. Яны ёсць, былі і будуць часткай нашага грамадства.

Трэція 90%

 
Вячаслаў Гранькоў
Каардынатар праграм СААЗ па інфекцыйных захворваннях у Рэспубліцы Беларусь
Чым больш людзей атрымлівае антырэтравірусную тэрапію, тым ніжэй колькасць новых выпадкаў ВІЧ-інфекцыі. Гэта звязана, у першую чаргу, з высокай эфектыўнасцю лячэння аж да ўзроўню невызначальнай віруснай нагрузкі. Адпаведна, такі чалавек фактычна не заразны для іншых, нават пры неабароненых палавых кантактах. (Дарэчы, 80% ВІЧ-інфекцыі ў Беларусі перадаецца палавым шляхам – заўв.рэд.) Гэта афіцыйна пацверджаная СААЗ інфармацыя. Так што на сёння лячэнне – гэта лепшы і найбольш эфектыўны спосаб прафілактыкі.

Што можам мы?

Перастаць жыць у страху. Ніхто не можа вырашыць праблему ВІЧ у нашай краіне, акрамя нас саміх. Агульнымі намаганнямі мы ўжо дасягнулі многага. Апошнія 3 гады ўзровень распаўсюджвання інфекцыі ў краіне не расце і застаецца стабільным. У Беларусі афіцыйна пацверджана экспертамі СААЗ элімінацыя вертыкальнага шляху перадачы інфекцыі (у родах ад інфіцыраванай маці да дзіцяці).

Многія міжнародныя эксперты з упэўненасцю гавораць, што Беларусь можа быць першай краінай постсавецкай прасторы, якая дасягне пастаўленых перад ёй мэтаў па прафілактыцы і прадухіленню ВІЧ/СНІД. Давайце не падвядзём саміх сябе.

Exit mobile version