Site icon Слушна

І з чаго ж, з чаго ж, з чаго ж зробленыя нашыя… вакцыны

  • Валянціна Мохар

    • Імунапрафілактыка без усялякіх сумневаў – адзін з найбольш эфектыўных спосабаў папярэджання і ліквідацыі інфекцыйных хваробаў. У сваю чаргу, самым распаўсюджаным і дзейсным метадам правядзення імунапрафілактыкі з'яўляецца вакцынацыя. У той жа час «ідэйныя» праціўнікі прышчэпак знаходзяцца ў нястомным пошуку аргументаў, каб аспрэчыць дадзенае сцвярджэнне. Напрыклад, перыядычна крытыцы падвяргаецца склад вакцынаў. Маўляў, кампаненты, якія ў іх уваходзяць, правакуюць пабочныя эфекты, што могуць прывесці да непажаданых наступстваў.

    Вакцыны. Склад.

    Пра тое, з чаго складаюцца сучасныя вакцыны і наколькі нежыццяздольны міф пра негатыўны ўплыў на здароўе чалавека «інгрэдыентаў», якія ўваходзяць у іх склад, на рэспубліканскай навукова-практычнай канферэнцыі з міжнародным удзелам «Чалавек. Здароўе. Навакольнае асяроддзе» распавяла загадчыца кафедры эпідэміялогіі і мікрабіялогіі БелМАПА, доктар медыцынскіх навук, прафесар Наталля Каламіец.

    «Сакрэтны» інгрэдыент

     
    Наталля Каламіец
    Загадчыца кафедры эпідэміялогіі і мікрабіялогіі БелМАПА, доктар медыцынскіх навук, прафесар
    Палітра вакцынаў, што выпускаюцца сёння, шматстайная: ад жывых, інактываваных – да вакцынаў, створаных на аснове сучасных тэхналогій. Вакцыны могуць быць прадстаўленыя як монаварыянтамі, так і полівакцынамі. Самае апошняе дасягненне – комплексныя, камбінаваныя або асацыяваныя вакцыны, якія ўтрымліваюць адразу некалькі антыгенаў мікраарганізмаў або прадуктаў іх жыццядзейнасці (пяці-і шасцівалентныя вакцыны).

    Жывыя вакцыны – іх аснову складаюць жывыя, але аслабленыя мікраарганізмы-ўзбуджальнікі, сіл якіх недастаткова, каб справакаваць развіццё захворвання, але цалкам хапае для фарміравання адпаведнага імунітэту. Да ліку такіх вакцынаў адносяцца прышчэпкі ад туберкулёзу, поліяміеліту, адзёру і інш.

    Інактываваныя вакцыны – у якасці дзейснага пачатку ў іх уключаныя забітыя бактэрыі або іх фрагменты. Да такіх вакцынаў адносяцца, напрыклад, вакцыны супраць коклюшу, шаленства, гепатыту А і інш.

    Аднак, у склад вакцынаў, акрамя дзеючага пачатку, сапраўды ўваходзяць і іншыя кампаненты, наяўнасць якіх часам неабгрунтавана падвяргае крытыцы саму ідэю вакцынацыі.

    Такім чынам, што гэта за кампаненты?!

    1. Кансерванты. Уключэнне іх у склад мае вельмі важнае значэнне пры правядзенні масавай вакцынацыі з выкарыстаннем шматдозавых флаконаў. У якасці кансервантаў часцяком выкарыстоўваецца ртуць.

     
    Наталля Каламіец
    Загадчыца кафедры эпідэміялогіі і мікрабіялогіі БелМАПА, доктар медыцынскіх навук, прафесар
    Менавіта прысутнасць ртуці ў вакцыне часцяком выклікае страх і нагоду адмовіцца ад прышчэпкі. Але мы забываемся на тое, што ртуць змяшчаецца ў навакольным асяроддзі, у тым ліку і ў харчовых прадуктах. Тая доза, якая ўводзіцца разам з вакцынай, адпавядае, напрыклад, зместу яе ў порцыі рыбы. А рыбу мы ўсё ж такі ямо значна часцей, чым робім прышчэпкі. Таму за апошнія 10 гадоў камітэт па вакцынацыі СААЗ пераканаўча паказаў, што шкодны ўплыў ртуці ў вакцыне – усяго толькі міф.
    1. Антыбіётыкі. Сапраўды, пакуль няма такіх тэхналогій, прызнаецца Наталля Каламіец, якія дазваляюць інактываваць шэраг узбуджальнікаў без прымянення антыбактэрыяльных прэпаратаў. Але высокая ступень ачысткі вакцынаў зніжае іх дозу да нязначных лічбаў. Аднакратна прынятая, яна ніяк не шкодзіць здароваму чалавеку. Разам з тым, прысутнічае кантроль пры выкарыстанні вакцынаў для тых, хто мае алергічныя рэакцыі на антыбактэрыяльныя прэпараты.

    3. Ад'юванты. Гэта рэчывы, якія ўзмацняюць імунны адказ. У цэлым шэрагу вакцынаў яны выступаюць вельмі важным і незаменным кампанентам.

    1. Стабілізатары. Забяспечваюць устойлівасць прэпарата і правільную яго работу ў арганізме.
     
    Наталля Каламіец
    Загадчыца кафедры эпідэміялогіі і мікрабіялогіі БелМАПА, доктар медыцынскіх навук, прафесар
    Нягледзячы на кампаненты, якія ўваходзяць у склад сучасных вакцынаў, яны павінны адпавядаць устаноўленым міжнародным стандартам і не толькі даваць добры імунны адказ, але і быць абсалютна бяспечнымі, мець нізкую рэактагеннасць (пасляпрышчэпкавыя рэакцыі і ўскладненні), захоўваць стабільнасць пры захоўванні. Усё гэта дакладна выконваецца і жорстка кантралюецца.

    Вакцыны будучага

    Ці спынілася сёння на гэтым навука? Канешне ж, не. Пачалі развівацца новыя напрамкі.

     
    Наталля Каламіец
    Загадчыца кафедры эпідэміялогіі і мікрабіялогіі БелМАПА, доктар медыцынскіх навук, прафесар
    У перспектыве існуе неабходнасць дапрацоўкі трансгендэрных вакцынаў. З'явіліся мікракапсуляваныя вакцыны, якія, з аднаго боку, абароненыя спецыяльнай капсулай ад знешніх уздзеянняў навакольнага асяроддзя (гэта дазваляе палепшыць вынікі захоўвання вакцынаў), з другога – вызваляюць антыген у зададзены час. Прывяду прыклад: створаная вакцына супраць віруса Эбола мае патрэбу ў захоўванні пры тэмпературы мінус 70 градусаў. Як такога дасягнуць, скажам, у краінах Афрыкі? Вось для гэтага ў тым ліку распрацоўваюцца і прымяняюцца самыя сучасныя тэхналогіі.

    Яшчэ адзін варыянт, падгледжаны ў прыроды: так званыя вакцыны-ледзяшы. Так, некаторыя пустэльныя расліны ўтрымліваюць цукар трэгалозы, які пры адсутнасці вады кансервуе жывыя клеткі, захоўваючы іх ад абязводжвання. Выкарыстанне такой тэхналогіі, асабліва ў гарачых краінах, дасць магчымасць павысіць эфектыўнасць вакцынацыі. І такіх падыходаў досыць шмат.

     
    Наталля Каламіец
    Загадчыца кафедры эпідэміялогіі і мікрабіялогіі БелМАПА, доктар медыцынскіх навук, прафесар
    Кажучы пра вакцынацыю і імунізацыю, трэба дакладна разумець адрозненне двух паняццяў. Першае – ліквідацыя хваробы (знішчэнне ўзбуджальніка як біялагічнага віду). Да гэтага часу ліквідаваная толькі адна хвароба – натуральная воспа (у 1977-ым годзе). Другое паняцце – элімінацыя, калі на пэўнай тэрыторыі спыняецца перадача ўзбуджальніка і выпадковы занос не дазваляе аднавіць эпідэмічны працэс на гэтай тэрыторыі. У 2002-ім годзе Беларусь у ліку іншых краінаў еўрапейскага рэгіёну атрымала сертыфікат па элімінацыі поліяміеліту.

    Сусветная супольнасць і Беларусь у тым ліку былі блізкія да элімінацыі і адносна многіх іншых захворванняў. Але практыка паказала, што пакуль чалавек ваюе з інфекцыйнымі патагенамі, прырода разам з імі змагаецца супраць чалавека. У свеце распрацавана ўсяго 100 розных вакцынаў супраць 46 захворванняў. А вось эфектыўны сродак барацьбы супраць 400 патагенаў чалавецтву яшчэ толькі трэба будзе вынайсці.

    Exit mobile version