А варэння ў нас заўсёды на ўмоўную зіму (куды ўваходзілі і восень, і вясна) назапашвалася ў сезон мора! Пра гэта турбаваліся мае бацькі, прывучаныя да збіральніцтва і перапрацоўкі дзікарослых і садовых ягад у сваіх сем’ях. Праўда, як правільна зварыць пэўныя іх віды, каб атрымалася смаката, а не штосьці неядомае, вучыцца даводзілася і па кнігах.
У прыватнасці, так мой тата асвоіў мудрагелістую варку варэння з суніцаў. Бо калі зрабіць гэта няправільна, яно атрымлівалася сухім і горкім. А так… Усе нашы госці, памятаю, здзіўляліся і захапляліся! А ў мяне і да гэтага часу перад вачыма тыя слоічкі з сунічным варэннем. Асабліва даспадобы было, калі яно атрымлівалася густым, з вялікай колькасцю ягад, а не толькі сіропу.
З кожным годам тата ўсё ўдасканальваў сваё майстэрства. Эксперыментаваў і варыў варэнне з некалькіх відаў ягад разам. Так, у рэшце рэшт, колькі гадоў таму ў нас з’явілася новае, але пераважна для лячэння ў перыяд прастудных захворванняў: з маліны і чарніцаў.
Спачатку ўжывалі яго інтуітыўна і адзначалі палёгку стану. А тады дзесьці ў сеціве я прачытала, што некаторыя даследчыкі лічаць яго лепшым падтрымліваючым сродкам, чым проста малінавае. А малінавае «на лекі» стараліся мець у доме заўсёды.
З цягам часу змяніліся не толькі погляды на жыццё, але і яго лад. А таксама – прынцыпы харчавання. І ўжо даўно мы не назапашваем варэнне ў, так бы мовіць, прамысловых маштабах. І мы з мамай практычна яго не ўжываем. Толькі калі лекавае. А тата звычайна – з раніцы, некалькі чайных лыжачак да гарбаты.
Таксама неяк інтуітыўна перайшлі. Проста ў адзін момант варэння… расхацелася. А тым больш – з батонам. І не таму, што гэта можа быць шкодным. Проста сам арганізм – не захацеў. І ўжо значна пазней даведаліся, што ўрачы-дыетолагі сапраўды раяць варэннем не захапляцца.
Дарослы чалавек можа без асаблівай шкоды спажываць яго толькі 2-3 сталовыя лыжкі на дзень. Зразумела, нельга есці варэнне хворым на цукровы дыябет, а яшчэ – людзям з атлусценнем.
Але вясковыя сваякі па-ранейшаму нарыхтоўваюць шмат варэння, прапануючы яго сваім гарадскім ужо дзецям, унукам, праўнукам... І, бывае, стаяць у іх незапатрабаваныя слоікі з заваблівым змесцівам, пакрываюцца плесняй зверху. А калі раптам захочацца варэння…
Плесню скідаюць, а варэнне альбо пераварваюць, альбо спажываюць і так…
А гэта, па меркаванню ўрачоў, ужо не варэнне, а ЯД!
Так, вось мы і падышлі да сутнасці назвы разважанняў.
Прызнацца, калісьці і мы тым грашылі. Ну падумаеш – плямка плесні! Скінуў з захопам добрага ўчастка – і еш сабе.
Але, кажуць спецыялісты, яно абсалютна ЎСЁ заражана спорамі.
І нават калі варэнне пераварыць, высокая тэмпература, аказваецца, забівае не ўсе плесневыя грыбкі і бактэрыі. І куды яны пасля трапляюць?! Правільна, у кішэчнік. А наступствам можа стаць не проста часовае дрэннае самаадчуванне, але і самае сапраўднае атручванне. А ў тых, у каго маецца алергія ці астма, можа нават распачацца прыступ.
Таму праверце, калі ласка, свае нарыхтоўкі і пры знаходжанні плесні проста адпраўце іх на сметнік. Як бы ні было шкада, магчыма, адзінага слоічка – як напаміну пра родную вясковую бацькоўскую хату…