Ці эфектыўная вакцынацыя?
Сёлета, як і ў папярэднія гады, прышчапіць ад грыпу плануецца не менш за 40% насельніцтва. Гэта трэба для таго, каб сфармаваўся так званы калектыўны імунітэт, неабходны для прадухілення актыўнай цыркуляцыі віруса.
Як адзначыла на сустрэчы з журналістамі ў прэс-цэнтры БЕЛТА начальнік аддзела гігіены, эпідэміялогіі і прафілактыкі Міністэрства аховы здароўя Іна Карабан, у мінулы сезон 2019-2020 гадоў захворванне на грып і ВРІ склала 6,1 на 100 тысяч насельніцтва. Праведзеная вакцынацыя дапамагла прадухіліць больш за 143 тысячы выпадкаў грыпу, а таксама 17 тысяч выпадкаў ускладненага грыпу.
Акрамя гэтага, прышчэпкавая кампанія дазволіла папярэдзіць прыкладна 162 тысячы выпадкаў ВРІ негрыпознай этыялогіі. Дарэчы, летась захворванне на грып сярод тых, хто зрабіў прышчэпку, была ў 14 разоў ніжэйшая, чым сярод непрышчэпленых (гаворка ідзе пра лабараторна пацверджаныя выпадкі захворвання).
Вакцынацыя супраць грыпу ў два разы больш эфектыўная, чым неспецыфічныя меры прафілактыкі захворвання.
Якія вакцыны будуць выкарыстоўваць у цяперашнюю прышчэпкавую кампанію?
Зменлівасць вірусаў грыпу прыводзіць да таго, што штогод мяняюцца і саставы вакцынаў. Яны ўтрымліваюць менавіта тыя прагназуемыя штамы віруса, якія будуць цыркуляваць у эпідэмічным сезоне. Сёлета канчаткова рэкамендаваны СААЗ склад трохкампанентных сезонных вакцынаў супраць грыпу наступны:
- вірус, падобны да A/Guangdong-Maonan/SWL1536/2019 (H1N1) pdm09
- вірус, падобны да A/Hong Kong/2671/2019 (H3N2)
- вірус, падобны да B/Washington/02/2019 (B/Victoria lineage).
У склад чатырохкампанентных вакцынаў уключаны яшчэ адзін кампанент:
- вірус, падобны да B/Phuket/3073/2013 (B/Yamagata lineage).
Прышчапляць насельніцтва будуць на бясплатнай аснове «Грыпол плюс» расійскай вытворчасці. Для вакцынацыі за кошт уласных сродкаў, акрамя вакцыны «Грыпол плюс», будуць даступныя іншыя: чатырохвалентны «Ваксігрып тэтра» (Францыя), «Інфлювак» (Нідэрланды), «Ультрыкс» (Расійская Федэрацыя).
Каму ў першую чаргу неабходна зрабіць прышчэпку?
Па словах Іны Карабан, прышчапляцца варта людзям з хранічнай паталогіяй. Прычым для такіх асобаў вакцынацыя з'яўляецца хутчэй паказаннем да таго, каб зрабіць такую прышчэпку, чым супрацьпаказаннем. Акрамя гэтага, у першую чаргу вакцынавацца неабходна:
- дзецям ва ўзросце ад 6 месяцаў да 3 гадоў. Калі дзіця малодшае за шасцімесячны ўзрост, прышчапіцца пажадана яго бацькам;
- сталым людзям, старэйшым за 65 гадоў;
- цяжарным жанчынам;
- супрацоўнікам і асобам, якія знаходзяцца ва ўстановах з кругласутачным рэжымам знаходжання;
- работнікам арганізацый аховы здароўя, фармацэўтычных прадпрыемстваў, навучальных устаноў;
- школьнікам і студэнтам;
- тым, у каго ў сям'і ёсць сваякі з хранічнымі захворваннямі, якія па якіх-небудзь прычынах не могуць вакцынавацца самі.
Прышчэпку ад грыпу забаронена рабіць тым, у каго алергія на бялок курыных яек! Штамы віруса, якія змяшчаюцца ў вакцынах, вырошчваюцца на курыных эмбрыёнах.
Колькі дзейнічае імунітэт пасля прышчэпкі?
Імунітэт пасля вакцынацыі супраць грыпу фарміруецца на працягу перыяду ад 7 да 21 дня. Аптымальная абарона ад грыпу захоўваецца ад 3 да 6 месяцаў пасля прышчэпкі. Пік росту вострых рэспіраторных захворванняў у нашай краіне, як правіла, прыпадае на люты-сакавік. Менавіта таму вакцынацыя ўвосень забяспечвае надзейную абарону на працягу ўсяго сезону ВРІ.
Калі перахварэў на каранавірус. Ці можна прышчапіцца?
Больш ранні пачатак прышчэпкавай кампаніі спецыялісты тлумачаць у тым ліку і пандэміяй каранавіруса, якая працягваецца. Асаблівую небяспеку ўяўляе спалучэнне гэтых дзвюх інфекцый. Вірусы аднолькава валодаюць уласцівасцю неспрыяльна ўздзейнічаць на лёгачную тканку, прыводзячы да развіцця пнеўманіі.
Дарэчы, у выпадку цяжкага вострага захворвання альбо абвастрэння хранічнага адмаўляцца аб прышчэпкі няма прычынаў. Вакцынацыю можна адкласці да выздараўлення. Гэта ж тычыцца і перанесенай інфекцыі COVID-19. Асобы, якія перахварэлі на каранавірусную інфекцыю, могуць вакцынавацца супраць грыпу пасля выздараўлення і атрымання на гэта дазволу ад свайго ўрача.
Зрабіў прышчэпку і захварэў на грып...
Не ўсё так адназначна. Як адзначыла загадчыца лабараторыі грыпу і грыпападобных захворванняў РНПЦ эпідэміялогіі і мікрабіялогіі Наталля Шмялёва, усяго сярод людзей цыркулюе велізарная колькасць рэспіраторных узбуджальнікаў. Гэта больш за 200 розных вірусаў, якія здольныя выклікаць захворванні ў людзей рознай ступені цяжкасці.
У сваю чаргу Іна Карабан патлумачыла: для таго, каб даказаць, што менавіта вірус грыпу выклікаў захворванне, неабходна праводзіць лабараторнае даследаванне. Да таго ж, ёсць грыпападобныя захворванні, якія па сваёй клінічнай карціне вельмі падобныя да грыпу: высокая тэмпература, ліхаманка, інтаксікацыя. Насамрэч, прычынай захворвання можа быць адзін з 200 цыркулюючых узбуджальнікаў. І казаць, што «я зрабіў прышчэпку і захварэў на грып», не зусім правільна і можа ўвесці ў зман, упэўненая Іна Карабан.
Зрэшты, дадаюць спецыялісты, вакцынацыя супраць грыпу не дае 100% гарантыі ад заражэння вірусам. Але яна спрыяе больш лёгкаму цячэнню захворвання і ратуе ад ускладненняў. Напрыклад, прышчэпленыя дарослыя на 40% радзей трапляюць у бальніцы з пнеўманіямі, якія развіліся ў выніку грыпу, а дзеці – на 70% радзей пакутуюць ад атытаў.
Навошта рабіць прышчэпку штогод?
Як правіла, кожны эпідсезон цыркулюе некалькі вірусаў грыпу. Калі чалавек перахварэў на адзін з іх, гэта не значыць, што сфармаваны імунітэт уратуе ад іншых штамаў віруса. Да таго ж, у іншым эпідэміялагічным сезоне могуць цыркуляваць ужо варыянты – мутанты віруса.
Наталля Шмялёва, загадчыца лабараторыі грыпу і грыпападобных захворванняў РНПЦ эпідэміялогіі і мікрабіялогіі:
– Перыяд працягласці абароны вакцыны (працягласць захавання ахоўных целаў) складае ад 6 да 9 месяцаў. Час праходзіць, і ўзровень ахоўных антыцелаў значна зніжаецца. Вірусы грыпу пастаянна змяняюцца, і іх антыгенныя ўласцівасці прыводзяць да таго, што даводзіцца ўвесь час абнаўляць састаў вакцыны. Сёлета састаў супрацьгрыпозных вакцынаў таксама абноўлены па ўсіх трох кампанентах.
Як пазбегнуць заражэння грыпам?
Грып перадаецца паветрана-кропельным і кантактным шляхамі. Таму варта выконваць добра вядомыя ўсім меры засцярогі:
- насіць маску, асабліва ў месцах масавага збору людзей і закрытых памяшканнях;
- часцей бываць на свежым паветры і рэгулярна праветрываць памяшканне;
- мыць рукі;
- старацца не чапаць вочы і нос рукамі.
Падпісвайцеся на наш канал у Telegram, групы ў Facebook, «УКантакце», у «Аднакласніках» – і будзьце ў курсе свежых навінаў! Толькі цікавыя відэа на нашым канале YouTube, далучайцеся!