У Беларусі дзейнічае прэзумпцыя згоды на адабранне органаў памерлага. Гэта значыць, што ў выпадку раптоўнай смерці чалавека яго органы па ўмаўчанні могуць быць узятыя для перасадкі пацыентам, якія маюць у іх патрэбу.
Калі ж хтосьці не хоча быць пасмяротным донарам, неабходна загадзя пісаць заяву. Дадзенае волевыяўленне трапляе ў Адзіны рэгістр трансплантацыі і гарантуе чалавеку «недатыкальнасць цела». Але хутка гэты парадак будзе зменены.
У кастрычніку 2018 года ў першым чытанні быў прыняты законапраект «Аб змяненні Закона Рэспублікі Беларусь «Аб трансплантацыі органаў і тканак чалавека». Ён прадугледжвае магчымасць адклікаць пісьмовую заяву аб нязгодзе на забор органаў для трансплантацыі пасля смерці і вызначае, хто можа гэта зрабіць.
Што гэта значыць і чым выклікана дадзенае змяненне, журналісту «Слушна» пракаментавала член Пастаяннай камісіі па ахове здароўя, фізічнай культуры, сямейнай і моладзевай палітыцы Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Алена Астапюк.
Практыка прымянення Закона «Аб трансплантацыі органаў і тканак чалавека» паказала, што часам грамадзяне, якія раней напісалі заяву аб нязгодзе на забор органаў для трансплантацыі пасля смерці, мяняюць сваё меркаванне і хочуць адклікаць названую заяву. Магчыма, хтосьці трапіў у бальніцу, убачыў іншых людзей, якія пакутуюць, штосьці пераасэнсаваў і вырашыў быць донарам. Аднак законам такая магчымасць не была прадугледжана. Таму законапраект утрымлівае наступнае змяненне. Згодна з ім грамадзянін можа звярнуцца ў паліклініку па месцы жыхарства або любую іншую дзяржарганізацыю аховы здароўя, дзе яму аказваецца дапамога, з пісьмовай заявай аб адклiканнi сваёй ранейшай заявы аб нязгодзе быць пасмяротным донарам. Такое права таксама атрымліваюць грамадзяне, якія сталі паўналетнімі, за якіх заяву аб нязгодзе на забор органаў раней пісалі іх бацькі. І людзі, якія раней былі не здольныя па стану здароўя да прыняцця ўсвядомленага рашэння, у дачыненні да якіх дадзеную заяву прадстаўлялі іх муж ці жонка і блізкія родзічы. Напрыклад, калі чалавек знаходзіўся ў коме і родныя пісалі за яго адмову на адабранне органаў у выпадку смерці, дык ён, выйшаўшы з гэтага стану, можа адклікаць дадзеную заяву.
Як патлумачыла Алена Астапюк, дадзены законапраект не выносіўся на грамадскае абмеркаванне, паколькі ў ім няма прынцыповых зменаў, а занесены толькі карэкціроўкі з улікам практыкі прымянення.
Факты па тэме
У Крымінальным кодэксе Рэспублікі Беларусь прадугледжаны артыкул за прымус да дачы органаў або тканак для трансплантацыі.
У апошнія гады ў сярэднім у краіне выконваецца каля 500 аперацый па трансплантацыі органаў.
Каталіцкая і Праваслаўная Цэрквы падтрымліваюць ахвяраванне сваіх органаў з мэтай дапамогі іншым, але пры ўмове, што ахвяра добраахвотная і свядомая.