Артэрыяльная гіпертэнзія. Хваробы сэрца і сасудаў

Ольга Стружинская

5 гадоў ago

Артэрыяльная гіпертэнзія – адно з самых распаўсюджаных захворванняў сардэчна-сасудзістай сістэмы. Яе першыя праявы могуць дыягнаставаць ужо ў маладым узросце.

Зрэшты, пры своечасовым звароце да ўрача і лячэнні артэрыяльны ціск добра кантралюецца. У адваротным выпадку артэрыяльная гіпертэнзія можа стаць прычынай сардэчнай і нырачнай недастатковасці, прывесці да развіцця інфарктаў і інсультаў.

Ці заўсёды высокія значэнні артэрыяльнага ціску сведчаць пра хваробу? Чаму ён небяспечны? Артэрыяльная гіпертэнзія – гэта самастойнае захворванне ці следства ўжо наяўных паталогій? Якія сімптомы сведчаць пра хваробы сэрца і сасудаў?

Падчас нашай анлайн-канферэнцыі на пытанні адказвалі:

галоўны пазаштатны спецыяліст па агульнай урачэбнай практыцы Міністэрства аховы здароўя, загадчык кафедры агульнай урачэбнай практыкі БДМУ, к.м.н., дацэнт Вадзім Сушынскі;
загадчыца кардыялагічнага аддзялення (для хворых на інфаркт міякарда) 4-ай гарадской клінічнай бальніцы г.Мінска імя М.Я.Саўчанкі Ірына Козіч.

Высокі ціск

Ціск трымаецца ў межах 140/100 – 135/95. Эгілок дзяўчынка п'е ўжо 10 месяцаў (у дазіроўцы 12,5мг/сут – 4 месяцы). Ціск у норму не прыйшоў. Што рабіць: зноў павялічваць дазіроўку або спыняць прыём прэпарату (магчыма, справа ў занадта працяглым прыёме)? Загадзя дзякуй. Людміла.

Ірына Козіч:

На фоне прыёму эгілоку ў дозе 12,5 мг/суткі ў вашай дачкі не дасягнутыя нармальныя значэнні артэрыяльнага ціску. Карэкцыю дозы альбо змену тэрапіі вам неабходна ўзгадніць з урачом, які лечыць.

Мой брат (39 гадоў) практыкуе ЗЛЖ на працягу 4 гадоў. Ён займаецца спортам, захоўвае мяса-агароднінную дыету, носіць фітнэс-бранзалет. Тлустага не есць наогул. Ні раслінныя, ні амега, ні жывёльныя тлушчы, ні нават печыва, бо яно ўтрымлівае маргарын. Пераканаць не магу. Апошнім часам па раніцах на момант абуджэння ў яго высокі ціск без бачных прычын. Ці магчыма, што прычына ў недахопе тлушчараспушчальных вітамінаў? Якія аналізы могуць гэта вызначыць?

Ірына Козіч:

Ваш брат надае ўвагу асноўным фактарам рызыкі артэрыяльнай гіпертэнзіі. Тым не менш, яму неабходна звярнуцца да тэрапеўта (ўрача агульнай практыкі) з мэтай дадатковага абследвання (ЭКГ, біяхімічны аналіз крыві, агульны аналіз мачы, СМАД) і выяўленню артэрыяльнай гіпертэнзіі.

Артэрыяльная гіпертэнзія (гіпертанія)

Добры дзень! Яшчэ ў 1988 годзе падчас абследавання ў бальніцы мне паставілі дыягназ «нейрацыркулятарная дыстанія па гіпертанічнаму тыпу». Рэгулярна пры наведванні тэрапеўта ціск павышаецца, хаця ў хатніх умовах складае 125-135/80-85. Больш за 10 гадоў таму ўрач паведаміў, што дыягназ НЦД у медыцынскай практыцы не ўжываецца. Адпаведна, у мяне артэрыяльная гіпертэнзія, трэба рэгулярна прымаць медпрэпараты. Я, вядома, не вораг сабе, але рэальна адчуваю на прыёме ва ўрача лёгкі мандраж, ад якога, верагодна, падскоквае ціск. Падкажыце, ці ёсць варыянты, акрамя прыёму прэпаратаў, для стабілізацыі ціску? Ці, можа, мая праблема ў іншай плоскасці? Прычым я ведаю яшчэ некалькі знаёмых з падобным дыягназам – НЦД.

Вадзім Сушынскі

Галоўны пазаштатны спецыяліст па агульнай урачэбнай практыцы Міністэрства аховы здароўя, загадчык кафедры агульнай урачэбнай практыкі БДМУ, к.м.н., дацэнт

У мінулым стагоддзі сапраўды ў маладых людзей мог існаваць дыягназ «нейрацыркулятарная дыстанія па гіпертанічнаму тыпу». Сёння яго ў клінічнай практыцы не выкарыстоўваюць. У той жа час хочацца звярнуць увагу, што гаворка і ідзе пра клінічную сітуацыю, якая назіралася больш за 30 гадоў таму. Характэрна, што з узростам артэрыяльны ціск у большасці людзей павышаецца. Менавіта таму зараз, верагодна, мы павінны гаварыць пра дыягназ «артэрыяльная гіпертэнзія».

— У прадстаўленых вамі дадзеных няма прамога ўказання на ваш артэрыяльны ціск, большы за 140/90, што цяпер выкарыстоўваецца ў якасці крытэрыю для дыягностыкі захворвання. Аднак для кантролю ціску медыкаментозная тэрапія можа прызначацца нават людзям з больш нізкім АЦ, але з высокай рызыкай сардэчна-сасудзістых ускладненняў. Хацелася б звярнуць вашу ўвагу на карэктнасць вымярэння артэрыяльнага ціску. Магчыма, лёгкі мандраж, які вы апісваеце ў сваім пытанні, – гэта праява сіндрому белага халата. Рашэнне пра неабходнасць прыёму лекавых сродкаў можа быць прынятае пасля поўнай ацэнкі вашага клінічнага стану.

Прымаю з красавіка гэтага года лекі па схеме: з раніцы – Іпдапрыл, увечары – Разутацін 10мг, Аспікард 75 мг. Пытанне: калі я буду прымаць Амега-3 капсулы, ці можна мне адмяніць Іпдапрыл? І якія дозы дапушчальныя для прыёму Амега-3? Ці можа адзін гэты прэпарат стабілізаваць ціск?

Ірына Козіч

Загадчыца кардыялагічнага аддзялення (для хворых на інфаркт міякарда) 4-й гарадской клінічнай бальніцы г.Мінска імя М.Я.Саўчанкі

Прэпараты Індапрыл і Амега-3 – не ўзаемазаменныя. Яны адрозніваюцца механізмам дзеяння. Таму адмяняць Індапрыл не рэкамендуецца. Доза Амега-3 – 1 грам у суткі. Гэты прэпарат прызначаецца для карэкцыі фактараў рызыкі артэрыяльнай гіпертэнзіі, а не для стабілізацыі ціску.

Мяне завуць Вячаслаў, мне 60. Ужо гадоў 20 увесь час вельмі высокі артэрыяльны ціск. П'ю шмат наймацнейшых лекаў, а ціск ніжэй за 185/110 не апускаецца. Часам бывае і 260/160! Разы 4 ляжаў у бальніцах на абследаванні, але выніку практычна няма. І самае дрэннае, што гэтага вялізнага ціску я не адчуваю. Падкажыце, калі ласка, што мне рабіць? Загадзя дзякуй.

Вадзім Сушынскі:

З вашага паведамлення вынікае, што ў вас некантралюемае цячэнне артэрыяльнай гіпертэнзіі. Сёння прынцыпова важнай пазіцыяй з'яўляецца дасягненне мэтавага артэрыяльнага ціску – таго, які дазваляе знізіць рызыку сардэчна-сасудзістых ускладненняў (інфарктаў, інсультаў, хранічнай хваробы нырак і хранічнай сардэчнай недастатковасці). Сапраўды, у шэрагу пацыентаў дасягненне мэтавага артэрыяльнага ціску ўяўляе сабой цяжкую задачу. Неабходна выкарыстанне немедыкаментозных мер лячэння, а таксама прызначэнне (для большасці пацыентаў камбінаванай антыгіпертэнзіўнай тэрапіі. Шэрагу пацыентаў даводзіцца прымаць 3, 4, а часам і больш лекавых сродкаў.

Падбор тэрапіі ажыццяўляе ўрач, і нярэдка гэты працэс займае вельмі доўгі час. Вы адносіцеся да катэгорыі людзей, якія суб'ектыўна не адчуваюць павышанага артэрыяльнага ціску і патрабуюць больш частага дынамічнага назірання. Рэкамендую вам пастаянна назірацца ў паліклініцы па месцы жыхарства ва ўрача агульнай практыкі (ўчастковага тэрапеўта), які пры неабходнасці накіруе вас на кансультацыю да кардыёлага або прапануе стацыянарнае лячэнне.

Мяне апошнія 6 гадоў мучыць гіпертанія, а апошнія паўгода – астма. Я пачала заўважаць, што ціск як быццам бы нармальны. Але пры гэтым шчыміць у раёне сэрца. Пачынаю прымаць лекі ад ціску – не дапамагае, пакуль не прыму альбо лекі ад астмы, або не выкарыстаю запасны балончык. Потым усё праходзіць. Хацелася б даведацца: гэтыя два захворванні звязаныя паміж сабой або гэта штосьці з сэрцам? Загадзя дзякуй.

Вадзім Сушынскі:

З вашага пытання сцвярджаць, што прычынамі нядужання з'яўляецца астма або артэрыяльная гіпертэнзія, нельга. Больш за тое, не варта забывацца пра магчымасць наяўнасці адразу двух захворванняў. Вам неабходна даабследванне.

Ці можна вылечыць гіпертанію? Сасуды адкрытыя на 50%.

Ірына Козіч:

Вылечыць нельга. Вельмi важнае значэнне мае падбор медыкаментаў, прымаючы якія, можна падтрымліваць нармальныя значэнні артэрыяльнага ціску і мець добрую якасць жыцця.

Мне 34, год таму дыягнаставалі анеўрызму аорты ўзыходзячага аддзела сэрца. Дыягнаставалі выпадкова, год я наведваю ўрача і раблю УГД. Дынамікі няма. Памер 49-50 мм. Таксама ў мяне прыроджаны парок сэрца, двухстворкавы клапан. Сказалі, што аперацыя будзе патрэбная ў любым выпадку. Мяне цікавіць: ці магчыма, каб яна праводзілася не на адкрытым сэрцы? Ці такія аперацыі толькі так і робяць? Якія тэрміны пасляаперацыйнага аднаўлення? Як хутка я змагу прыступіць да працы? Праца не фізічная.

Ірына Козіч:

Паказанні да аперацыі вызначаюць кардыёлагі з наступнай кансультацыяй кардыёхірурга. Калі ў вашым выпадку ёсць усе паказанні да аперацыі, як вы сказалі, дык аператыўнае ўмяшанне праводзіцца на адкрытым сэрцы. Тэрміны пасляаперацыйнага аднаўлення заўсёды індывідуальныя.

У мужа (33 гады, рост 182, вага 80 кг, не курыць) ціск у межах 140 (да 145)/75 (да 80), пульс 60 удараў у хвіліну. УГД сэрца без паталогіі. УГД нырак і ўнутраных органаў без паталогій. Звярталіся з праблемай павышанага ціску да кардыёлага і тэрапеўта. Перабралі некалькі прэпаратаў для зніжэння ціску, самаадчуванне заўсёды робіцца пасля іх горшым. Галоўная праблема ў тым, што і так нізкая частата пульса падае да адзнакі 50 удараў у хвіліну. Якія могуць быць прычыны? Ці варта нам працягваць спрабаваць зніжаць ціск, ці пакінуць усё, як ёсць? Бо без таблетак ён адчувае сябе добра. З якога значэння ціск лічыцца павышаным?

Вадзім Сушынскі:

Артэрыяльны ціск, вышэйшы за 140/90 мл ртутнага слупка, з'яўляецца сёння крытэрыем артэрыяльнай гіпертэнзіі. Для пастаноўкі дыягназу няважна, адчувае павышаны артэрыяльны ціск пацыент ці не. Лячэнне перш за ўсё праводзіцца для зніжэння рызыкі сардэчна-сасудзістых ускладненняў, што было прадэманстравана ў шматлікіх навуковых даследаваннях. Такім чынам, зніжэнне артэрыяльнага ціску пры яго павышаным значэнні проста неабходна. У той жа час лячэнне не павінна пагаршаць самаадчуванне і якасць жыцця пацыента. У вашай сітуацыі неабходны падбор прэпаратаў, якія не будуць запавольваць частату сардэчных скарачэнняў. Такія лекі ёсць, яны добра вядомыя. Аднак неабходна, каб такую тэрапію прызначыў урач, а ў далейшым праводзіў дынамічнае назіранне за вашым станам здароўя.

У маім родзе шмат людзей са спадчыннымі захворваннямі сэрца, звязанымі з артэрыяльнай гіпертэнзіяй і парушэннямі ліпіднага абмену. Многія з іх памерлі ад інфаркту.

Пытанне 1. Наколькі тэрапія статынамі, якая прыводзіць утрыманне халестэрыну ў крыві да нармальных значэнняў, памяншае або ліквідуе зусім рызыку сардэчных катастроф?

Пытанне 2. У якасці прэвентыўнай дыягнастычнай меры ці трэба праводзіць каранараграфію, калі зараз нічога не турбуе? Мне 48 гадоў, не палю, займаюся спортам на аматарскім узроўні. ІМТ 26. Халестэрын без 10 мг. Атарвастатына складае 6-6.5. Дыеты не дапамагаюць, таму апошнія 10-15 гадоў п'ю статыны. З павагай – Вячаслаў.

Вадзім Сушынскі:

Ваш выпадак дазваляе западозрыць спадчынныя формы парушэння ліпіднага абмену, пры якіх магчыма ранняе развіццё сардэчна-сасудзiстых захворванняў. У прыватнасці, неабходны жорсткі кантроль асноўных паказчыкаў ліпіднага абмену, у тым ліку агульнага халестэрыну і іншых яго фракцый. Для карэкцыі наяўных парушэнняў, акрамя немедыкаментозных спосабаў, у такіх выпадках прызначаюцца лекавыя сродкі, у тым ліку атарвастатын. Аднак у выпадку адсутнасці станоўчага выніку можа прызначацца камбінаваная тэрапія. Неабходна пастаяннае лячэнне і кантроль асноўных паказчыкаў. Правядзенне прафілактычнай каранараграфіі лічу немэтазгодным, бо любое даследаванне, у тым ліку інвазіўнае ўмяшанне, праводзіцца толькі па паказаннях, якія вызначыць урач.

Пытанне па артэрыяльнаму ціску.

Рост 175, узрост 45, мужчына. Пры вазе каля 90 кг у мяне быў ціск прыкладна 130/80, па раніцах 125/75, да вечара павялічваўся, часам да 140/85. ЧСС седзячы (пры вымярэнні ціску) 75-90. Пасля зніжэння вагі да 81 кг ціск таксама знізіўся: раніцай можа быць 110-120/62-68, да вечара павышаецца да 120-125/65-75. ЧСС седзячы – 60-75. Я не заўважыў зменаў у самаадчуванні (добрых). Вага зніжалася памяншэннем спажывання кандытарскіх вырабаў, працягам трэніровак у трэнажорнай зале, павелічэннем аэробнай нагрузкі (велатрэнажор). Мяне бянтэжыць розніца паміж сісталічным і дыясталічным ціскам (50-55 мм). Яна ў мяне шмат гадоў. Калі кансультаваўся ў кардыёлага 4 гады таму перад аднаўленнем трэніровак (пасля 10-гадовага перапынку), у яго пытанні былі толькі па павышэнні ціску. Праводзілася сутачнае манітарыраванне, артэрыяльная гіпертэнзія не пацвердзілася. Аляксандр.

Ірына Козіч:

На фоне карэкцыі вагі і дынамічных нагрузак вашыя лічбы артэрыяльнага ціску знаходзяцца ў межах нармальных значэнняў – 120/80.

У мяне такія пытанні: 1. Калі ціск лабільны, скача, што рабіць з лекамі – прымаць з улікам скокаў ці, нягледзячы на іх, раўнамерна, як прапісана? 2. Наколькі небяспечная брадыкардыя (45-50 уд/хв.), якая ўзнікае ад прыёму анапрыліну? Загадзя дзякуй! З павагай – Ігар Лявонцьеў.

Вадзім Сушынскі:

Артэрыяльная гіпертэнзія ў розных людзей працякае па-рознаму. Нярэдка захворванне характарызуецца павышэннем артэрыяльнага ціску з перыядычнымі рэзкімі і значнымі «скокамі». Лячэнне ў любым выпадку павінна быць сістэматычным і рэгулярным, з ужываннем прызначаных урачом лекавых сродкаў. Пры неабходнасці для карэкцыі рэзкага павышэння ціску можа прызначацца дадатковая тэрапія. Важна своечасова выяўляць значнае павышэнне ціску, бо яно можа ўяўляць пагрозу для жыцця, і праводзіць своечасовую карэкцыю. Пры прыёме лекавых сродкаў магчымае развіццё пабочных эфектаў. Так, напрыклад, пры прызначэнні лекаў з групы бетаадрэнаблакатараў (анапрылін) магчымае развіццё брадыкардыі. У такіх сітуацыях урачом прэпарат або адмяняецца, або памяншаецца яго доза.

Мне 40 гадоў. У 22 паставілі дыягназ «ВСЦ па гіпертанічнаму тыпу». Калі мне было 30 гадоў, дык то ставілі, то здымалі дыягназ «гіпертанія 1 ст.». У мяне часам павышаецца ціск да 140/90 або 150/90 (выяўляецца выпадкова). Бо пры такім ціску адчуваю сябе выдатна, вяду ЗЛЖ, хаджу пешшу штодня больш за 2 гадзіны. Урачы з паліклінікі рэкамендуюць часта прымаць шкодныя таблеткі ад артэрыяльнага ціску, ад іх у мяне дыярэя і іншыя значныя пабочныя эфекты. Часам павышаецца пульс без бачных прычын пры нармальным артэрыяльным ціску да 90-100, пры выдатным фізічным самаадчуванні. З чым гэта можа быць звязана? Ва ўсіх сваякоў павышаны артэрыяльны ціск быў толькі пасля 45 гадоў. Ці можна абысціся, па магчымасці, без частага прыёму гіпатэнзіўных сродкаў, лячыцца праверанымі натуральнымі? І ці можна пры такім ціску (калі ён наогул не адчуваецца) часам бегаць трушком 10-15 хвілін? Прашу вас уважліва вывучыць мае УГД сэрца за 2010 і 2017 г. i прафесійна іх пракаментаваць. Чакаю кампетэнтнага адказу.

Вадзім Сушынскі:

У вас, безумоўна, дыягназ АГ правамоцны, а значыць, неабходна адпаведная карэкцыя. Вельмі важна, што вы прытрымліваецеся здаровага ладу жыцця, аднак з улікам лічбаў артэрыяльнага ціску неабходна правядзенне медыкаментознай тэрапіі. Лекі прызначаюцца толькі ўрачом з улікам цэлага шэрагу фактараў, што дазволіць пазбегнуць пабочных эфектаў. Такая тэрапія будзе добра пераносіцца і прывядзе да паляпшэння самаадчування.

Якія клінікі, медыцынскія цэнтры ў Мінску (і ў Беларусі) спецыялізуюцца на лячэнні гіпертэнзіі? Ці рэальна без накіравання ўчастковага тэрапеўта прайсці там абследаванні (у тым ліку МРТ) і атрымаць прызначэнне лячэння? Другое пытанне: у інтэрнэце поўна рэкламы дарагіх цуда-лекаў ад гіпертаніі, якія пры праверцы аказваюцца падробкай. Ці існуюць на самай справе высокаэфектыўныя, але дарагія лекі? Альбо высокая цана – гэта заўсёды прыкмета махлярства? З павагай – Міхаіл.

Ірына Козіч:

У Беларусі лячэнне артэрыяльнай гіпертэнзіі ажыццяўляецца на ўсіх узроўнях аказання медыцынскай дапамогі (паліклінікі, раённыя кардыялагічныя цэнтры, стацыянары і Рэспубліканскі навукова-практычны цэнтр). Усе абследаванні, у тым ліку і МРТ, павінны выконвацца пры наяўнасці паказанняў, якія вызначае ўрач. Зараз існуе вельмі шмат гіпатэнзіўных медыкаментаў, у тым ліку камбінаваных формаў, для карэкцыі артэрыяльнага ціску.

Нізкі ціск

У мяне звычайна паніжаны ціск, ажно да 90/60, узрост 35. Адчуваю сябе пры ім нармальна. Але перыядычна з'яўляецца пульсацыя ў галаве, руках, турбуе абцяжаранае дыханне, на фоне якога да заканчэння дня ўзнікаюць болевыя адчуванні ў вобласці грудной клеткі, у асноўным на выдыху. Часам крыху кружыцца галава. Кардыяграма паказала сінусную брадыкардыю (пульс 51) і нізкі вальтаж адвядзення ад канечнасцяў. Ці небяспечна гэта? Ці патрэбныя нейкія дадатковыя абследаванні? УГД сэрца, сасудаў, аналізы? Тэрапеўт прапанавала пахадзіць з холтэрам. З павагай, Кацярына.

Ірына Козіч:

Вы адносіцеся да катэгорыі людзей з паніжаным артэрыяльным ціскам – гіпатонікам. Улічваючы скаргі, вам сапраўды неабходна дадатковае абследаванне (сутачнае манітарыраванне артэрыяльнага ціску, холтэраўскае манітарыраванне ЭКГ).

Высокі ціск у падлеткаў

Ці можа ў падлеткаў і дзяцей быць артэрыяльная гіпертэнзія як самастойнае захворванне? Гэта значыць, не тая, якая другасная (хваробы нырак, шчытападобнай залозы і г.д), а якая назіраецца ў дарослых – першасная або эсэнцыяльная (гіпертанічная хвароба)? Ці назаўжды яна застаецца стойкай, ці гэта толькі часовы сімптом? Загадзя вялікі дзякуй за адказ.

Вадзім Сушынскі:

Артэрыяльная гіпертэнзія як самастойнае захворванне ў падлеткаў назіраецца рэдка. Менавіта таму ў першую чаргу неабходна выключыць захворванні, якія могуць прыводзіць да развіцця сімптаматычнай гіпертэнзіі. АГ у падлеткаў не заўсёды з'яўляецца стойкай і ў шэрагу выпадкаў можа быць скарэктавана зменай ладу жыцця.

Артэрыяльная гіпертэнзія. Хваробы сэрца і сасудаў. Частка 2

Фота экспертаў – Аксана Жураўлёва.