Site icon Слушна

Не хавайце сваю хваробу ад дзяцей, каб яны не захварэлі самі

У нашай культуры прынята агароджваць дзяцей ад хваробы іх родных. Даходзіць да таго, што бацькі з анкапаталогіяй хаваюць сваю залыселую галаву пад шапкай або просяць дзяцей не заходзіць у пакой, каб «не траўмаваць іх псіхіку». Але такі падыход якраз і прыводзіць да псіхічных парушэнняў. Не ведаючы праўды, дзеці пачынаюць дадумваць рэальнасць. І гэтыя фантазіі могуць прывесці да сумных наступстваў. Як жа правільна мець стасункі з дзецьмі, чые родныя цяжка хварэюць?

Як распавесці дзецям пра хваробу бацькоў?

Калі абагульніць рэкамендацыі псіхолагаў і спецыялістаў па доглядзе, дык дарослым трэба прыняць дзве галоўныя рэчы: не хаваць сваю хваробу ад дзяцей і не рабіць з яе сямейны культ.

 
Юлія Матусевіч
Кансультант па доглядзе, трэнер школы «Азбука клопату»
Дзіця – раўнапраўны член сям'і, і з ім трэба абмяркоўваць тое, што адбываецца. Інакш у яго ўзнікне дысананс: мама/тата/бабуля паводзяць сябе не так, як звычайна, надаюць яму менш часу і ўвагі, але не тлумачаць, чаму. А фантазіі дзяцей могуць прынесці большы боль, чым праўда. Напрыклад, яны могуць падумаць, што родны захварэў па іх віне, яны нешта не так рабілі, не слухаліся. А гэта прывядзе да сур'ёзных комплексаў. Таму скажыце дзецям усё, як ёсць, неабавязкова медыцынскімі тэрмінамі, а простымі словамі. Гэта можа быць, напрыклад, вось так: «Тата цяжка хварэе. Урачы ўжо зрабілі, што змаглі. Цяпер мы будзем рабіць усё магчымае, каб дапамагаць яму. Давайце не ўпадаць у роспач і радавацца кожнаму новаму дню разам». І не выключайце дзяцей з клопату. Дазвольце ім рабіць пасільныя рэчы – прынесці вады, ручнік, нагадваць, што трэба прымаць лекі. У мяне ёсць прыклад сям'і, дзе ўнучка прапануе хворай бабулі «пагладзіць ножкі». Зразумела, што яна не зробіць неабходны масаж, як дарослы. Але ў дзяўчынкі ёсць усведамленне, што яна дапамагае, а ў бабулі – добры настрой ад такога клопату.

Вядома, хвароба мяняе звыклы ўклад сям'і. І маленькім дзецям трэба растлумачыць непазбежныя абмежаванні, напрыклад, што цяпер родным трэба больш часу на спакой, а значыць, трэба менш шумець.

 
Юлія Матусевіч
Кансультант па доглядзе, трэнер школы «Азбука клопату»
Але пры гэтым важна істотна не мяняць лад жыцця дзяцей, каб яны не зацыкліваліся на хваробе роднага, каб іх свет не круціўся вакол яе. Наадварот, трэба імкнуцца, каб яны вялі максімальна звычайнае жыццё: размаўлялі з хворымі мамай ці татам, ляжалі з імі на ложку, каб быў цялесны кантакт, абмяркоўвалі навіны, прымалі сумесныя рашэнні па важных і будзённых пытаннях.

Псіхолагі хоспісаў падкрэсліваюць яшчэ адзін момант: дзеці з-за ўзросту поўныя аптымізму і веры, і, замоўчваючы ісціну, хворыя родныя пазбаўляюць сябе гэтых гаючых эмоцый. Таму – не зачыняйцеся ад іх дзвярыма пакояў і маскамі!

Чаму трэба гаварыць праўду дзецям?

Няведанне, утойванне інфармацыі ў сям'і могуць сфарміраваць у дзецях пачуццё віны, страху і агрэсіі.

«Я штосьці не так зрабіў, знерваваў маму, яна захварэла». Пачуццё віны, незаслужана накіраванае на сябе, дэструктыўнае і разбуральнае. Там недалёка і да страху: «Я таксама захварэю», «Хутка ўсе памруць, я застануся адзін» ды іншае.

Такое скажонае ўспрыманне можна заўважыць па відавочных прыкметах: дзіця пачынае баяцца цемры, засыпаць, заставацца адно, яму могуць сніцца кашмары, яно адмаўляецца хадзіць на гурткі, робіцца празмерна паслухмяным і непатрабавальным (з-за ўяўнай віны). Агрэсія ад неразумення, што адбываецца, таксама можа мець доўгатэрміновыя наступствы.

 
Юлія Матусевіч
Кансультант па доглядзе, трэнер школы «Азбука клопату»
Тата або мама ляжаць, урачы нічога не робяць, родныя бездапаможныя. Такую карціну бачыць дзіця, якому не патлумачылі, што ёсць невылечныя або цяжкія хваробы. І ў яго фарміруецца недавер да ўрачоў, медыцыны, губляецца вера ў падтрымку родных, што адаб'ецца на яго дарослым жыцці.

Ці трэба браць дзіця ў бальніцу?

Тут дзейнічае той жа прынцып раўнапраўя з дарослымі: чаму не?

 
Юлія Матусевіч
Кансультант па доглядзе, трэнер школы «Азбука клопату»
Дзеці вельмі прывязаныя да бацькоў, і таму ім неабходна іх бачыць. Але тут трэба зыходзіць з сітуацыі. Калі родны толькі пасля аперацыі, у яго целе шмат незразумелых трубак, ён яшчэ не прыйшоў у прытомнасць, магчыма, гэтая карціна занадта траўматычная для маленькіх дзяцей, і варта пачакаць з наведваннем. Але ў цэлым, нават чалавеку ў коме, у несвядомым стане важны цялесны кантакт і стасункі. Менавіта таму мы раім сваякам наведваць такіх пацыентаў, трымаць іх за руку, размаўляць. Гэта трэба дазваляць і дзецям, калі бачыце, што яны справяцца.

Дарэчы, у некаторых рэанімацыях урачы могуць абмежаваць наведванне родных дзецям да 14 гадоў. Медыкі гэта тлумачаць тымі ж прычынамі – выгляд пацыента можа траўмаваць нясталую псіхіку. Але трэба ведаць, што пытанне наведвання непаўналетнімі вырашаецца індывідуальна.

Асноўныя рэкамендацыі:

  • Дзіця і той, хто хварэе, павінны ўдзельнічаць у жыцці адзін аднаго: абмяркоўваць школьныя справы і ўрокі, разам чытаць кнігі, глядзець фільмы і г.д.
  • Заахвочвайце жаданне дзіцяці даглядаць родных хворых, але не загружайце звыш меры.
  • Калі родны ў бальніцы, а дзіця не можа наведаць яго з-за цяжкага стану або па іншых прычынах, дапамажыце арганізаваць стасункі праз лісты, відэапасланні.
  • Прыміце той факт, што рэакцыя на цяжкую хваробу ў дзіцяці можа быць рознай. Магчыма, яно спачатку не прыме ваша тлумачэнне, што з родным здарылася гора, сыдзе, заплача, закаціць істэрыку, агрэсіўна адрэагуе. Дайце яму час прызвычаіцца і будзьце гатовыя адказаць на ўсе яго пытанні, якія яно потым абавязкова задасць.
  • Не папракайце дзіця, што яно застаецца жыццярадасным і працягвае весці звычайны лад жыцця, хаця яго мама ці тата цяжка хварэюць. Жыццялюбства – вялікая сіла, і не трэба забіваць яе агульным смуткам. Акрамя таго, гэта не значыць, што дзіця не перажывае ўнутры і нічога не адчувае. Дома яно можа быць вясёлым, а ў школе сумаваць і перажываць. Але ніколі не скажа настаўнікам, чаму з ім такія перамены: дзеці саромеюцца казаць пра такое.
  • Таму варта схадзіць у школу або дзіцячы сад, каб растлумачыць гэты стан настаўнікам, выхавальнікам і пазбегнуць непаразумення.
Exit mobile version