Чаму развіваюцца гэтыя паталогіі? Якія сучасныя метады лячэння існуюць? Як моцныя стрэсы могуць паўплываць на мочаспусканне? Пра гэта мы пагаварылі з уролагам медыцынскага цэнтра «Мед Авеню» Антонам Главінскім.
Стрэсавае нетрыманне: чхнуў – і пацякло
Існуюць некалькі відаў нетрымання. Адзін з іх – стрэсавы, альбо нагрузачны. Характэрная яго праява: чалавек паднатужыўся падчас зарадкі, кашлянуў, чхнуў – і пацякло.
– Стрэсавае нетрыманне больш характэрнае для жанчын, бо ў іх менш магутны ўтрымліваючы апарат,– тлумачыць Антон Главінскі. – Прычынай могуць быць апушчэнне органаў малога таза з-за родаў, парушэнне гарманальнага балансу (дэфіцыт эстрагенаў прыводзіць да сухасці слізістых ва ўрэтры). У такіх сітуацыях уролагі, як правіла, працуюць у тандэме з гінеколагамі. Дадзеная паталогія лечыцца спецыяльнымі фізічнымі практыкаваннямі, аднаўленнем гарманальнага статусу. Але працэс можа зацягнуцца. І каб у гэты перыяд пацыенткі не адчувалі дыскамфорт і захавалі якасць жыцця, урачы рэкамендуюць увядзенне ва ўрэтру гелю гіялуронавай кіслаты. Гэта малаінвазіўная методыка без наркозу, аднаразовае ўвядзенне дазваляе пазбавіцца ад стрэсавага нетрымання прыкладна на год. З мінусаў – працэдура нятанная.
У некаторых выпадках паказаная хірургічная карэкцыя.
У мужчын у сілу анатамічных асаблівасцяў стрэсавае нетрыманне мачы сустракаецца рэдка. Як правіла, яно можа ўзнікнуць пасля хірургічнага ўмяшання на прадсталёвай залозе. Трэба ведаць, што ў мужчынскага насельніцтва пасля 40 гадоў рак прастаты з'яўляецца самым частым.
Асноўнае лячэнне на ранніх стадыях мяркуе выдаленне прастаты, што якраз можа ўскладняцца нетрыманнем мачы. Гэта ж магчыма пасля выдалення адэномы прастаты.
Ургентнае нетрыманне: бескантрольны моцны позыў
Ургентнае нетрыманне праяўляецца ў нясцерпным позыве да мочаспускання тут і цяпер, калі чалавек вымушаны бегчы ў прыбіральню, і можа нават не паспець.
Ці ўначы мочыцца пад сябе – тады гэта называецца начным энурэзам. Трывожны і відавочны сімптом ургентнага нетрымання – мочаспусканне больш за 8 разоў у суткі.
- Iнфекцыі
Адна з прыватных прычынаў некантралюемага мочаспускання – інфекцыі.
Выкліканыя імі запаленні могуць генерыраваць гэтыя частыя позывы ў прыбіральню. Таму ўролагі перш за ўсё даследуюць пацыентаў і пацыентак на наяўнасць інфекцый. Калі яны выяўленыя, прызначаецца медыкаментознае лячэнне, як правіла, антыбіётыкі. Калі інфекцый няма, значыць, магчымая іншая праблема.
– Калі казаць простымі словамі, ургентнае нетрыманне вельмі часта звязанае з галавой (у тым ліку і з-за вострага ці хранічнага стрэсу), з парушэннем узаемадзеяння галаўнога мозгу і мачавога пузыра, – кажа Антон Главінскі. – Таму ў дадзеным выпадку эфектыўна дапамагаюць медыкаменты, якія падаўляюць позыў да мочаспускання. Яны накіраваныя на блакаванне М-халінарэцэптараў у мачавым пузыры. І вельмі часта прэпараты спраўляюцца з праблемай.
Калі пацыенты не адказваюць на медыкаментознае лячэнне, магчымы іншы метад – увядзення батулатаксіну ў мачавы пузыр, што дазваляе расслабіць яго і аднавіць звычайнае мочаспусканне. Гэта разавае ўвядзенне, клінічны эфект – 9-12 месяцаў.
У цяжкіх выпадках у свеце прымяняюць сакральную нейрамадуляцыю – ушыванне ў крыж пацыентаў спецыяльнага стымулятара, які рэгулюе скарачальную актыўнасць мачавога пузыра. У нашай краіне гэтая методыка пакуль не выкарыстоўваецца, на дадзены момант рэалізуецца пілотны праект па яе апрабацыі для будучага ўкаранення ў Беларусі.
У мужчын міжвольнае частае мочаспусканне можа быць звязанае з прастатытам і адэномай прадсталёвай залозы. Прастата знаходзіцца пад шыйкай мачавога пузыра. Калі яна запаляецца, дык свярбіць, што і правакуе частыя паходы ў прыбіральню.
Вялікая адэнома можа пераціскаць мачавы канал – і тады мачавы пузыр будзе часта моцна напружвацца, каб выціснуць мачу. Пастаянны тонус прыводзіць да неадэкватнай рэакцыі: у мачавым пузыры яшчэ зусім мала вадкасці, але ідзе позыў пазбавіцца ад яе – і пачынаюцца частыя паходы ў прыбіральню. Гэта эфектыўна лечыцца медыкаментамі, якія расслабляюць прастату.
Але пры сур'ёзным памеры адэномы прэпараты могуць быць неэфектыўнымі. І тады магчымая зваротная сітуацыя – вострая альбо хранічная затрымка мачы, калі мочаспусканне немагчымае. Ёсць прэпараты, якія дазваляюць «зморшчыць» адэному.
Другі варыянт лячэння – хірургічнае ўмяшанне. Калі раней гэта была адкрытая аперацыя з разразаннем жывата, дык сёння ўжо практыкуюць малаінвазіўныя метады: у палавы член уводзіцца інструмент (электрапятля альбо лазер), з дапамогай якога адэнома выдаляецца. Пасля чаго нармальнае мочаспусканне аднаўляецца.
Яшчэ адзін метад – увядзенне батулатаксіну ў прастату, што дазваляе зняць спазм, падавіць залішнюю актыўнасць мачавога пузыра. Гэта разавая працэдура, клінічны эфект – да года.
Начны энурэз
Паталогія больш характэрная для дзяцей і падлеткаў, удакладняе ўрач.
– Гэта абумоўленае лабільнасцю нервовай сістэмы, несфармаваным альбо малакантралюемым рэфлексам мочаспускання і ўплывам псіхаэмацыянальных фактараў. У лячэнні выкарыстоўваюцца прэпараты, якія падаўляюць рэфлекс да мочаспускання, плюс заспакаяльныя: гліцын, гама-амінамасляная кіслата, магній.
У аснове начнога энурэзу таксама можа ляжаць сур'ёзная псіхатраўма, наступствы перажытага моцнага стрэсу. Тады акрамя ўралагічнай дапамогі неабходная праца з псіхатэрапеўтам.
У дарослых энурэз сустракаецца рэдка, як правіла, толькі з-за сур'ёзнай псіхатраўмы, з якой чалавек не можа справіцца, альбо пры кагнітыўных парушэннях з-за ўзросту.
Ці маглі стрэсавыя падзеі выклікаць энурэз ды іншыя расстройствы мочаспускання? Безумоўна, лічыць доктар. І не толькі з-за стрэсу, але і з-за зніжэння імунітэту, якое ён можа выклікаць. А аслаблены імунітэт больш схільны да інфекцый. Шэраг фізічных траўмаў таксама могуць справакаваць праблемы:
– Акрамя псіхаэмацыянальнага напружання расстройства мочаспускання можа быць следствам чэрапна-мазгавой траўмы (ЧМТ) з-за пашкоджання аддзела мозгу, які адказвае за мочаспусканне, альбо траўмы пазваночніка. І тады пацыенты могуць адзначаць пачашчаныя позывы да мочаспускання ці, наадварот, горш іх адчуваць. Пры вельмі сур'ёзнай траўме наступствы могуць быць больш значнымі: пацыенты будуць хадзіць пад сябе, што ў дадзеным выпадку «добры» зыход, альбо згубяць рэфлекс мочаспускання – узнікне вострая затрымка мачы. У гэтым выпадку ў стацыянарах выкарыстоўваюць мачавыя катэтары для адводу мачы. Трэба ведаць, што такі катэтар – уваходныя вароты для інфекцый у мачавыя шляхі, і чым даўжэй ён у чалавека, тым большая верагоднасць заражэння.
Таму пасля лячэння ЧМТ альбо траўмы пазваночніка ў бальніцы трэба здаць аналіз мачы і наведаць уролага, раіць Антон Главінскі
– Па-першае, доктар паглядзіць, ці няма інфекцый. Па-другое, прааналізуе агульны стан мачавой сістэмы, ці не пацярпелі ныркі, ці нармальнае мочаспусканне. З-за ЧМТ сімптомы сам чалавек можа адчуваць няяўна: маўляў, не баліць – і добра, а затрымкі альбо нетрыманне мачы – дробязі. Але гэта не дробязі, а сур'ёзнае пытанне.
Парадаксальная ішурыя, падманнае нетрыманне мачы
Радзей сустракаецца парадаксальная ішурыя (перапаўненне мачавога пузыра з-за затрымкі мачы). Пры гэтым расстройстве мачавы пузыр не можа апаражніцца зусім, у ім назапашваецца вялікая колькасць мачы, з-за чаго адбываецца яе падцяканне з-за перапаўнення.
– Як правіла, прычына такога расстройства – запаленне прастаты, – удакладняе ўролаг. – Гэта небяспечны стан, бо пакутуюць ныркі. Калі вы не можаце памачыцца на працягу дня пры моцных позывах, ісці да ўрача трэба на наступны ж дзень. Некаторыя так церпяць некалькі сутак, пры гэтым яшчэ п'юць мачагонныя, хаця ў іх ужо крытычнае перапаўненне мачавога пузыра. Праз тры дні бяздзейнасці можа развіцца хвароба нырак.
Яшчэ адзін від расстройства – падманнае нетрыманне мачы (міжвольнае выдзяленне, звязанае з парушэннем цэласнасці мочавыводзячага тракта). Гэта, як правіла, ускладненне пасля сур'ёзных траўмаў і хірургічных аперацый, у выніку якіх фарміруюцца свіршчы – абыходныя шляхі вываду мачы акрамя мачавога канала.
ПАМЯТКА
Сімптомы з боку ніжніх мачавых шляхоў, калі варта ісці да ўролага:
- Частае мочаспусканне: больш за 8 разоў у суткі.
- Мочаспусканне перастае прыносіць задавальненне і палягчэнне.
- Боль пры мочаспусканні.
- Боль унізе жывата.
- Пачуццё няпоўнага апаражнення мачавога пузыра.
- Слабы напор струменю.
- Нетрыманне мачы, падцяканні.
- Міжвольнае мочаспусканне пры кашлі, смеху, фізнагрузцы.
https://bel.24health.by/urolog-anton-glavinskij-o-spermogramme-potencii-i-besplodii-video/