Алергія: прычыны, дыягностыка і лячэнне. Частка 1

Дачцэ пасля першага прыступу абцяжаранага дыхання правялі абследаванне ў МАКБ і дыягнаставалі астму. Алергалагічныя пробы станоўчыя на хатні і кніжны пыл, авечую поўсць, пяро, катоў і інш. Спецыялісты прызначылі інгалятар флутыказон 1 удых 2 разы на дзень, на паўторны прыём да пульманолага праз 3 месяцы. Растлумачце, калі ласка, чаму адразу паставілі дыягназ «астма»? Чаму адразу прапісалі інгалятар? Як адрозніць алергію ад астмы? Ці ёсць якоесьці іншае лячэнне? Ці можна вылечыць астму? Да якога спецыяліста ў Мінску можна звярнуцца, каб зняць гэтыя і іншыя пытанні і не сумнявацца?

Дзмітрый Буза:

— Рэкамендую звярнуцца з гэтымі пытаннямі да вашага ўрача ў абласную бальніцу. Пры бранхіяльнай астме прызначаецца базавая тэрапія для папярэджання абвастрэнняў. Аб'ём тэрапіі і яе карэкцыю праводзіць урач у залежнасці ад цячэння захворвання і ступені яго цяжару.

Майму сыну амаль 10 гадоў таму (зараз яму 14) паставілі дыягназ «бранхіяльная астма». Астма выяўляецца ў выглядзе абструкцый у асенне-зімовы перыяд (не вельмі частых). Можа, з'явіліся новыя методыкі лячэння?

Дзмітрый Буза:

— Лячэнне астмы заключаецца ў прыёме штодзённай базавай тэрапіі для прафілактыкі абвастрэнняў і прыёме бронхапашыральных прэпаратаў пры прыступах. Аб'ём базавай тэрапіі залежыць ад ступені цяжару астмы.

Майму дзіцяці 1 год і 8 месяцаў, ён пакутуе ад атапічнага дэрматыту. Ці можна зрабіць прышчэпкі ад адзёру і гепатыту? Якія аналізы неабходна здаць перад імі з улікам нашай алергіі? Як падрыхтаваць дзіця да прышчэпкі і якія антыгістамінныя прэпараты неабходна прымаць перад ёй, колькі дзён?

Дзмітрый Буза:

— Вакцынацыя дзяцей з атапічным дэрматытам праводзіцца ў стадыі рэмісіі захворвання. Неабходнасць прыёму антыгістамінных прэпаратаў для вакцынацыі вызначае ўрач, які лечыць дзіця (педыятр).

Да 1,3 года дзіця было на грудным гадаванні, прыкорм уводзіўся па сістэме. Алергічных рэакцый не было. У 1,4 года пачала праяўляцца алергія. Педыятрычная панэль паказала, што імунаглабулін E у норме. Здавалі аналізы на імунаглабулін G (панэлі з пэўнымі прадуктамі). Вынікі паказалі алергічную рэакцыю на вялікі пералік прадуктаў харчавання. Год прытрымліваемся дыеты, але паляпшэнняў няма. Зараз дзіцяці 2 гады 4 месяцы. Ці варта пераздаваць панэлі на імунаглабулін G? На дадзены момант складваецца ўражанне, што ў дзіцяці з'явілася алергічная рэакцыя на прадукты, якія былі ў нас у спісе не алергенных.

Дзмітрый Буза:

— Неабходнасць абследаванняў на алергію і выгляд абследаванняў вызначае алерголаг пасля агляду дзіцяці і азнаямлення з гісторыяй хваробы. Перад візітам да ўрача рэкамендую на працягу месяца весці штодня харчовы дзённік з пералікам прадуктаў, якія ўжывала дзіця, і наяўнасцю клінічных сімптомаў.

Другі месяц пакутую ад алергіі: чырвоныя плямы на шчоках, на лбе, пад вачыма. Зараз з'явіўся сверб. Раней такая праблема магла паўстаць ад няправільна падабранай касметыкі, шакаладу або ў перыяд ПМС. Цяпер усё выключана, але лягчэй не робіцца. З чаго пачаць барацьбу з гэтай праблемай? Адчуваю сябе вельмі некамфортна з-за гэтага!

Таццяна Бараноўская:

— Мяркуючы па апісанні, гаворка ідзе пра дэрматыт (пачырваненне, сверб, лушчэнні скуры). Такія рэакцыі сапраўды часта ўзнікаюць на касметычныя сродкі. У вашай сітуацыі, калі відавочных знешніх прычын няма, а дэрматыт з'явіўся, неабходна дапамога дэрматолага. Частай прычынай гэтых скурных праяў з'яўляюцца хваробы ўнутраных органаў, таму неабходна выканаць даследаванне страўніка і УГД органаў брушнай поласці. Усе выяўленыя хваробы трэба лячыць, тады дэрматыт не вернецца.

Ці можа часты і працяглы прыём антыгістамінных лекавых сродкаў негатыўна адбіцца на стане здароўя?

Таццяна Бараноўская: Я ведаю, што многія людзі карыстаюцца імі доўга і рэгулярна. Але нам, алерголагам, бачыцца, што неабходнасці ў такім пастаянным прыёме няма. Мы рэкамендуем выкарыстоўваць гэтыя лекі ў якасці разавай абароны. І толькі ў выпадку сезонных абвастрэнняў, як цяпер: вясна – пачалося абвастрэнне палінозу, неабходна кожны дзень увесь гэты перыяд прымаць таблеткі. Сур'ёзных пабочных эфектаў ад працяглага прыёму антыгістамінных прэпаратаў не адзначалася нават пасля шасці месяцаў бесперапыннага прыёму. Таму асцерагацца, калі трэба іх выкарыстоўваць, не варта.

Праз паўдня пасля наведвання басейна з'яўляецца насмарк і чханне. Алергіі на хлор няма. Алергія на ката, пыл. Якая можа быць прычына алергічнай рэакцыі?

Таццяна Бараноўская:

— Часцей за ўсё рэакцыю на наведванне басейна звязваюць з рэчывамі, якія дадаюцца ў ваду і ўтрымліваюць хлор. Прычым гэта часцей раздражняльнае ўздзеянне, чым алергічнае. У такіх выпадках можна выбраць басейн, дзе вада азаніруецца, і праблем не будзе. Але вільготнае паветра басейна спрыяе таму, што ў памяшканні можа пасяліцца цвіль, якую мы можам не бачыць. Яна таксама можа выклікаць алергію. Таму ваша ўласная назіральнасць і парады алерголага дапамогуць удакладніць прычыну такога стану і вырашыць праблему.

Мне 32, некалькі гадоў таму пачалася алергія (з чэрвеня па жнівень уключна чухаецца паднябенне, ракой цякуць соплі, свярбяць вочы). Схадзіў да алерголага, мне выпісалі лекі, якія прыбіраюць усе сімптомы. Каб пазбавіцца назусім ад алергіі (пылок злакавых траў), было рэкамендавана прайсці курс АСІТ (алергенспецыфічная імунатэрапія – заўв.рэд.) або гістаглабуліну, якія, аказваецца, нідзе не прадаюцца. Падкажыце альтэрнатыўныя метады лячэння.

Таццяна Бараноўская:

— Калі гэты паліноз не набірае сілу, не далучаюцца сімптомы астмы, добра дапамагаюць лекавыя прэпараты, дык мы так і жывем. Вылечыць зусім ніякімі спосабамі не ўдаецца. Але калі хвароба набірае сілу, павялічваецца працягласць захворвання, дык спыніць прагрэсаванне і палегчыць стан чалавека ў сезон дапамагае спецыфічная тэрапія (АСІТ). Сёння ў нашай краіне зарэгістраваны формы пралангаваных прэпаратаў для лячэння, якія дазваляюць выкарыстоўваць усяго шэсць ін'екцый перадсезонна з добрым вынікам. Таму трэба звярнуцца да алерголага для выбару лячэння, якое максімальна падыходзіць. Эфектыўнасць гістаглабуліну не пацверджана і зараз ён не ўключаны ў пратакол лячэння алергічных захворванняў.

У мяне алергія на кашачую поўсць. Але заўважна выяўляецца яна толькі да апоўначы. З чым гэта можа быць звязана?

Таццяна Бараноўская:

— З пытання незразумела, які інтэрвал паміж сустрэчай з жывёлай і рэакцыяй на яе. Таму можам сказаць, што алергічныя рэакцыі могуць развівацца хутка, бурна, праз некалькі хвілін пасля кантакту з алергенам, а могуць быць адтэрмінаванымі, праз шэсць-восем гадзін. А часам дзве фазы адразу. Таму неабходна прасачыць за сваімі адчуваннямі, за часам кантакту і прыйсці да алерголага.

Дзіцяці 2,3 года, пакутуе ад атапічнага дэрматыту (у таты такое ж захворванне). Пры якіх умовах можна зрабіць прышчэпку ККП (адзёр, краснуха, паратыт – заўв.рэд.)? На дадзены момант адмова з прычыны меркаванай рэакцыі на курыны бялок, на аснове якога зроблена дадзеная вакцына. Дзіцяці яйкі не давалі.

Дзмітрый Буза:

— Наяўнасць атапічнага дэрматыту не з'яўляецца супрацьпаказаннем для вакцынацыі. Вакцынацыя праводзіцца ў рэмісіі захворвання. Супрацьпаказаннем да вакцын на аснове яечнага бялку з'яўляецца толькі наяўнасць анафілаксіі (выяўленай алергічнай рэакцыі на бялок яйка). Як правіла, у дадзенай сітуацыі перад вакцынацыяй урач прызначае прафілактычны прыём антыгістамінных прэпаратаў.

У мяне з'явілася алергія на лекі пасля выдалення зуба (быў укол ультракаіну, антыбіётык пеніцылінавага раду, анальгін, комплексныя полівітаміны). Алергія выявілася ацёкам Квінке. Затым ацёк твару паўтарыўся пры прыёме абязбольвальных і іншых прэпаратаў. Алерголаг пасля абследавання і аналізу РДТК (рэакцыя дэгрануляцыі тлустых клетак – заўв.рэд.). Зрабіў заключэнне аб полівалентнай алергіі на лекі, уключаючы ўсе анестэтыкі. Ці можа алергія з цягам часу прайсці, ці ўсё роўна застанецца рызыка паўтарэння алергічнай рэакцыі, нават калі па аналізе РДТК паказчык будзе ў межах нормы?

Таццяна Бараноўская:

— Мяркуючы па вашым пытанні, алергічныя рэакцыі ўзнікалі штораз пры выкарыстанні анальгіну ў адным і другім выпадку. Таму я б параіла сцерагчыся абязбольвальных прэпаратаў. Вынікі РДТК часта не супадаюць з анамнезам і рэальнай сітуацыяй з алергіяй. Ці можа прайсці алергія? Не. Калі гэта алергічная рэакцыя, дык памяць пра яе застаецца ў арганізме на ўсё жыццё. Хаця сіла рэакцыі пры працяглай рэмісіі зніжаецца. Таму эксперыментаваць з абязбольвальнымі не варта. У выпадку неабходнасці доктар падбярэ бяспечныя прэпараты.

Чаму з палінозам да вучобы ў Акадэміі МУС не прыдатны, а да службы ў войску – прыдатны?

Таццяна Бараноўская:

— У першую чаргу, гэта дзве розныя службы, якія рэгламентуюць допуск навабранцаў. Служба ў войску – кароткатэрміновы абавязак. Служыць у міліцыі давядзецца ўсё працоўнае жыццё, рызыка пацяжэння хваробы больш высокая – і патрабаванні да здароўя больш высокія.

У мяне алергія на котак і пыл. Я была ў алерголага на кансультацыі, мне прапанавалі АСІТ-тэрапію, на якую я ніяк не магу рашыцца. Ці ёсць іншыя альтэрнатыўныя спосабы лячэння?

Дзмітрый Буза:

— Пры наяўнасці алергіі на жывёл дастаткова пазбягаць кантакту з імі ці прымаць прафілактычна антыгістамінныя прэпараты перад магчымай сустрэчай. Пры наяўнасці алергіі на пыл дапаможа гіпаалергенны побыт, па меры неабходнасці прымаць лекі. Калі дадзеныя мерапрыемствы недастатковыя, для кантролю захворвання паказана правядзенне АСІТ-тэрапіі. Гэты метад лячэння выкарыстоўваецца ўжо больш за 100 гадоў і з'яўляецца дастаткова эфектыўным для лячэння алергічных захворванняў.

У мяне ўжо два месяцы дэрмаграфічная крапіўніца, лячэнне было – парлазін, кетатыфен, унутрывенна праднізалон, унутрымышачна хлорапірамін, але ніякіх вынікаў. Падкажыце, калі ласка, лячэнне.

Таццяна Бараноўская:

— Калі гаворка ідзе пра дэрмаграфічную крапіўніцу, дык гэта можа быць прадвеснікам спантаннай крапіўніцы, якая ўжо не будзе залежаць ад дакрананняў. Прычынай яе можа быць алергічная рэакцыя на нейкае рэчыва, але часцей за ўсё гэта неалергічны варыянт хваробы. Ва ўсіх выпадках рэакцый скуры мы стараемся ацаніць стан унутраных органаў (шчытападобнай залозы, страўніка, печані, кішэчніка) і ўключаць у лячэнне не толькі сімптаматычныя прэпараты, але і лячыць наяўныя захворванні. У такіх выпадках эфектыўнасць лячэння нашмат вышэйшая. Вы можаце звярнуцца да алерголага або тэрапеўта. Ні антыгістамінныя прэпараты, ні гармоны не вылечваюць крапіўніцу, а толькі памяншаюць сімптомы.

5 гадоў таму пачалася алергія ў перыяд «сярэдзіна чэрвеня-сярэдзіна ліпеня». Сімптомы: чханне, вылучэнні з носа. У прыватным цэнтры здала аналізы, выявілі алергічны рыніт, выкліканы пылком раслін (жыта, пшаніца, цімафееўка лугавая). Таксама здала аналіз на агульны імунаглабулін Е – клас 5. Урач прызначыла лячэнне. З захворванняў ёсць імунная тромбацытапенія, цяпер у стадыі рэмісіі. У перыяд алергіі трамбацыты моцна зніжаюцца. У мяне пытанне: што яшчэ неабходна прымаць пры алергіі? Ці ёсць верагоднасць вылечыць яе цалкам?

Таццяна Бараноўская:

— Цалкам вылечыць алергію нельга. Гэта зменены адказ імуннай сістэмы на ўсё жыццё. У лячэнні мы сёння стараемся не гасіць сімптомы, г.зн. карыстацца лекамі не толькі калі дрэнна, а ўвесь сезон. У якасці лячэння могуць выкарыстоўвацца мясцовыя сродкі, але карыстацца імі трэба рэгулярна, а не толькі калі дрэнна. Можна прымаць антыгістамінныя прэпараты.

Выяўлена алергія на пыл хатні. Урач выпісала лекі будэсанід 200 фінскі і акваміс спрэй для носа. Падкажыце, ці ёсць яшчэ метад, як перамагчы гэтую навалу?

Таццяна Бараноўская:

— Верагодна, у вас ёсць і астма, і алергічны рыніт. Абедзве гэтыя алергічныя хваробы адносяцца да хранічных захворванняў і цалкам невылечныя. Таму часцей за ўсё лекі даводзіцца выкарыстоўваць практычна ўвесь час. Змяняецца толькі доза прэпарата, таму неабходна назіранне алерголага і ваша ўвага да свайго здароўя.

У 2015 годзе пасля ўколу цэфтрыяксона на лідакаіне ў мяне адбыўся ацёк слізістых. Я трапіла ў бальніцу. Пасля лячэння здала аналіз на алергію, на які прэпарат адбылася рэакцыя. Прыйшоў адказ, што алергіі на гэтыя прэпараты няма. Як мне лячыць зубы, калі пры звароце да ўрача яны баяцца рабіць працэдуру ўколу лідакаіну: раптам будзе рэакцыя? Што рабіць у дадзенай сітуацыі?

Таццяна Бараноўская:

— Баяцца варта, у першую чаргу, антыбактэрыйнага прэпарата, які нашмат часцей выклікае алергічныя рэакцыі, чым абязбольвальныя. Пра лячэнне зубоў. Часцей выкарыстоўваюцца анестэтыкі з іншымі формамі і складамі, не лідакаін, якія нічым вам не пагражаюць. Таму ў стаматолага можна лячыцца смела.

Добры дзень, я – алергік са стажам. Не маглі б вы падказаць, як хутка і бяспечна ачысціць кроў ад алергена, каб панізіўся ўзровень імунаглабуліну? Ці можа алергія абвастрацца пасля змены надвор'я? Ці залежыць алергія ад ладу жыцця і адносінаў іншых людзей?

Таццяна Бараноўская:

— У крыві, як правіла, ніякіх алергенаў няма. У хворых людзей павышаны ўзровень антыцелаў, якія распазнаюць знешнія алергены і запускаюць у арганізме алергічную рэакцыю. Таму ад алергенаў не ачышчаюцца. Але вось узровень спецыфічнага імунаглабуліну залежыць ад частаты гэтых рэакцый. Таму, калі мы радзей сутыкаемся з алергенамі, калі зрабілі бяспечнае асяроддзе, дык з часам узровень гэтых спецыфічных імунаглабулінаў зніжаецца сам па сабе. Да гэтага трэба імкнуцца. Штучнае ачышчэнне крыві дае кароткачасовы і ненадзейны вынік. Ад надвор'я і ладу жыцця сіла рэакцыі можа істотна залежаць. Таму ўрачы, як правіла, даюць рэкамендацыі з нагоды магчымасці зніжэння ўздзеяння алергенаў.

У мужа штогод у маі-чэрвені пачынаецца паліноз. Рабілі алергапробы. Выявілі павышэнне IgE па многіх паказчыках. Наколькі інфарматыўны дадзены аналіз? Як палегчыць стан у перыяд палінозу?

Дзмітрый Буза:

— Ёсць клінічныя праявы алергіі на пылок, якія пацвярджаюцца дадзенымі аналізамі на спецыфічны імунаглабулін IgE. У перыяд абвастрэння захворвання патрабуецца прыём антыгістамінных прэпаратаў другога пакалення (ларатадын, цэтырызін). У восеньскі перыяд неабходная кансультацыя алерголага аб прызначэнні АСІТ.

У мяне алергія на поўсць жывёл з дзяцінства, але зараз адбылося абвастрэнне: калі я дзесьці кантактую з жывёламі, у мяне абцяжарваецца дыханне, як быццам лёгкія апухлі. Парайце, як быць у такіх сітуацыях і да якога ўрача лепей звярнуцца?

Дзмітрый Буза:

— Мяркуючы па апісанні, у вас развіваецца бранхіяльная астма, якая патрабуе прызначэння інгаляцыйных прэпаратаў для папярэджання абвастрэнняў. Рэкамендую прайсці ацэнку функцый знешняга дыхання (спіраметрыя) і звярнуцца да ўрача для падбору базавай тэрапіі.

Прыкладна праз 10 месяцаў пасля нараджэння кожнага дзіцяці (а ў мяне іх трое) пачыналася моцная крапіўніца, антыгістамінныя прэпараты амаль не даюць эфекту. Рэгулярныя высыпанні на скуры, ацёк Квінке назіраюцца на працягу 3-х гадоў, штодня, пасля гэтага паступова праходзіць само. Здавала аналізы, УГД АБП, ФГДС па рэкамендацыях тэрапеўта, алерголага, эндакрынолага. Усе аналізы і вынікі абследаванняў добрыя. Ці можа гэта быць звязана з гарманальнай перабудовай арганізма? Што можаце параіць у маім выпадку, да якога спецыяліста мне звярнуцца?

Таццяна Бараноўская:

— Звязаныя з родамі змены стану здароўя, уключаючы крапіўніцу, я б у першую чаргу звязвала са змяненнем ладу жыцця мамы. Гэта і фізічныя перагрузкі, і эмацыянальнае напружанне, якія могуць быць прычынай праявы крапіўніцы. Мяркуючы па вашаму звароту, што ўсё пачынаецца праз 10 месяцаў, гарманальныя зрухі ўжо ззаду, а стомленасць назапашваецца. Таму, калі ўсё ж праявы будуць з'яўляцца або захоўвацца ў вас, трэба абследаваць унутраныя органы і эндакрынную сістэму. Нават невялікія адхіленні патрабуюць лячэння.