Лішняя вага: прычыны з'яўлення
1. Дэпрэсія. Негатыўны ўнутраны стан можа значна павялічыць лічбы на вагах. І справа тут не толькі ў тым, што некаторыя людзі заядаюць свае праблемы, а яшчэ і ў тым, што на фоне залішняга спажывання калорый адбываецца зніжэнне рухальнай актыўнасці. Бо так хочацца схавацца ад знешняга свету, ад старонніх вачэй і вылежаць на канапе сваю дэпрэсію, забіўшыся пад коўдру.
2. Стрэс. Так, гэтая ахоўная рэакцыя арганізма на празмернае ўздзеянне знешняга раздражняльніка таксама свайго роду каталізатар набору вагі. Вы калі-небудзь заўважалі, як хочацца саладзенькага на фоне празмернага эмацыйнага напружання? І гэта цалкам вытлумачальна. Справа ў тым, што на фоне стрэсу павялічваецца выпрацоўка глюкакартыкоідаў, а яны, у сваю чаргу, абвастраюць успрыманне рэцэптараў да салодкіх смакаў. І тут назіраецца вельмі простая залежнасць: чым мацнейшы стрэс, тым вышэйшы ўзровень глюкакартыкоідаў, тым больш цягне на саладзенькае. І – прывітанне, лішнія кілаграмы.
3. Вялікая колькасць часу ля тэлевізара. У гэтым выпадку не толькі нізкі ўзровень рухальнай актыўнасці з'яўляецца фактарам рызыкі набору лішняй вагі. Хутчэй той факт, што прагляд любімага серыяла, футбольнага матчу або ўпадабанага фільма не прынясе ўсёй гамы станоўчых эмоцый, калі не будзе «заедзены» бульбай фры, чыпсамі, шакаладкай, папкорнам або піцай. Ці то так нас прызвычаілі маркетолагі, што фільм без папкорна і салодкай газіроўкі нават непрыстойна глядзець, ці то гэта сумніўны спосаб павялічыць колькасць задавальнення, якое атрымліваецца ад прагляду. Але факт застаецца фактам: седзячы перад тэлевізарам, чалавек можа з'есці куды больш, чым без яго. Ёсць нават цікавае даследаванне, паводле якога больш за ўсё чалавек спажывае ежы пры праглядзе фільмаў пра каханне і жахі, менш за ўсё – гледзячы перадачы пра жывёл або падарожжы. А вось падчас рэкламы розных гігіенічных сродкаў, памперсаў і падобнага, як ні дзіўна, рукі так і цягнуцца да халадзільніка.
4. Адмова ад курэння. Як кажуць, адно лечыш, другое калечыш. І тут не толькі стрэс на фоне адмовы ад звычкі, якая трывала ўвайшла ў жыццё. Многія курцы ў спробе адмовіцца ад курэння пачынаюць замяняць цыгарэты ледзянцамі, семкамі, сухарыкамі і шмат чым яшчэ. Вядома, арганізм адрэагуе на дадатковыя калорыі наборам вагі. А яшчэ нікацін здольны знізіць пачуццё голаду і крыху паскорыць метабалізм. Адпаведна, пасля адмовы ад курэння пачуццё голаду пачынае адчувацца ў некалькі разоў вастрэй.
5. Бяссонніца. Сон для чалавечага арганізма – гэта не толькі магчымасць адпачыць, структурыраваць атрыманую за дзень інфармацыю, але і спосаб атрымання энергіі. Адпаведна, пры хранічным недасыпанні арганізм усімі сіламі будзе шукаць альтэрнатыўныя крыніцы кампенсацыі недаатрыманай энергіі. І на першае месца ў гэтым спісе выходзіць, вядома ж, ежа.
6. Эндакрынная паталогія. На фоне праблем са шчытападобнай залозай, гіпаталамусам, падстраўнікавай залозай, палавымі гармонамі чалавек можа пачаць назіраць ваганні вагі. У выпадку, калі пры захаванні прывычнага рацыёну і рытму жыцця вы пачалі набіраць вагу, у абавязковым парадку звярніцеся па кансультацыю да эндакрынолага – гэта можа быць сімптомам эндакрыннай паталогіі.
7. Выкарыстанне ежы ў якасці ўзнагароды за поспехі. Прычым па-за залежнасці ад узросту і палажэння. Звычай узнагароджваць дзяцей цукеркай за маленькія поспехі ператвараецца ў традыцыю святкаваць шумным застоллем буйныя перамогі і ўзнагароджваць сябе салодкім за маленькія дасягненні.
8. Лад жыцця. Калі задумацца, колькі часу сучасны чалавек праводзіць у сядзячым становішчы ў офісе, за камп'ютарам, у аўтамабілі і суаднесці гэты час з рухальнай актыўнасцю, вынік будзе несуцяшальным. Маларухомы лад жыцця, перакусы тым, што пад руку трапіць, ежа ўсухамятку – усё гэта прычына таго, што атлусценне стала сёння хваробай цывілізацыі.
9. Позні адыход да сну. Так, сучасны чалавек вымушаны шмат працаваць, марнуе нямала часу на дарогу, позна вяртаецца дадому, дзе чакае куча хатніх спраў. І як часам хочацца, справіўшыся з імі ўсімі, выцягнуць ногі ля тэлевізара, нацешыўшыся доўгачаканым адпачынкам. Але тут трэба разумець, што, з аднаго боку, час гэта ўжо позні. З другога – стаміўшыся ў чарадзе дзённых клопатаў і растраціўшы ўсю наяўную энергію, яе аднекуль трэба ўзяць для начнога няспання. І тут на дапамогу, вядома ж, прыходзяць любімыя смачнасці, якімі чалавек падтрымлівае сваю актыўнасць да глыбокай ночы.
10. Звычка да пераядання. Прычым яна фарміруецца з дзяцінства, калі дзіця прымушаюць есці «за маму», «за тату», за ўсіх членаў сям'і і г.д., або прымаўкі накшталт «Хто не даядае, той не дажывае»... Усё гэта ў канчатковым выніку прыводзіць да фарміравання выразнай устаноўкі на тое, што шмат есці – гэта добра. А есці-то трэба не шмат, а столькі, колькі неабходна арганізму для падтрымання нармальнай жыццядзейнасці.
11. Страхі. Павелічэнне масы цела можа быць сведчаннем таго, што дарослы чалавек не можа справіцца з усімі акаляючымі яго страхамі. І, такім чынам, павялічваючыся ў памерах, ён выбудоўвае ахоўную сцяну паміж сабой і светам, хаваючыся за ёй, як дзіця, дазваляючы сабе быць слабым. Магчыма, менавіта гэта адна з прычын павелічэння колькасці людзей з атлусценнем у нашым хуткаплынным свеце, тэмп жыцця якога толькі павялічваецца, тым самым дадаючы страхаў, з якімі не кожны ў стане справіцца.
Чаму яшчэ могуць набраць вагу жанчыны?
1. Цяжарнасць. Так, гэты шчаслівы перыяд жыцця жанчыны напоўнены не толькі радасным прадчуваннем будучай сустрэчы са сваім дзіцем, але і суправаджаецца шэрагам гарманальных перабудоў арганізма. І зусім не факт, што будучая мама есць за дваіх. Проста ў сілу індывідуальных асаблівасцяў арганізма ён можа пачаць назапашваць тлушч як гарантыю таго, што нават у выпадку цяжкіх родаў, няпростага аднаўленчага перыяду, ды і падчас кармлення грудзьмі са здароўем жанчыны ўсё будзе ў парадку і яна вытрывае ўсе выпрабаванні.
2. Узрост 40+. Так-так, той самы ўзрост, калі пачынаюцца гарманальныя перабудовы арганізма (дадатковым назапашваннем тлушчаў арганізм спрабуе кампенсаваць зніжэнне выпрацоўкі эстрагенаў). Метабалізм запавольваецца, з-за чаго, здавалася б, звыклы рацыён харчавання ўжо з'яўляецца не толькі крыніцай незаменных нутрыентаў, але і дадатковых кілаграмаў.
3. Адзінота і неўладкаванае асабістае жыццё. Пустата, якая ўтвараецца ў жыцці адзінокай жанчыны, павінна быць чымсьці запоўненая. І добра, калі гэта любімая праца, хобі, спорт ці нешта яшчэ. Горш, калі бар'ерам паміж унутраным станам адзіноты і знешнім светам становіцца ежа. Гэта свайго роду кампенсацыя недахопу ўвагі, любові і пяшчоты, спосаб атрымання задавальнення і цяпла.
Як не дапусціць павелічэння масы цела?
Праблема зразумелая, як жа змагацца? Дастаткова прытрымлівацца няхітрых правілаў, і ваша жыццё пойдзе ўгору, а вага, наадварот, на спад.
- Калі вам сумна і адзінока, знайдзіце спосаб запоўніць свой вольны час чымсьці, не звязаным з ежай. У рэшце рэшт, ідзіце ў спартзалу: і для фігуры карысна, і новыя знаёмствы заведзяце.
- Калі прагляд тэлевізійных праграм і кінафільмаў ну ніяк вы не ўяўляеце сабе без ежы, няхай гэта будуць не семачкі, чыпсы і фастфуд, а хаця б сухафрукты, свежыя яблыкі.
- Выпрацуйце рэжым дня і забараніце сабе позна класціся спаць – так і спакусаў залезці ў халадзільнік менш, і сон паўнавартасным атрымаецца.
- Замест таго, каб перад адыходам да сну перакусваць прама ў ложку, завядзіце сабе звычку шпацыраваць перад сном.
- Пры з'яўленні неабгрунтаваных праблем з наборам лішняй вагі звярніцеся да ўрача, прайдзіце абследаванне для своечасовай ліквідацыі магчымых эндакрыналагічных праблем.