Журналісты Слушна сумесна з урачамі-гігіеністамі Цэнтра гігіены і эпідэміялогіі Цэнтральнага раёна г.Мінска зладзілі рэйд па самым вялікім у краіне рынку, дзе прадаюць плодаагароднінную прадукцыю і адкуль у сезон кавуны і дыні раз'язджаюцца па дробных і прыватных гандлёвых кропках усёй Беларусі. Мэта – праверыць, ці сумленны гандаль вядуць прадаўцы і ці добрая зараз паўднёвая ягада.
Як выбраць якасны кавун і дыню?
За тавар адказваю!
Надвор'е ў дзень рэйду не парадавала. Быццам бы «макаўка лета», а неба па-восеньску зацягнутае хмарамі. Асфальт не паспяваў прасохнуць, пакуль дождж вырашаў: дык ісці яму ці пачакаць. Тым не менш, на велізарнай рынкавай плошчы, шчыльна застаўленай масіўнымі фурамі, было людна.
Пазней высветлілася – гэта нішто ў параўнанні з пагодлівым днём. У сухое цёплае надвор'е гружаныя пад завязку паласатымі ягадамі фуры пусцеюць за лічаныя гадзіны. Сёння добра, калі за дзень атрымаецца прадаць палову машыны салодкага тавару. Але, як той казаў, дождж дажджом, а гандаль па раскладзе.
– Калі пачынаецца сезон продажу бахчавых культур, у прыватнасці, самых папулярных у нас у Беларусі – кавуноў і дыняў, мы кантралюем аб'екты, якія ажыццяўляюць іх рэалізацыю, раз на тыдзень, без папярэджання і прывязкі да надвор'я, – кажа ўрач-гігіеніст аддзялення гігіены харчавання Цэнтра гігіены і эпідэміялогіі Цэнтральнага раёна г.Мінска Вольга Пілат, пакуль мы лавіруем паміж людзьмі, машынамі, палаткамі і ягаднымі вітрынамі-стэлажамі.
Правяраючых у першую чаргу цікавіць наяўнасць у прадаўцоў дакументаў, якія пацвярджаюць якасць і бяспеку тавару, а таксама захаванне належных умоў гандлю.
Накіроўваемся да першай выпадкова выбранай вялікай машыны.
Эльвір возіць у Беларусь кавуны не першы год. Тонкасці гандлю сезонным таварам ведае назубок і заўсёды гатовы да нечаканых гасцей. Ён дастае неабходныя дакументы і ўпэўнена працягвае правяраючым.
Па ўсім відаць: за сябе і свой тавар мужчына цалкам спакойны. Акт аб фітасанітарным кантролі, пройдзеным на тэрыторыі Беларусі; заключэнне ветлабараторыі рынку на прадмет адсутнасці ўтрымання нітратаў, пестыцыдаў ды іншых таксічных рэчываў; медыцынская даведка з адзнакай аб гігіенічным навучанні. Усё чыста!
З'яўленне на рынку правяраючых не застаецца незаўважаным, але гэта ніякім чынам не парушае размераны рытм рынкавага гандлю. Усё ідзе, як ішло. Такі спакой наводзіць на думку, што тут прадаўцы адказваюць за свой тавар не толькі словам, але і ўсімі неабходнымі дакументамі.
– Так і ёсць, – далучаецца да размовы інспектар фітасанітарнага кантролю Мінскай абласной інспекцыі па каранціну раслін Міхаіл Пазняк. – Без дакументаў, якія пацвярджаюць якасць і бяспеку ягады, пастаўшчыкоў на рынак не пусцяць. У нас з гэтым строга.
Давяраем, але правяраем
Па вялікім рахунку, бахчавыя культуры праходзяць кантроль якасці і бяспекі як мінімум тройчы. Спачатку на адпаведнасць нормам бяспекі іх правярае вытворца пры зборы ўраджаю (у прыватнасці, на дапушчальны ўзровень утрымання нітратаў, пестыцыдаў, таксічных элементаў).
Затым ідзе выбарачны кантроль на мытні пры ўвозе тавару на тэрыторыю Беларусі. Пасля – ужо непасрэдна беларускіх санітарных і ветслужбаў. Калі раптам адзін кавун, абраны для даследавання, апынецца няякасным з пункту гледжання нормаў і патрабаванняў да бяспекі харчовых прадуктаў, завернуць усю партыю. Не кажучы ўжо пра адсутнасць або «ліпавасць» дакументаў.
– Дыні, у асноўным, прыязджаюць у Беларусь з Казахстана, кавуны – з Краснадарскага краю, Астраханскай, Валгаградскай і Растоўскай абласцей, – кажа Міхаіл Пазняк. – Увесь тавар суправаджаецца фітасанітарнымі сертыфікатамі, выдадзенымі на тэрыторыі краіны-вытворцы. На падставе гэтых дакументаў мы аглядаем прадукцыю і даем наш беларускі акт каранціннага фітасанітарнага кантролю, які дазваляе гандаль таварам. У нас шчыльныя двухбаковыя стасункі з расійскімі калегамі, якія пры неабходнасці пацвярджаюць сапраўднасць свайго сертыфіката.
Але і на гэтым кантроль не заканчваецца. Адміністрацыя рынку штодня праводзіць выбарачны маніторынг прадаўцоў, іх тавару, наяўнасць дакументаў і медыцынскіх даведак. Не назаляючы гандлярам, ненадакучліва. Але вынік таго варты – пра бяспеку тавараў і прадуктаў, якія прадаюцца ў беларускіх крамах і на рынках, ходзяць легенды. У добрым сэнсе.
– Трэба сказаць, што ў Беларусі больш дакладныя метады праверкі бахчавых на ступень утрымання нітратаў, – кажа Вольга Пiлат. – У Расіі часцей за ўсё для гэтых мэтаў выкарыстоўваецца прыбор, якім праколваецца кавун. І тут жа, на месцы, вызначаецца ўзровень нітратаў. У нас прымяняецца на парадак больш дакладны лабараторны рН-кантроль. У адрозненне ад прыбора, які можа мець хібнасць у паказаннях, рН-кантроль адлюстроўвае дакладныя лічбы па колькасці нітратаў або іншых таксічных элементаў, якія там змяшчаюцца.
І добрая навіна для тых, хто яшчэ асцерагаецца купляць кавуны. Маўляў, зараз прадаюць штучна вырашчаныя ягады, для сапраўдных час не падышоў. Па паведамленнях супрацоўнікаў ветслужбаў, парушэнняў па ўзроўні ўтрымання нітратаў у кавунах, што ўвозяцца ў Беларусь, няма. Ягады выспелі ў тэрмін і ў натуральных умовах.
Праверана – ухвалена
За размовамі пра тонкасці дакументальнага афармлення і лабараторнага пацверджання якасці прадстаўленага тавару паспяваем праверыць яшчэ некалькі кропак. Прэтэнзій да прадаўцоў няма. Але Вольга Пілат вывучае не толькі дакументы. Учэпісты позірк урача-гігіеніста гатовы заўважыць самыя невялікія парушэнні ўмоў гандлю. Напрыклад, ці не ляжыць тавар на зямлі, ці не выстаўленыя на продаж кавуны і дыні ў разрэзаным выглядзе. І тое, і другое лічыцца грубым парушэннем умоў гандлю.
Гандляваць прадуктамі харчавання «з зямлі» ў Беларусі строга забаронена. Нават калі гэта кавуны і дыні, ядомая частка якіх надзейна абароненая цвёрдай скарынкай, і мыць іх перад разразаннем варта абавязкова. Гэтак жа, як забаронена разразаць бахчавыя і прадаваць часткамі там, дзе для гэтага няма неабходных санітарных умоў.
– Мякаць кавуна ў вялікай колькасці ўтрымлівае фруктозу, цукрозу і служыць выдатным пажыўным асяроддзем для мікраарганізмаў. Да таго ж, пры разразанні істотна змяняецца тэрмін захоўвання прадукту, а пракантраляваць гэты момант складана, – тлумачыць Вольга Пiлат. – Ягада, разрэзаная ў неналежных умовах і без выканання санітарных нормаў, можа ўяўляць небяспеку атручвання або кішэчных інфекцый. Таму тут адназначна: прадаваць ягаду часткамі можна толькі ў стацыянарных гандлёвых аб'ектах – буйных крамах, гіпермаркетах, дзе ідзе апрацоўка не толькі інвентару, але і самога тавару.
Дарэчы, разрэзаныя кавун або дыню нават дома можна захоўваць не больш за суткі і толькі ў халадзільніку пад плёнкай. На стале пры пакаёвай тэмпературы ўжо зусім хутка па рызыках кішэчных інфекцый ягада нічым не будзе адрознівацца ад тавару, набытага на абочыне ажыўленай трасы ў разрэзаным выглядзе і без дакументаў.
… Гадзіну на рынку – і ў вачах ужо ўсё мітусіцца ад зялёных палосак і жоўтай сетачкі. Але з'ехаць з пустымі рукамі ніяк нельга. Хочацца дома зняць пробу, правесці апошні, самы важны, дэгустацыйны кантроль.
– Дапамажыце выбраць ягадку, – звяртаюся да Рэната, які сарамліва адхінацца ад фотакамеры, але гатовы дапамагчы з выбарам.
– Бяры любы, не пралічышся. Сакавіты кавун, салодкі, астраханскі. Нясмачных няма, – Рэнат гасцінна агортвае рукамі тавар.
Лёгка сказаць – любы. Самая маленькая ягадка на 7 кіло цягне. І яе сярод 12-кілаграмовых волатаў яшчэ пашукаць трэба! Але вось падыходзячая «дзяўчынка» знойдзеная, і за 3,5 рубля ў мяне ў руках 8 кілаграмаў сакавітай духмянай асвяжальнай асалоды. Праверана!
3 правілы куплі бахчавых
- Набывайце тавар толькі ў месцах санкцыянаванага гандлю. Так можна быць упэўненым у бяспецы і якасці прадукту.
- Правярайце наяўнасць суправаджальных дакументаў. У чыстага тавару і добрасумленнага прадаўца яны заўсёды ў наяўнасці.
- Не купляйце ягаду часткамі ў месцах з неналежнымі санітарнымі ўмовамі.
Фота – Яўген Крэч.
Больш падрабязна пра тое, дзе варта купляць кавуны і дыні, на што звяртаць увагу пры выбары якаснай ягады і як не пралічыцца з набыткам, вы можаце прачытаць у наступным матэрыяле >>>
https://bel.24health.by/neveragodna-smachnaya-yagada-kavun-karysny-ci-shkodny-nasamrech/