Колькасць не замяняе якасць?
Па словах Алены Маргуновай, уся справа ў розным размяшчэнні тлустых кіслот у малекулах трыгліцэрыдаў у грудным малацэ і ў адаптаваных малочных сумесях.
- У грудным малацэ вялікая частка пальміцынавай кіслаты (да 70%) знаходзіцца ў цэнтральным бэта-становішчы.
- У пальмавым алеі і яго фракцыях пальміцынавая кіслата знаходзіцца пераважна ў бакавым альфа-становішчы. Менавіта гэтае адрозненне адбіваецца на ўсмоктванні тлушчаў і кальцыю.
Пры гідролізе пальміцынавая кіслата з жаночага малака лёгка ўсмоктваецца ў нязменным выглядзе. У замяняльніках жа яна вызваляецца, утвараючы з кальцыем нерастваральныя комплексы пальмітата кальцыю (нерастваральнае кальцыевае мыла), якія не адсарбіруюцца.
Гэта значыць, кальцый і тлустыя кіслоты не засвойваюцца або засвойваюцца ў меншай ступені. А гэта цягне за сабой адставанне мінералізацыі шкілета, што расце, зніжэнне спажывання тлушчаў, ушчыльненне стула і схільнасць да запораў, павелічэнне частаты колікаў і зрыгванняў у немаўлятаў.
Для таго каб палепшыць усмоктванне кальцыю і тлушчу з дзіцячых сумесяў з пальміцынавай кіслатой, у другой палове 20-га стагоддзя штучна пачалі ствараць так званыя структураваныя тлушчы, у якіх пальміцынавая кіслата размяшчаецца ў спрыяльным цэнтральным становішчы. Такі алей называецца бэта-пальмітатам. Ён выкарыстоўваецца цяпер у Еўропе пры вытворчасці шэрагу дзіцячых сумесяў. Пры выкормліванні груднічкоў такімі сумесямі пабочныя эфекты не зафіксаваныя. Трэба заўважыць, што адаптаванае дзіцячае харчаванне з бэта-пальмітатам каштуе на некалькі парадкаў даражэй за звычайныя малочныя сумесі.
Па выніках праведзеных даследаванняў пра ўплыў пальмавага алею на здароўе чалавека супрацоўнікі НПЦ па харчаванні НАН Беларусі пры падтрымцы Дзяржстандарту РБ ініцыявалі ўнясенне змяненняў у Тэхнічны рэгламент Мытнага саюза 021/2011 «Аб бяспецы харчовай прадукцыі».
У прыватнасці, прапаноўвалася забараніць выкарыстанне пальмавага алею пры вытворчасці дзіцячага харчавання, а таксама прадуктаў харчавання для дзяцей дашкольнага і школьнага ўзростаў.
Ініцыятыву разгледзелі на пасяджэнні кансультатыўнага камітэта ЕЭК (Еўразійскай эканамічнай камісіі) і... не падтрымалі. Па-першае, для ўнясення кардынальных зменаў па выкарыстанні трапічнага алею і яго фракцый неабходна згода ўсіх 5 краін-удзельніц ЕўрАзЭс, дзе ў кожнай з іх свая думка на гэты конт. Па-другое, на сёння няма аб'ектыўных навуковых дадзеных, уключаючы медыцынскі складнік, якія б адназначна казалі не на карысць «пальмы».
Але галоўнае нават не гэта.
Лепшая «сумесь» – матчына малако
У нашай краіне існуе жорсткі кантроль за якасцю і бяспекай харчовых прадуктаў. У дачыненні да прадуктаў, прызначаных для дзяцей груднога ўзросту, дашкольнікаў і школьнікаў, ён яшчэ больш жорсткі. Рэцэптуры распрацоўваюцца з прыцягненнем вялікай колькасці спецыялістаў, уключаючы тэхнолагаў харчовай вытворчасці і неанатолагаў.
Любы інгрэдыент, які ўваходзіць, у прыватнасці, у склад заменнікаў груднога малака, праходзіць дбайную ачыстку і апрацоўку, яго канцэнтрацыя выразна выверана і абгрунтавана. Сам прадукт падвяргаецца шматступеннаму кантролю якасці і бяспекі на ўсіх этапах вытворчасці. Гэта прынцыповая пазіцыя ў дачыненні да прадуктаў, прызначаных для дзіцячага харчавання, у любой краіне свету. І ў Беларусі ў тым ліку.
Пальмавы алей (дакладней, нават не алей, а яго фракцыя – пальмавы алеін) не з'яўляецца асноўным кампанентам малочных сумесяў. Гэта ўсяго толькі крыніца пальміцынавай кіслаты, якая забяспечвае яе ўтрыманне, максімальна набліжанае да жаночага груднога малака.
Акрамя пальміцынавай, жаночае малако змяшчае больш за дзесяць тлустых кіслот. Таму сучасныя адаптаваныя малочныя сумесі ўключаюць кампазіцыю раслінных алеяў (сланечнікавага, кукурузнага, рапсавага, соевага, какосавага і г.д.), дзе ў кожнага свая роля. Але раздражненне, як ні дзіўна, выклікае толькі «пальма». І ў большай ступені таму, што ў навуковых колах праціўнікі і прыхільнікі пальмавага алею да гэтага часу не дамовіліся, на чыім баку коўдра.
Але адно добра зразумела ўжо даўно: для немаўляці лепшае харчаванне – матчына грудное малако.
З карысцю груднога выкормлівання не параўнаецца ніводная адаптаваная малочная сумесь, па-за залежнасці ад таго, ёсць у ёй пальмавы алей ці не.
Па медыцынскіх дадзеных, агалактыя (поўная адсутнасць выпрацоўкі груднога малака ў пасляродавым перыядзе) сустракаецца ў вельмі нязначнай колькасці жанчын і абумоўлена цяжкімі генетычнымі і/або гарманальнымі парушэннямі. Гэта значыць, пытанне штучнага выкормлівання ў пераважнай большасці новаспечаных матуль не павінна ўзнікаць у прынцыпе. Праўда ў тым, што для гэтага часам давядзецца прыкласці намаганні. Значна больш намаганняў, чым проста пайсці ў краму, купіць адаптаваную сумесь, а потым шукаць нагоду, каб лаяць вытворцу за недастатковы клопат пра здароўе іх малыша.