Сярод усіх відаў злаякасных новаўтварэнняў рак малочнай залозы ў жанчын дыягнастуецца найбольш часта. Згодна з прагнозам вучоных і ўрачоў, колькасць захварэлых ва ўсім свеце будзе з кожным годам павялічвацца. Якую ролю адыгрываюць эстрагены ў развіцці раку малочнай залозы? Чаму тым, у каго сярод сваякоў былі выпадкі раку грудзей, трэба здаць аналізы на наяўнасць мутацыі гена BRCA1/2? Якія прычыны развіцця захворвання?
Пра першыя сімптомы і фактары рызыкі развіцця раку малочнай залозы «Слушна» распавяла загадчыца лабараторыі рэканструктыўна-аднаўленчай хірургіі і онкамамалогіі РНПЦ анкалогіі і медыцынскай радыялогіі імя М.М.Аляксандрава, урач вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі, д.м.н. Яўгенія Шапавал.
Фактары рызыкі развіцця раку малочнай залозы
-
Узрост
Самы значны фактар рызыкі развіцця захворвання. Верагоднасць хваробы ва ўзросце да 39 гадоў складае 0,5% (рак малочнай залозы можа развіцца ў адной з 231 жанчыны). Ва ўзросце ад 40 да 59 гадоў гэты паказчык павялічваецца да 4% (у адной з 25), пасля 60 гадоў рызыка развіцця злаякаснай пухліны складае каля 7% (у адной з 15).
-
Розныя гарманальныя парушэнні
Яшчэ адзін фактар, які можа прывесці да развіцця захворвання. Даць збой гарманальны фон жаночага арганізма можа ў выніку захворванняў эндакрыннай і рэпрадуктыўнай сістэм, паталогіі печані.
Чым даўжэй арганізм жанчыны падвяргаецца ўздзеянню эстрагенаў, тым вышэй рызыка раку малочнай залозы, паколькі эстраген стымулюе дзяленне клетак, што павялічвае верагоднасць іх мутацыі. Менавіта таму ў групу рызыкі ўваходзяць жанчыны, у якіх быў ранні пачатак менструацый (да 12 гадоў) і/або позняя менапаўза (пасля 55 гадоў).
«Гармонаадчувальны (гармоназалежны) рак малочнай залозы – варыянт злаякаснай пухліны грудзей, калі не менш за 10% ракавых клетак маюць на сваёй паверхні рэцэптары да жаночых гармонаў (эстрагенаў). Такім клеткам для падтрымання жыццядзейнасці і росту патрабуюцца эстрагены. Фактычна рост пухліны, якая змяшчае клеткі з рэцэптарамі да жаночых гармонаў, падпарадкоўваецца агульным цыклічным зменам у арганізме. Звычайна гэты від раку прагрэсуе павольней, дае метастазы радзей. Гэтая асаблівасць легла ў аснову стварэння гарманальнай тэрапіі раку малочнай залозы, пры якой ліквідуецца ўплыў эстрагену на адчувальныя ракавыя клеткі малочнай залозы». 24health.by
Акрамя гэтага, фактарамі, якія могуць спрыяць развіццю раку малочнай залозы, з'яўляюцца:
- замяшчальная гарманальная тэрапія менапаўзнага сіндрому на працягу пяці гадоў адным эстрагенам або ў спалучэнні з прагестэронам (рызыка павышаецца на 5-40%);
- адсутнасць даношанай цяжарнасці;
- першыя роды пасля 30 гадоў;
- адмова ад груднога гадавання;
- атлусценне (гэта звязана з тым, што яечнікі прадуцыруюць больш эстрагенаў);
- злоўжыванне алкаголем, бо пры гэтым пакутуе функцыя печані, якая ўдзельнічае ў метабалізме эстрагенаў.
Спадчынная схільнасць
Калі ў межах адной сям'і сярод блізкіх сваякоў (першая лінія сваяцтва – мама, сястра, дачка) былі зафіксаваныя адразу некалькі эпізодаў з'яўлення хваробы, гаворка ідзе пра спадчынную схільнасць. Разам з тым існуе два варыянты развіцця падзей:
1) наяўнасць мутацыі генаў BRCA1 і BRCA2 (BRCA – breast cancer);
2) так званы сямейны рак. У гэтым выпадку мутацыі гена няма, але некалькі пакаленняў жанчын могуць пакутаваць ад раку малочнай залозы або раку яечнікаў.
Прафілактычная падскурная мастэктомія прадугледжвае поўнае выдаленне малочнай залозы з захаваннем саскова-арэалярнага комплексу. Пры гэтым выконваецца аднамомантавая рэканструкцыя грудзей з выкарыстаннем уласных тканак у спалучэнні або без імплантатаў.
-
Стрэсавыя сітуацыі
Стрэс можа паскорыць працэс развіцця ўжо наяўнага захворвання або спрыяць вяртанню пухліннага працэсу.
У літаратуры прыводзяцца дадзеныя аднаго даследавання, куды былі ўключаны жанчыны, якія прайшлі лячэнне з нагоды раку малочнай залозы. Адной групе пацыентак выконвалася аднамомантавая рэканструкцыя грудзей, другой – выдаленне малочнай залозы без рэканструкцыі. Аказалася, што паказчыкі выжывальнасці былі лепшыя ў тых, каму выконвалася рэканструктыўная аперацыя. Гэтыя жанчыны не адчувалі дэпрэсіі і дыскамфорту, звязанага з адсутнасцю малочнай залозы. Яны адчувалі сябе паўнавартаснымі, здольнымі вярнуцца да звычайнага жыцця.
Небяспечныя сімптомы
Насцярожанасць павінны выклікаць наступныя сімптомы:
- змяненне формы саска;
- з'яўленне болечкі, лушчэння, мокнуцця на саску;
- з'яўленне вылучэнняў, асабліва крывяністых, з саска;
- ушчыльненне і/або ўцягванне саска;
- змена формы малочнай залозы;
- скура над малочнай залозай набыла выгляд лімоннай скуркі;
- павелічэнне падпахавых лімфатычных вузлоў;
- ушчыльненне ў малочнай залозе.
З мэтай ранняга выяўлення раку малочнай залозы жанчынам з маладога ўзросту варта праводзіць самаабследаванне і раз на год праходзіць УГД малочных залоз. Пасля 50 гадоў, а ў некаторых выпадках і раней – рабіць мамаграфію (рэкамендуецца раз у 2 гады). Калі ж сямейны анамнэз абцяжараны некалькімі выпадкамі раку малочнай залозы або раку яечнікаў, мэтазгодна здаць аналіз на вызначэнне мутацыі генаў BRCA1 і BRCA2.
https://bel.24health.by/sovety-mammologa-dlya-zdorovya-zhenskoj-grudi/