Рассеяны склероз. Дэбют захворвання і асаблівасці яго дыягностыкі

З чаго можа пачынацца рассеяны склероз: 

• раптоўна знік зрок на адно вока ці з'явілася «расплывістая пляма» перад вачыма, асабліва ў асобаў маладога ўзросту. Афтальмолагі ў такіх выпадках часцей ставяць дыягназ «рэтрабульбарны неўрыт», але гэта можа быць таксама першы эпізод РС;
• хісткасць і няўпэўненасць пры хадзе, дрыгаценне рук, галавы;
• няёмкасць ці слабасць адной або абедзвюх рук, ног ці асобна кісці, ступні. Пры гэтым можа быць цяжкасць пры пісьме, наборы тэксту на камп'ютары і выкананні дробнай маторыкі;
• парушэнне адчувальнасці ў выглядзе зніжэння ці, наадварот, узмацнення да хваравітых адчуванняў у руках, нагах, тулаве, якія захоўваюцца не менш за 24 гадзіны. Гэтыя парушэнні па першым часе могуць праходзіць самастойна. Калі ж падобныя сімптомы з'явіліся і паступова распаўсюджваюцца ўверх, дык варта абавязкова звярнуцца да неўролага;
• хвароба можа пачынацца з уралагічных праблемаў (частыя пазывы да мочаспускання або неўтрыманне мачы, затрымка мачы і стулу). Пацыент звяртаецца да ўролагаў, праходзіць курс лячэння. Разам з тым, з такіх праблемаў можа пачынацца РС;
• парушэнне памяці ў выглядзе цяжкасцяў запамінання і ўзнаўлення інфармацыі, складанасці пры канцэнтрацыі ўвагі; трывожна-дэпрэсіўныя парушэнні;

• яшчэ адзін сімптом, які можа сведчыць пра пачатак хваробы, – павышаная стамляльнасць. Часта пацыент не можа дакладна апісаць свае адчуванні, скардзіцца на заняпад сіл, слабасць, зніжэнне працаздольнасці. Нярэдка ад пацыентаў можна пачуць, што нават пасля паўнавартаснага начнога сну яны адчуваюць сябе стомленымі. Падобны стан вельмі моцна зніжае якасць жыцця. Дарэчы, 80-90% пацыентаў з рассеяным склерозам маюць у анамнэзе гэты сімптом;
• да сімптомаў рассеянага склерозу, якія сустракаюцца рэдка, адносяцца параксізмальныя станы ў выглядзе адключэння свядомасці з сутаргамі або без іх. У падобнай сітуацыі верагодны іншы дыягназ, а на этапе дыферэнцыяльнай дыягностыкі (спосаб дыягностыкі, які выключае не падыходзячыя па сімптомах захворванні) дапамагае метад МРТ галаўнога мозгу.

Пацыентам з пералічанымі станамі рэкамендуецца звярнуцца па кансультацыю да ўрача агульнай практыкі па месцы жыхарства, які накіруе да неўролага. Урач гэтай спецыялізацыі з улікам клінічных праяў захворвання прымае рашэнне аб прызначэнні далейшых даследаванняў, у тым ліку МРТ спіннога і галаўнога мозгу.

Дыягностыка рассеянага склерозу

Зараз дыягнастычныя мерапрыемствы выконваюцца згодна з крытэрыямі Макдональда 2017 года перагляду, якія выкарыстоўваюцца ва ўсім свеце. Іх мэта – спрасціць і паскорыць пастаноўку дыягназу.

Чым хутчэй дыягнаставанае захворванне, тым раней будзе прызначаная тэрапія лекавымі сродкамі мадыфікаванага рада, да якіх адносяцца прэпараты, якія змяняюць цячэнне рассеянага склерозу. Іх выкарыстанне запавольвае прагрэсаванне хваробы, скарачае колькасць абвастрэнняў, памяншае актыўнасць аўтаімуннага запаленчага працэсу ў галаўным і спінным мозгу, а таксама зніжае інвалідызацыю пацыентаў.

МРТ

Дыягностыка рассеянага склерозу грунтуецца на наяўнасці клінічных праяў захворвання, перыядычнасці іх развіцця (гэта важна і пры далейшым вызначэнні тыпу цячэння РС), а таксама выніках МРТ галаўнога і спіннога мозгу.

На этапе пастаноўкі дыягназу МРТ галаўнога і спіннога мозгу (шыйнага і верхне-груднога аддзела) з кантраставаннем трэба рабіць некалькі разоў з прамежкам паміж абследаваннямі каля 3 месяцаў. Гэта неабходна для таго, каб спецыялісты маглі ў дынаміцы вызначыць, ці ёсць павелічэнне колькасці ачагоў дэміелінізацыі, ці змяніліся іх памеры, ці назапашваюць ачагі кантраснае рэчыва.

Як патлумачыла суразмоўца, ачагі дэміелінізацыі ў галаўным і спінным мозгу могуць выяўляцца пры розных захворваннях. Пры рассеяным склерозе яны маюць пэўныя памеры, размяшчэнне, асаблівасць назапашвання кантраснага рэчыва, якое ўводзіцца ўнутрывенна. Пры рассеяным склерозе кантраснае рэчыва назапашваецца па контуры ачага ў выглядзе разарванага кольца.

МРТ важна выконваць на апараце магутнасцю не менш за 1,5 ТЭСЛА. Пры наступных даследаваннях апарат пажадана выбіраць з аднолькавымі тэхнічнымі характарыстыкамі.

На прыёме ў неўролага

Магчымыя пытанні, якія можа задаваць неўролаг на прыёме пры зборы анамнэзу захворвання і падазрэнні на рассеяны склероз:

• ці былі ў вас эпізоды змены стану здароўя, якія ўзнікаюць востра, асабліва пасля перанесенай віруснай інфекцыі, стрэсавай сітуацыі? Напрыклад, знізіўся зрок на адно вока да слепаты, рэзка з'явілася дваенне, галавакружэнне, хісткасць пры хадзе, якія захоўваліся не менш за 24 гадзіны. Часам пры гутарцы з пацыентам высвятляецца, што падобныя парушэнні былі шмат гадоў таму, шчасна прайшлі на фоне лячэння і чалавек пра іх проста забыўся.
• ці ёсць парушэнні пры хадзе і якія? Напрыклад, пацыент адзначае, што раней ён мог без праблем прайсці 4-5 км, а цяпер ужо праз 500 метраў хочацца спыніцца, адпачыць, з'яўляецца цяжар і пачуццё «сцягвання» ў нагах.