«Калісьці быў вельмі папулярным рыбін тлушч. Сёння пра яго чуем зрэдку. Што змянілася ў ацэнцы яго карыснасці?» Такое пытанне даслала на сайт наша чытачка з г.Высокае Камянецкага раёна Марыя Раманюк.
Насамрэч рыбін тлушч ніколі не губляў папулярнасці. Праўда, у часы СССР яна была хутчэй са знакам «мінус». У дзіцячых садках і школах дзецям штодня ў абавязковым парадку «прапісвалі» па лыжцы падобнай да алею, малапрыемнай на смак і пах вадкасці. Пачуццё агіды да яе часам было настолькі моцным, што не апраўдвалася нават безумоўнай карысцю харчовай дабаўкі.
Сёння рыбін тлушч даступны і ў традыцыйнай вадкай форме, і ў капсулах. Прымаць яго ці не – пытанне асабістага выбару. Але, як правіла, сапраўднымі знатакамі карысных уласцівасцяў рыбінага тлушчу былі і застаюцца людзі, якія ўважлівыя да свайго ладу жыцця, харчавання і здароўя ў цэлым.
Дык чым жа карысны рыбін тлушч? Ці ёсць розніца, у якой форме яго прымаць? Ці можа ён прынесці здароўю не карысць, а шкоду? На гэтыя і іншыя пытанні мы папрасілі адказаць дыетолага, кандыдата медыцынскіх навук Надзею Рабаву.
Што ўяўляе з сябе рыбін тлушч?
Рыбін тлушч – каштоўны прадукт, які атрымліваюць з тлустых гатункаў рыбаў, што жывуць пераважна ў халоднай вадзе сусветнага акіяна (селядзец, скумбрыя, траска і інш.).
Акрамя непасрэдна тлушчу, прадукт змяшчае ў тым ліку «добры» халестэрын, насычаныя, монаненасычаныя тлушчы, амега-3 і -6 поліненасычаныя тлустыя кіслоты, вітаміны А і D.
Акрамя таго, рыбін тлушч валодае высокай энергетычнай каштоўнасцю. Каларыйнасць 100 грамаў прадукту складае 902 ккал.
У чым заключаецца карысць рыбінага тлушчу для чалавека?
Перш за ўсё, рыбін тлушч служыць багатай крыніцай амега-3 поліненасычаных тлустых кіслотаў: эйказапентаенавай (ЭПК) і доказагексаенавай (ДГК). Яны адносяцца да эсэнцыяльных, г.зн. незаменных, і ў арганізме не сінтэзуюцца. Аптымальны спосаб забяспечыць іх паступленне – уключаць у рацыён харчовыя прадукты, багатыя на амега-3 поліненасычаныя тлустыя кіслоты.
Даказана, што ў амега-3 тлустых кіслотаў ёсць шэраг перавагаў для здароўя чалавека:
- яны валодаюць супрацьзапаленчымі ўласцівасцямі (удзельнічаюць у выпрацоўцы простагландынаў);
- уплываюць на метабалізм ліпідаў і сасудзісты тонус, адпаведна спрыяюць нармалізацыі артэрыяльнага ціску;
- зніжаюць згусальнасць крыві;
- аказваюць спрыяльнае ўздзеянне на развіццё і функцыю нервовай тканкі;
- падаўляюць вылучэнне гармонаў стрэсу;
- спрыяюць пахудзенню (дапамагаюць спальваць насычаныя тлушчы ў арганізме).
Карысць рыбінаму тлушчу забяспечвае таксама высокае ўтрыманне вітамінаў А і D.
У цэлым рыбін тлушч:
- спрыяе фарміраванню і паўнавартаснаму развіццю тканак мозгу і стымулюе разумовае развіццё;
- закладвае аснову добрага зроку;
- ліквідуе сімптомы сіндрому дэфіцыту ўвагі (гіперактыўнасць, імпульсіўнасць і немагчымасць засяродзіцца, неспакой і парушэнне сну) ў дзяцей;
- умацоўвае імунітэт;
- паляпшае стан костак;
- спрыяе паляпшэнню стану здароўя пры шматлікіх вострых і хранічных захворваннях (бронхалёгачных, сардэчна-сасудзістых і іншых).
Якая патрэба сучаснага чалавека ў рыбіным тлушчы?
Пры недахопе або адсутнасці ў рацыёне прадуктаў, якія змяшчаюць амега-3 і -6 поліненасычаныя тлустыя кіслоты, тлушчараспушчальныя вітаміны, ужыванне рыбінага тлушчу ў якасці харчовай дабаўкі застаецца актуальным і апраўданым. Прычым гэта справядліва ў дачыненні да дзяцей і дарослых, вяскоўцаў і гараджан, мужчын і жанчын.
Ці ўплывае форма, у якой выпускаецца рыбін тлушч, на яго засваяльнасць?
Ці можа рыбін тлушч нашкодзіць?
Калі прымаць рыбін тлушч па рэкамендацыі ўрача і строга прытрымліваючыся прызначанай дазіроўкі (або хаця б той, якая прадстаўленая ў інструкцыі да харчовага дадатку), шкоды не будзе.
З асцярогай яго варта прымаць пры арганічных паражэннях сэрца, сардэчнай недастатковасці II-III стадыі, язвавай хваробе страўніка і дванаццаціперснай кішкі, атэрасклерозе, гіпатэрыёзе, а таксама людзям сталага веку.
Акрамя таго, існуюць і супрацьпаказанні да прыёму рыбінага тлушчу. Да іх адносяцца:
- павышаная адчувальнасць да кампанентаў прэпарата;
- ідыяпатычная гіперкальцэмія;
- гіперкальцыурыя;
- вострыя і хранічныя захворванні печані і нырак;
- хранічны панкрэатыт;
- мочакаменная хвароба;
- гіпервітаміноз А і D;
- сухоты лёгкіх (актыўная форма);
- жоўцевакаменная хвароба;
- тырэятаксікоз;
- вострыя запаленчыя захворванні скуры;
- гранулематоз і інш.
Нягледзячы на тое, што рыбін тлушч валодае шэрагам перавагаў для здароўя і служыць каштоўнай крыніцай незаменных тлустых кіслотаў, параіцца з урачом пра мэтазгоднасць яго прыёму, дозу і працягласць курсу будзе самым правільным рашэннем.