Навукоўцы падлічылі, што ў год кожная жанчына траціць у сярэднім 91 гадзіну на ... макіяж. Гэта 15 хвілін штодня і прыкладна 40 тыдняў чыстага часу пры сярэдняй працягласці жыцця 70 гадоў. І ўсё дзеля таго, каб навесці вонкавы глянец!
Самаабследаванне грудзей займае ад сілы 5 хвілін 1 раз у месяц. Але нават такую драбніцу часу «для сябе» пераважная большасць дзяўчат і жанчын, як правіла, не знаходзіць.
Ведаць сваё цела – добрая звычка
Яшчэ 10-15 гадоў таму самаабследаванне грудзей з'яўлялася адным з асноўных метадаў прафілактыкі і ранняй дыягностыкі злаякасных пухлін малочных залоз. Зараз безумоўная перавага ў гэтым плане ў інструментальнай дыягностыкі. Найноўшая угд-апаратура, сучасныя мамографы маюць функцыі, якія дазваляюць вызначыць наяўнасць новаўтварэння на самым раннім этапе – першай і нават нулявой стадыі развіцця.
Тым не менш прафілактычнае самаабследаванне ў хатніх умовах павінна застацца (або стаць!) добрай звычкай для дзяўчат і жанчын, пачынаючы з 10-гадовага ўзросту (прыблізны ўзрост пачатку фарміравання малочных залоз у дзяўчынак).
Уважлівае стаўленне да ўласнага цела - па-ранейшаму адзін з шляхоў выяўлення захворванняў малочных залоз у жанчын, не абавязкова патагенных, злаякасных. Па статыстыцы, толькі 2-3% выяўленых наватвораў у грудзях (у тым ліку пры самастойным абследаванні ў хатніх умовах) носяць агрэсіўны характар. Але любыя змены ў малочнай залозе - фактар рызыкі развіцця «дрэннай» хваробы. А значыць з'яўляюцца нагодай неадкладнага візіту да ўрача.
Калі трэба праводзіць самаабследаванне грудзей?
Няма неабходнасці мацаць грудзі кожны дзень. У розныя дні менструальнага цыклу іх стан можа істотна мяняцца. Чым больш адчувальна арганізм жанчыны рэагуе на гарманальныя змены, тым больш значнымі будуць адрозненні.
Менструальны цыкл – гэта перыяд, на працягу якога ў арганізме жанчыны адбываюцца змены, звязаныя з патэнцыйнай магчымасцю зацяжарыць. Пачаткам менструальнага цыкла прынята лічыць першы дзень месячных. У сярэднім цыкл доўжыцца 28 дзён.
Найбольш інфарматыўнай для самадыягностыкі ў хатніх умовах з'яўляецца першая фаза менструальнага цыклу, а менавіта перыяд з 6 па 12 дзень. У гэты час грудзі знаходзяцца ў максімальна разняволенным і натуральным стане пасля гарманальнай атакі, якая рыхтавала арганізм жанчыны да магчымай цяжарнасці і лактацыі.
Нават угд-абследаванні малочных залоз яшчэ зусім нядаўна ўрачы рэкамендавалі праходзіць менавіта ў гэты адрэзак часу: на максімальна звужаных малочных пратоках лёгка было выявіць самыя нязначныя змены і зацвярдзенні. Сучаснае абсталяванне на парадак больш дасканалае і дакладнай прывязкі да пэўных дзён для абследавання не патрабуе. Але для самадыягностыкі прытрымлівацца строгай храналогіі – прынцыпова.
Абследаванне грудзей у хатніх умовах варта праводзіць на 6-12 дзень з пачатку менструальнага цыклу. Лепш за ўсё рабіць гэта ў адзін і той жа дзень кожнага цыклу.
Самадыягностыка: практыкум
У хатніх умовах абследаваць грудзі трэба ў два этапы: стоячы і лежачы. Першы этап самадыягностыкі можна зрабіць падчас ранішняга душа, выкарыстоўваючы гель або мыла для лепшага слізгацення рук па скуры.
1. Перш за ўсё, стоячы перад люстэркам, уважліва агледзьце грудзі: форму, знешні выгляд скуры, саскоў.
2. Зрабіце тое ж самае, але падняўшы рукі ўверх. Агледзьце грудзі спераду, затым з абодвух бакоў.
3. Трыма пальцамі (указальным, сярэднім, безназоўным) націснеце на грудзі. Пачніце з вонкавай верхняй чвэрці і паступова прасоўвайцеся па гадзіннікавай стрэлцы, не забываючы націскам пальпаваць малочную залозу.
4. Вялікім і ўказальным пальцамі сцісніце саскі грудзей.
Для правядзення другога этапу абследавання неабходна легчы. Лепш за ўсё падыдзе цвёрдая гарызантальная паверхня. Правай рукой варта мацаць злева. Левай рукой – справа. Рабіць гэта трэба па чарзе. Свабодная падчас абследавання рука выцягнутая ўздоўж тулава.
5. Прыміце становішча лежачы і ў думках падзяліце грудзі на 4 чвэрці. Пачніце пальпацыю з вонкавай верхняй чвэрці грудзей, прасоўваючыся па гадзіннікавай стрэлцы. Націскі павінны быць упэўненымі і досыць моцнымі.
6. Застаючыся ў становішчы лежачы, закіньце свабодную руку за галаву і намацайце лімфавузлы ў вобласці падпахі. Паўтарыце маніпуляцыю з процілеглага боку.
Цяжарнасць і лактацыя не зьяўляюцца падставай адмаўляцца ад самадыягностыкі, нягледзячы на істотныя змены ў жаночым арганізме і грудзях, у прыватнасці, выкліканыя гарманальнай перабудовай. Вядома, пальпаванне ў гэтым выпадку малаэфектыўна. У першую чаргу цяжарная або жанчына, якая корміць, павінна звяртаць увагу на знешнія змены малочных залоз, змяненне характару выдзяленняў з саскоў, свае адчуванні.
На што звярнуць увагу пры абследаванні грудзей дома?
Пры самаабследаванні важна звярнуць увагу на адсутнасць:
- асіметрыі малочных залоз (асабліва, калі змены адбываюцца «раптам»);
- ацёчнасці або сцягнутай скуры;
- бачных уцяжэнняў;
- запаленняў, бугаркоў, пухліны;
- пачырваненняў;
- выдзяленняў з саска;
- болевых адчуванняў.
Калі хаця б адзін з пералічаных вышэй сімптомаў мае месца, адкладаць візіт да ўрача-маммолага (ці хаця б для пачатку да ўрача-гінеколага) катэгарычна нельга.
Сам сабе не доктар
Самадыягностыка – не панацэя. Яна не можа служыць альтэрнатывай і ўжо тым больш замяніць візіт да кваліфікаванага ўрача і/або скрынінгавыя абследаванні. Калі казаць пра самаабследаванні грудзей у хатніх умовах у кантэксце прафілактыкі анкалагічных захворванняў малочных залоз, то, на жаль, самастойна прашчупваецца пухліна тады, калі лячыць яе ўжо вельмі складана ці немагчыма. А значыць спадзявацца толькі на свае адчуванні – неапраўдана рызыкаваць.
Рэгулярная самадыягностыка - гэта, хутчэй, адзін са спосабаў самадысцыпліны і выхавання адказных адносін да свайго здароўя ў цэлым. Для таго, каб быць абсалютна спакойнай за сваё здароўе і будучыню, неабходна:
1 раз у год наведваць урача-гінеколага;
• 1 раз у год наведваць урача-мамолага;
• жанчынам 35+ 1 раз у год рабіць угд малочных залоз;
• жанчынам 50+ 1 раз у 2 гады праходзіць мамаграфію.
Беражыце сябе і будзьце здаровыя!