Прычыны з'яўлення гэтага скурнага захворвання да гэтага часу невядомыя. Ад хваробы нельга цалкам пазбавіцца, яна можа перадавацца ў спадчыну і нават «пераскочыць» праз адно пакаленне – ад дзеда дастацца ўнуку. Усяго ў свеце ад гэтага скурнага захворвання пакутуюць прыкладна 4% насельніцтва. Гаворка ідзе пра псарыяз.
Псарыяз – хранічнае неінфекцыйнае запаленчае захворванне скуры. Праяўляецца яно, як правіла, у выглядзе чырвоных сухіх бляшак, якія быццам узвышаюцца над паверхняй. Нягледзячы на памылковыя думкі, якія існуюць у грамадстве, псарыязам нельга заразіцца.
Пра тое, што такое псарыяз, яго сімптомы, лячэнне і прычыны абвастрэння журналісту Слушна распавяла дэрматолаг Мінскага абласнога скурна-венералагічнага дыспансэра Юлія Баранава.
Чаму з'яўляецца псарыяз
Псарыяз – гэта хранічнае скурнае захворванне з множнай схільнасцю ў спалучэнні з правакацыйнымі фактарамі навакольнага асяроддзя. Нягледзячы на тое, што хвароба вядомая яшчэ са старажытных часоў (праўда, афіцыйна яна была прызнаная самастойным захворваннем толькі ў 1799 годзе), да гэтага часу адназначнага адказу, чаму з'яўляецца псарыяз, у спецыялістаў няма.
Псарыяз – хранічнае запаленчае захворванне скуры, у аснове якога ляжаць працэсы змены росту, парушэнне працэсу рэгенерацыі клетак эпідэрмісу, імуналагічныя парушэнні і сасудзістыя анамаліі. У норме клеткі эпідэрмісу, кератацыты, абнаўляюцца на працягу трох тыдняў ці аднаго месяца. Пры псарыязе гэты працэс паскараецца і займае ад 3 да 6 дзён. З-за гэтага клеткі эпідэрмісу не выспяваюць цалкам і не могуць выконваць свае функцыі, а скурны пласт не паспявае правільна сфармавацца. У выніку ўтвараюцца псарыятычныя элементы сыпу: папулы, бляшкі, што лушчацца, і пустулы, эрытэма і г.д. Акрамя гэтага, існуе меркаванне, што ў з'яўленні псарыязу ёсць віна Т-лімфацытаў – клетак імуннай сістэмы чалавека.
Што можа справакаваць хваробу
Пэўную ролю ў з'яўленні псарыязу адыгрывае спадчыннасць. Але не ўсё так адназначна.
Сімптомы псарыязу
Псарыяз упершыню можа праявіцца ў маладым узросце (прыкладна ў 16-22 гады) і ў больш сталым – ад 57 да 60 гадоў.
Асноўнымі прыкметамі захворвання з'яўляюцца характэрныя высыпанні, адчуванне сцягнутасці скуры ў гэтым месцы і часам – сверб. Месцы высыпання бываюць рознымі.
У асноўным псарыяз лакалізуецца:
- на локцях і каленях;
- крыжы і паясніцы;
- на валасістай частцы галавы (яго яшчэ называюць себарэйны псарыяз);
Пазаскурнай праявай захворвання з'яўляецца псарыятычны артрыт.
Ад гэтага захворвання, распавяла Юлія Баранава, пакутуе каля 40% пацыентаў. Схільнасць да псарыятычнага артрыту вызначаецца спадчыннымі фактарамі. Лячэнне, як правіла, кантралюецца дэрматолагамі і рэўматолагамі.
Смяротна небяспечным можа стаць генералізаваны пустулёзны псарыяз (тып Цумбуша).
Звычайна яму папярэднічае доўгае цячэнне псарыязу іншай формы. Захворванне пачынаецца з ліхаманкі, раптоўнага з'яўлення стэрыльных пустулаў дыяметрам 2-3 мм на фоне выяўленай эрытэмы. Спачатку высыпанні адзінкавыя, затым сып набывае зліўны характар. Характэрна хвалепадобнае чаргаванне эпізодаў ліхаманкі і з'яўлення новых ачагоў сыпу. Небяспека гэтай формы ў тым, што можа ўзнікнуць абязводжванне і сэпсіс.
Дыягностыка псарыязу
Адметнай рысай псарыязу з'яўляецца так званая трыяда: сімптомы «стэарынавай плямы», «тэрмінальнай плёнкі» і «крывянай расы».
Калі пацерці псарыятычную бляшку, дык ужо праз некалькі рухаў можна заўважыць, як аддзяляюцца лускавінкі серабрыста-белага колеру, яны лёгка злушчваюцца.
Пасля выдалення лускавінак з'яўляецца бліскучая вільготная паверхня. Гэта і ёсць сімптом «тэрмінальнай плёнкі».
Затым ідзе чарга трэцяга сімптому – «крывянай расы»: на месцы высыпанняў пры працягу скаблення з'яўляюцца кропелькі крыві.
Лячэнне псарыязу
Вылечыць псарыяз нельга, але можна дамагчыся ўстойлівай рэмісіі і скарачэння плошчы пашкоджанай скуры, трымаць хваробу пад кантролем і пазбягаць абвастрэнняў.
У першую чаргу, неабходна выключыць тыя фактары, якія могуць уплываць на прагрэсаванне захворвання: не паліць, не злоўжываць алкаголем, кантраляваць сваю вагу, старацца пазбягаць стрэсаў, прытрымлівацца рэкамендацый урача.
Лячэнне і дазіроўка прэпаратаў кожнаму пацыенту падбіраецца індывідуальна. Якой-небудзь універсальнай схемы тэрапіі ўсіх формаў захворвання няма: тое, што дапамагае аднаму, можа зусім не падысці іншаму.
З мэтай ліквідацыі свербу, запалення і лушчэння пацыенту падбіраюць сродкі догляду скуры. Але нават у гэтым выпадку, адзначыла Юлія Баранава, даць універсальных рэкамендацый нельга.
Доглядавыя касметычныя сродкі, як правіла, утрымліваюць саліцылавую кіслату, мачавіну, эмаленты (змякчаюць і ўвільгатняюць скуру), неабходныя для скуры тлушчы.