Вы калі-небудзь задумваліся, ці атрымвае ваша скура патрэбнае ўвільгатненне? Увільгатненне скуры — адна з самых важных рэчаў, якую магчыма зрабіць для падтрымання здароўя. Але зразумець, наколькі якасна адбываецца ўвільгатненне скуры, бывае няпроста.
У гэтым артыкуле мы разгледзім, як вызначыць, ці досыць узвільгатненая скура, чаму ўвільгатненне патрэбна, і як скура ўтрымлівае вільгаць. Мы таксама дэталёва разбяром, чаму важна аднаўляць эпідэрмальны бар'ер скуры, і тое, якую ролю ён грае ў падтрыманні ўвільгатнення. Вы даведаецеся, якія існуюць спосабы звільгатняць скуру і як распазнаць азнакі страты вільгаці. Такім чынам, давайце пагрузімся ў працэс і даведаемся ўсё пра ўвільгатненне скуры.
Як зразумець, што скура досыць звільгатнелая?
Досыць звільгатнелая скура — гэта скура, якая навобмацак мяккая, гладкая і эластычная, а з выгляду звільгатнелая. Скура не павінна быць сухой ці сцягнутай, не павінна лупіцца ці выглядаць грубай.
Дакладны ўзровень звільгатнення, патрэбны для аптымальнага стану скуры, можа вар'іравацца ў залежнасці ад такіх фактараў, як узрост, тып скуры і ўмовы навакольнага асяроддзя. Аднак агульнае правіла кажа, што скура павінна адчуваць сябе камфортна і быць здаровай, без якіх-небудзь азнак сухасці ці абязводжвання.
Адзін са спосабаў вызначыць, ці досыць звільгатнелая скура, — гэта звярнуць увагу на тое, як яна сябе адчувае і выглядае цягам дня. Калі адчуваецца сцягнутасць, сухасць, лушчэнне, гэта можа быць вынікам таго, што патрэбна выкарыстоўваць звільгатняльны сродак ці скарэктаваць свой догляд за скурай.
Навошта ўвільгатняць скуру?
У цэлым, увільгатненне скуры — гэта важны крок у захаванні здаровай і зіхатлівай скуры. Падтрымваючы скуру ўвільгатнелай і насычанай, можна прадухіліць мноства пашыраных праблем са скурай і падтрымаць яе натуральныя функцыі.
Карысць увільгатнення скуры:
- Прадухіленне сухасці і лушчэння. Сродкі, якія звільгатняюць, дапамагаюць увільгатніць скуру і запабегчы яе сухасці і лушчэння, якія могуць дастаўляць дыскамфорт.
- Змяншэнне бачнасці тонкіх ліній і маршчын. Добра звільгатнелая скура меней схільная да з'яўлення дробных маршчын, а сухая скура можа падкрэсліваць гэтыя азнакі старэння і ўзмацняе іх.
- Падтрымка натуральнай бар'ернай функцыі скуры. Натуральны бар'ер скуры дапамагае абараніць яе ад вонкавых стрэсавых фактараў, такіх як забруджанне і ультрафіялетавае выпрамяненне. Сродкі, якія звільгатняюць, дапамагаюць падтрымваць бар'ерную функцыю скуры і захоўваць яе здаровай.
- Змякчэнне і заспакаенне скуры. Некаторыя сродкі, якія ўвільгатняюць, утрымваюць інгрэдыенты, якія дапамагаюць памякчыць і супакоіць раздражнёную ці запалёную скуру, што робіць іх асабліва карыснымі для людзей з адчувальнай скурай.
- Дапамога іншым сродкам для догляду скуры. Звільгатняльныя сродкі дапамагаюць іншым інструментам па доглядзе за скурай, сыроваткам і працэдуры, больш эфектыўна пракрадаюцца ў скуру, што робіць іх больш эфектыўнымі.
Адкуль у скуры вільгаць? І куды яна знікае?
Галоўнае ў звільгатненні скуры — гэта захаванне ці аднаўленне эпідэрмальнага бар'еру. Перш як казаць пра метады змагання з абязводжваннем, трэба разабрацца з тым, адкуль у скуры вільгаць і куды яна знікае.
Скура складаецца з трох пластоў: гіпадэрмы, дэрмы, эпідэрмісу. Галоўная функцыя гэтых слаёў ахоўная. Скура — гэта складаная шматступенная сістэма абароны арганізма ад фактараў навакольнага асяроддзя і ад абязводжвання.
Дэрма і гіпадэрма адказваюць за запас вады, там вада захоўваецца ў сасудах, клетках, міжклеткавай вадкасці. Гэта велізарныя водныя запасы, якія размяркоўваюцца ў залежнасці ад патрэб арганізма. Напрыклад, у тым выпадку, калі чалавек апынаецца ва ўмове воднага галадання, арганізм для таго, каб папоўніць аб'ём крыві, якая цыркулюе, падцягне ваду з усіх «рэзервуараў» і, у тым ліку, скуры.
У эпідэрмісе вады вельмі мала. Але ён бароніць скуру ад надмернага выпарэння вады, якую скура назапасіла ў дэрме і гіпадэрме. Каб не было абязводжвання, ваду трэба «замкнуць» у скуры, каб не даць ёй выпарыцца.
У норме мінімальныя выпарэнні вільгаці праз эпідэрміс адбываецца, гэта патрэбна для тэрмарэгуляцыі, але ў цэлым гэта не аказвае негатыўнага ўплыву на ўзровень звільгатнеласці скуры.
Эпідэрмальны бар'ер (эпідэрміс) складаецца з клетак, ліпіднага бар'ера (эпідэрмальныя ліпіды), кіслотнай мантыі.
Клеткі эпідэрмісу: кератынацыты (жывыя), карнеацыты (арагавелыя лускавінкі).
Ліпідны бар'ер – гэта тлушчавая субстанцыя, якая запаўняе прастору паміж клеткамі эпідэрмісу. Ліпідная мантыя з усіх структур эпідэрмальнага бар'ера ў гэтай тэме асабліва важная. Менавіта, дзякуючы ліпіднаму бар'еру, рагавы пласт малапранікальны для вады. Склад ліпідаў моцна адрозніваецца ад складу тлушчаў гідраліпіднай мантыі. Гэта розныя па сваёй будоўлі субстанцыі з рознымі функцыямі.
Гідраліпідная мантыя, якая складаецца з поту, скурнага сала і кіслот, падтрымвае патрэбны ўзровень PH на паверхні скуры. Таму іншая яе назва – кіслотная мантыя. Яна аморфная і пры мыцці аднаўляецца. Яна складаецца з трыгліцэрыдаў (41%), васковых эфіраў (26%), тлустых кіслот (16%), сквалену (12%). У здаровага чалавека поўнае аднаўленне кіслотнай мантыі пасля мыцця займае 1,5—2 гадзіны.
Ліпідны бар'ер – гэта тое, што ляжыць глыбей, не на паверхні, а паміж клеткамі. Гэта шчыльны «цэмент», які склейвае клеткі эпідэрмісу ў адну структуру – эпідэрмальны бар'ер. Міжклеткавыя ліпіды складаюцца з цэрамідаў (50%), халестэрыну (25%), вольных тлустых кіслот (20%), сульфат халестэрыну (5—10%). Функцыя «склейвання» клетак даводзіцца цэрамідам, халестэрыну і незаменным поліненасычаным тлустым кіслотам (лінолевая, ліналенавая, архідонавая). Незаменнымі гэтыя кіслоты клічуць менавіта таму, што ў арганізме яны не сінтэзуюцца, а паступаюць толькі з ежай. Таму для ліпіднага пласта будзе карысным ужываць ежу з дастатковым зместам амаге-3, амега-6, амега-9 тлустых кіслот, а таксама неабходныя жывёльныя тлушчы.
Калі парушаецца сінтэз эпідэрмальных ліпідаў і цэрамідаў, у прыватнасці, у эпідэрмальным бар'еры з'яўляюцца ўмоўныя «дзіркі», праз якія выпараецца вільгаць, то бок павялічваецца індэкс трансэпідэрмальнай страты вады.
Як выяўляецца страта вільгаці на скуры?
Калі абязводжана маладая скура, то ў гэтым выпадку пойдзе гаворка пра парушэнне цэласці эпідэрмальнага бар'ера. Гэта праблема можа быць прыроджанай, як у выпадку з атапічным дэрматытам ці іхтыёзам, ці набытай у выніку няслушнага догляду за скурай.
Праявы абязводжвання:
- сухасць;
- сцягнутасць;
- мукавіднае лушчэнне;
- мікрарасколіны;
- сетка дробных маршчын;
- страта тургару;
- пачырваненне;
- гіперадчувальнасць.
Тлустая скура таксама можа быць абязводжанай. Таму што скурнае сала, якое з'яўляецца часткай гідраліпіднай мантыі, ніякага дачынення да эпідэрмальных ліпідаў не мае.
Ліпідны бар'ер, які змесцаваны паміж клеткамі эпідэрмісу, і гідраліпідная мантыя, якая змесцавана на паверхні скуры, гэта дзве абсалютна розныя субстанцыі.
Сухасць скуры ў пажылых людзей нарастае не гэтак па прычыні вострай ці хранічнай «паломкі» у сінтэзе эпідэрмальных ліпідаў, як з прычыны фізіялагічна абумоўленага ўзроставага запаволенага ліпіднага сінтэзу і парушэння ў працы ферментных сістэм. Так закладзена прыродай.
Пры гэтым здольнасць клетак вырабляць патрэбныя ліпіды паступова згасае з узростам.
Якія існуюць спосабы звільгатніць скуру?
- Аклюзія – гэта самы стары і просты спосаб. Ён палягае ў тым, каб на паверхні скуры стварыць кампрэс з касметычнага сродку, які будзе перашкаджаць трансэпідэрмальнай страце вады.
Да ўвільгатняльнікаў аклюзійнага тыпу адносяць: насычаныя тлустыя кіслоты (ланалінавая, стэарынавая і інш.); тлустыя спірты (ланалінавы, пальмітынавы, капрылавы); сінтэтычнае масла, воск і сіліконы (вазелін, парафін, мінеральнае масла, дыметыкон); воскі расліннага і жывёльнага паходжання (карнаўбскі воск, ланалін); натуральнае масла (масла какавы, масла шы).
Аклюзія добрая тым, што яна дае хуткі вынік. Нанеслі сродак – скура звільгатнела. Аклюзія стварае бар'ер на шляху вады, якая выпараецца. Але пры гэтым аклюзія прыводзіць да запаволення аднаўлення бар'ернай функцыі эпідэрмісу і парушэння сінтэзу эпідэрмальных ліпідаў. Так дзейнічаюць не толькі крэмы, але і тканкавыя маскі, патчы і падобныя касметычныя сродкі.
Аклюзія не ліквідуе прычыны абязводжвання скуры. Таму аклюзійныя сродкі, якія звільгатняюць, могуць ужывацца толькі там, дзе надзеі на аднаўленне эпідэрмальнага бар'ера няма ці ў экстранных выпадках.
Людзям са здаровай скурай яны супрацьпаказаныя, бо парушаць бар'ерныя ўласцівасці эпідэрмісу.
Самым бяскрыўдным для здаровай скуры з'яўляецца масла, але не ў чыстым выглядзе, а ў складзе эмульсій, якія хутка засвойваюцца скурай і пры дазаваным ужыванні не парушаюць сінтэзу эпідэрмальных ліпідаў.
Таму ўжыванне сродкаў, звільгатняльная ўласцівасць якіх заснавана на кампанентах аклюзійнага дзеяння, лічаць апраўданым толькі пры паталогіі скуры: атапічным дэрматыце, іхтыёзе, псарыязе і падобных.
Калі скура маладая абязводжаная, тлустая або ўзроставая – не рэкамендуюць.
- Замяшчэнне – гэта ўжыванне замяшчальнай тэрапіі. Галоўная ідэя замяшчальнай тэрапіі заключаецца ў тым, каб даць эпідэрмісу тыя рэчывы, якіх яму бракуе для нармальнага паўнавартага функцыявання эпідэрмальнага бар'ера.
Нярэдка да замяшчальнай тэрапіі адносяць: ліпідазамяшчальную тэрапію, NMF-замяшчальную тэрапію, скваланзамяшчальную тэрапію.
NMF (Natural Moisturizing Factor) – натуральны ўзвільгатняльны фактар – гэта комплекс малекул, якія змесцаваныя на паверхні рагавых лускавінак і валодаюць здольнасцю прыцягваць вільгаць. Пракрадаючыся ў тоўшчу рагавога пласта, яны мясцуюцца вакол клетак эпідэрмісу.
У гэтым выпадку замяшчаюцца кампаненты натуральнага ўзвільгатняльнага фактару: мачавіна, амінакіслоты (сярын, гліцын, аналін, пралін), піраглутамат натрыю (Na-PCA), малочная кіслата, гліцэрына, цукры, мікраэлементы. Гэта тыя кампаненты, якія вельмі неабходныя ў складзе звільгатняльных сродкаў.
Замяшчальная тэрапія натуральнымі ўзвільгатняльнымі фактарамі мае адкладзены, пралангаваны эфект і захоўваецца датуль, пакуль не адбудзецца злузванне таго эпідэрмісу, на які ўздзейнічалі гэтымі кампанентамі.
Гэтыя кампаненты паказаны ўсім пры кожных варыянтах сухасці ці абязводжвання скуры. Безумоўна, з улікам рэакцый індывідуальнай непераноснасці.
Ліпідазамяшчальная тэрапія дапускае нанясенне на скуру ліпідаў: цэрамідаў, халестэрыну, поліненасычаных тлустых кіслот. Даказана, што мясцовае ўжыванне гэтых ліпідаў паскарае аднаўленне ліпіднага бар'ера скуры.
Поліненасычаныя тлустыя кіслоты разрэджваюць мембрану. Пры іх дэфіцыце можна назіраць пачырваненне, сверб і лушчэнне скуры. Праблема ў тым, што недастаткова нанесці іх на скуру, гэтыя рэчывы павінны быць у рацыёне кожнага чалавека, таму што арганізм чалавека сам не ўмее іх сінтэзаваць.
Цэраміды ўшчыльняюць мембрану, ствараюць хімічныя сувязі з бялкамі, змацоўваючы ліпідны бар'ер, і ліпіднымі лускавінкамі.
Халестэрын, пры дэфіцыце якога развіваецца сухасць скуры, павялічвае клейкасць біялагічнай мембраны. Клеткі скуры могуць сінтэзаваць халестэрын самі, але таксама адбываецца захоп яго з крывацёку ў базальным пласце эпідэрмісу. Таму жывёльныя тлушчы ва ўмераных колькасцях у рацыёне таксама неабходныя.
По-добраму, ліпіды патрэбныя ўсім. Але толькі ў розных прапорцыях і ў розным выглядзе.
Баланс цэрамідаў, поліненасычаных тлустых кіслот і халестэрыну вельмі важны для падтрымання слушнай клейкасці ліпіднага бар'ера.
Да групы замяшчальнай тэрапіі таксама адносяць сквален і сквалан, не гледзячы на тое, што па сваёй сутнасці яны лічацца эмалентамі (агульная назва касметычных кампанентаў, якія аказваюць эфектыўнае звільгатненне і рэгенерацыю, не лекавыя сродкі). Тым не менш, гэта дружалюбныя кампаненты, якія дапамагаюць замясціць кампаненты ліпіднай мантыі.
Сквален – антыаксідант, які адносіцца да групы трытэрпенаў, гэта яго родніць з бэта-каратынам, вітамінам Е, каэнзімам Q10. Пры акнэ сінтэз сквалену падвышаны, таму сквален не падыходзіць для скуры з азнакамі акнэ. У іншых выпадках яго выкарыстоўваць можна. Але часта рэкамендуюць у складзе касметычных сродкаў шукаць не сквален, а сквалан.
Сквалан – гэта гідрагенізаваная формула сквалену, мяккі эмалент, які некамедагенны, і ў адрозненне ад сквалену не будзе правакаваць гіперпігментацыю.
Замяшчальная тэрапія, у цэлым, лічыцца дзейсным метадам. Яна не перашкаджае сінтэзу эпідэрмальных ліпідаў. Замяшчальная тэрапія падыходзіць для розных варыянтаў абязводжвання, ад маладой да ўзроставай скуры.
- Аднаўленне эпідэрмальнага бар'ера
Якасна аднавіць эпідэрмальны бар'ер магчыма з дапамогай замяшчальнай тэрапіі, але толькі ў тым выпадку, калі ліпіды, амінакіслоты натуральнага звільгатняльнага фактару змешчаныя не ў звычайны крэм (эмульсія, масла ў вадзе), а ў так званую ламелярную эмульсію (MLE).
Эмульсія MLE – звільгатняльны сродак, які ствараецца па асаблівай тэхналогіі, таму яго вытворчасць патрабуе адмысловага абсталявання, і часта кампаніі, якія вырабляюць такія сродкі, спецыялізуюцца на вырабе вылучна ламелярных эмульсій.
Зазвычай, ламелярныя эмульсіі пазначаюць лацінскай абрэвіятурай MLE. Ламелярная эмульсія – касметычная форма, у якой кроплі масла аточаны водна-масленай фазай, якая ўяўляе сабою ліпідныя вадкакрысталічныя пласты, падзеленыя воднай праслойкай.
Увогуле, гэта складанаарганізаваная эмульсія, якая падобная да павуціння, у якім угразлі кроплі масла. Гэта вадкакрысталічная структура эмітуе біялагічную мембрану. Пры гэтым ліпіды, якія выкарыстоўваюцца пры вырабе такіх эмульсій, маюць высокую ступень зрастання з ліпідамі скуры. Дзякуючы гэтаму адбываецца аднаўленне паломак у эпідэрмальным бар'еры.
https://bel.24health.by/yak-mezaterapiyu-vykarystouvayuc-dlya-lyachennya-roznyx-zaxvorvannyau/