Крыжакветныя вырошчваюць і спажываюць ва ўсім свеце. Гэтыя ўніверсальныя расліны бываюць розных формаў, памераў, меюць самабытны смак і з'яўляюцца асноўным прадуктам у шмат якіх традыцыйных кухнях.
Ад хрумсткай галоўкі капусты да багатай пажыўнымі рэчывамі зеляніны, ад рэзкай радыскі да духмянага хрэну. Крыжакветныя — гэта мноства карысных пладоў і смачных варыянтаў страў. У гэтым артыкуле мы глыбей пагрузімся ў свет Крыжакветных, вывучым іх карысныя ўласцівасці і кулінарнае ўжыванне.
да зместуЯкія плады адносяцца да сям'і Крыжакветных?
Крыжакветныя адносяцца да класа двухдольных раслін аддзела пакрытанасенных.
Сям'я Крыжакветных таксама носіць назву ці Капусных, ці Брассікавых. Гэта сям'я ўключае ў сябе прыкладна 320 родаў і больш за 3 тысячы відаў. У большасці сваёй гэта аднагадовыя, двухлеткавыя і шматгадовыя травы. Рэдка – паўхмызнякі і хмызнякі.
Шмат якія двухлеткавыя травы і іншыя расліны сям'і квітнеюць толькі на другім годзе жыцця. Увесь першы год свайго жыцця яны збіраюць пажыўныя рэчывы ў надземнай частцы ці караняплодзе. У выніку атрымваецца качан, а праз год усе рэсурсы ідуць на квітненне.
да зместуАдметнайсці крыжакветных
- У капусных ёсць стрыжневы корань, што часам ўтварае караняплод.
- У прадстаўнікоў дадзенай сям'і простае чарговае лісце без прылісткаў. Бывае, што лісце сабрана ў прыкаранёвую разетку.
- Кветкі ў крыжакветных двухполыя, чатырохскладовыя, часта несамавітыя з падвойным калякветнікам.
- Кветкі сабраны ў гронкападобныя суквецці.
- Плады капусных – гэта шматзменныя струкі, радзей стручочкі ці арэшкі.
У ліку крыжакветных шмат карысных і ядомых раслін.
Сям'я крыжакветных складаецца з некалькіх родаў і падродаў, кожны з якіх валодае сваімі ўнікальнымі характарыстыкамі і асаблівасцямі. Вось некаторыя з найболей важных прадстаўнікоў сям'і крыжакветных.
- Brassica
Да гэтага роду адносіцца большасць з найболей папулярнай крыжакветнай гародніны, улучаючы капусту белакачановую, брокалі, брусельскую капусту, квяцістую капусту, кальрабі і іншыя.
- Raphanus
У гэты род уваходзіць радыска, рэдзька, дайкон і іншыя караняплоды.
- Armoracia
Да гэтага роду адносіцца хрэн.
- Nasturtium
Да гэтага роду адносіцца вадзяны крэс і іншая ліставая зеляніна.
- Thelypodieae
У гэты падрод уваходзяць некалькі відаў кветкавых раслін, такіх як крэс-салата.
- Erysimeae
Да гэтага падроду адносяцаа такія кветкавыя расліны, як гарчыца ці ракітнік.
Гэта толькі некалькі прыкладаў родаў і падродаў сям'і Крыжакветных. Існуе мноства іншых відаў гэтай сям'і, кожны з якіх мае свае ўнікальныя ўласцівасці.
да зместуВід Капуста гародная
Да віду Капуста гародная адносіцца вельмі карысная гародніна, якая добра ўплывае на арганізм і з'яўляецца даволі смачнай. Гаворка ідзе не толькі пра белакачановую капусту, гэты від уключае брусельскую капусту, кальрабі, квяцістую капусту, чырвонакачановую капусту, капусту раманэска і іншыя.
да зместуКапуста раманэска для стрававання і сэрца
Капуста раманэска – гэта ўнікальны сорт капусты, які лёгка пазнаць па ўнікальнай спіралявістай структуры, што напамінае фрактал, і бледна-зялёнаму колеру.
Раманэска мае мяккі, арэхавы смак, які падобны на смак брокалі ці нават саладзейшы. Яна мае далікатную, хрумсткую тэкстуру, падобную на брокалі ці квяцістую капусту. Унікальная спіралявістая структура робіць яе візуальна прывабнай агароднінай, якая часта выкарыстоўваецца ў якасці дэкаратыўнага элемента ў кулінарыі.
Раманэска гатуюць на грылі ці смажаць, а таксама ўжываюць у сырым выглядзе ў салатах.
Капуста раманэска багатая пажыўнымі рэчывамі. У ёй шмат вітамінаў і мінералаў, у тым ліку, вітаміны С і К, фалат і калій. Вітаміны С і К важныя для падтрымання здаровай імуннай сістэмы.
Як і іншая крыжакветная гародніна, капуста раманэска ўтрымвае антыаксіданты, якія дапамагаюць абараніць клеткі ад пашкоджання і могуць зменшыць рызыку хранічных захворванняў, такіх як рак і хваробы сэрца. Дапамагаюць падтрымваць здароўе сэрца і зніжаюць рызыку сардэчных захворванняў не толькі антыаксіданты, але і клятчатка, і калій, які ў тым ліку ёсць у раманэска. Капуста з'яўляецца добрай крыніцай клятчаткі, таму яе ўжытак можа дапамагчы ўрэгуляваць стрававальную сістэму.
да зместуЯк чырвонакачановая капуста ўплывае на арганізм?
Чырвонакачановая капуста вядома сваім ярка-чырвоным ці фіялетавым колерам і злёгку саладкаватым і вострым смакам. Яна ўтрымлівае вялікую колькасць вітаміну С, які бярэ ўдзел у фарміраванні абароны імуннай сістэмы. Мае ў складзе клятчатку, вітамін К, антыаксіданты.
Чырвонакачановая капуста з'яўляецца крыніцай фалату, які важны для правільнага росту і развіцця клетак. Фалат, таксама вядомы як вітамін B9, патрэбны для добрага сінтэзу і падтрымання ДНК. Ён бярэ ўдзел у вытворчасці чырвоных крывяных цельцаў, якія адказваюць за дастаўленне кіслароду да тканак арганізма.
Таксама фалат патрэбен для слушнага развіцця нярвовай трубкі, папярэдніцы галаўнога і спіннога мозгу, у час ранняй цяжарнасці. Дастатковае спажыванне фалату можа дапамагчы прадухіліць дэфекты нервовай трубкі ў немаўлят.
Фалат бярэ ўдзел у вытворчасці нейратрансмітараў, такіх як сератанін і дафамін, якія рэгулююць настрой і могуць уплываць на адчуванне камфорту.
Ён таксама даступны ў выглядзе дыетычнага дадатку. Рэкамендаванае суткавае спажыванне фалату залежыць ад узросту, полу і жыццёвага этапу, але, у цэлым, дарослым рэкамендуюць ужываць 400—800 мікраграмаў фалату ў дзень.
Чырвонакачановую капусту можна скарыстаць у кулінарыі ў розным выглядзе. У тым ліку, яе можна марынаваць ці заквашваць. Злёгку саладкавы і востры смак капусты робіць яе папулярным інгрэдыентам для салатаў і рагу.
да зместуКапуста кальрабі – крыніца марганцу і вітаміну В6
Кальрабі – гэта крыжакветная агародніна круглай ці даўгаватай формы, якая расце над зямлёй і часта выкарыстоўваецца ў якасці караняплода.
Кальрабі ўтрымвае мала калорый і з'яўляецца крыніцай клятчаткі і вітаміну С. У капусце ўтрымваецца калій, які дапамагае рэгуляваць крывяны ціск і зніжае рызыку сардэчных захворванняў.
У кальрабі знаходзіцца марганец, які бярэ ўдзел у фарміраванні і падтрыманні здароўя костак, патрэбны для метабалізму косцеўтваральных элементаў, такіх як вітамін D і кальцый.
Марганец узмацняе антыаксідантныя ўласцівасці капусты кальрабі і стымулюе ферменты, з дапамогай якіх адбываецца рэгуляванне ўзроўня цукру ў крыві. Ён бярэ ўдзел у метабалізме пажыўных рэчываў, улучаючы вугляводы, амінакіслоты і халестэрын.
Рэкамендаванае дзённае спажыванне марганцу ў сярэднім складае 1,8—2,3 міліграма.
Апроч гэтага ў кальрабі знаходзіцца вітамін В6, які важны для важных функцый чалавечага арганізма: абмен рэчываў, развіццё мозгу, стварэнне гармонаў і чырвоных крывяных цельцаў. У кальрабі ўтрымваецца каля 0,3 міліграма вітаміну В6 на 100 грамаў агародніны.
Вітамін В6 бярэ ўдзел у метабалізме амінакіслот, якія з'яўляюцца будаўнічымі блокамі бялкоў. Ён дапамагае арганізму ператвараць ежу ў энергію і захоўваць яе ў печані ў выглядзе глікагену.
Вітамін B6 бярэ ўдзел у вытворчасці клетак скуры і можа дапамагчы захаваць здароўе скуры і зменшыць рызыку ўзнікнення такіх скурных захворванняў, як акнэ і экзэма.
Вітамін B6 важны для развіцця мозгу і нярвовай сістэмы плода і нованароджанага, таму яго адэкватнае спажыванне важнае для эанчын, якія цяжарныя ці спрабуюць зацяжараць.
Дыета, багатая кальрабі і іншымі прадуктамі, якія з'яўляюцца добрымі крыніцамі вітаміну B6, можа забяспечыць арганізм дастатковай колькасцю гэтага важнага пажыўнага рэчыва для падтрымання добрага здароўя.
Кальрабі можна лічыць універсальным інгрэдыентам. Яго ўжываюць з сырам, у вараным ці печаным выглядзе, дадаваць у розныя стравы, салаты, супы.
Кальрабі мае мяккі, злёгку саладкавы смак, падобны на смак рэпы ці рэдзькі. Пры выбары кальрабі рэкамендуюць шукаць цыбуліны пруткія, з ярка-зялёнай лупінай без расколін і мяккіх мясцін.
да зместуБрусельская капуста для сэрца і нерваў
Брусельская капуста – гэта невялікія, кампактныя расліны, уздоўж сцябла якіх растуць гронкі мініяцюрных галовак, падобных на капусту. Брусельская капуста нашмат меншая за большасць відаў капусты, звычайна качаны вырастаюць усяго да 1—2 см у дыяметры.
Брусельская капуста мае злёгку гаркавы і арэхавы смак. У ёй мала калорый і шмат клятчаткі. Што робіць яе выдатным выбарам для людзей, якія імкнуцца кантраляваць сваю вагу.
Брусельская капуста адрозніваецца вялікай колькасцю глюказіналатаў і антацыянаў, якія дапамагаюць абараніць арганізм ад акісляльнага стрэсу і могуць зменшыць рызыку развіцця некаторых відаў раку.
Таксама ў брусельскай капусце ёсць фалаты, марганец і калій. Такое спалучэнне спрыяльнае для падтрымання нярвовай, сардэчна-сасудзістай сістэм, а таксама для зніжэння рызыкі з'яўлення праблем СКТ.
У цэлым, брусельская капуста – гэта ўнікальны від капусты, які можа стаць пажыўным і смачным дадаткам да розных страў. Да таго ж гэта выдатны выбар для тых, хто хоча дадаць у свой рацыён больш крыжакветнай гародніны.
да зместуЗа што любяць савойскую капусту?
Савойская капуста – гэта разнавіднасць капусты, якая шануецца за далікатны смак, мяккую тэкстуру і характэрны зморшчаны выгляд. Лісце капусты часта мае яркі зялёны колер і далікатную тэкстуру ў параўнанні з іншымі відамі капусты.
Смак савойскай капусты злёгку саладкавы, дзякуючы чаму яе часта выбіраюць для гатавання салатаў. Але савойскую капусту можна скарыстаць у розных стравах, улічваючы супы, тушаныя стравы, а таксама ўжываюць яе ў сырым выглядзе.
Апроч вітамінаў В6, С і К, у савойскай капусце знаходзяцца вітаміны А і Е. Вітамін А важны для зроку, здароўя скуры і імуннай функцыі. Вітамін Е з'яўляецца антыаксідантам, які дапамагае абараніць арганізм ад акісляльнага стрэсу.
Таксама ў складзе савойскай капусты знаходзіцца шэраг карысных мінералаў: магній, марганец, калій, кальцый, жалеза. Жалеза важнае для ўтварэння чырвоных крывяных цельцаў і энергетычнага памена. У апошнім жалезу дапамагае магній, які таксама ўдзельнічае ў сінтэзе бялку.
У цэлым, савойская капуста – гэта ўніверсальны і карысны інгрэдыент, які варта трымаць на сваёй кухні.
да зместуЯкімі адменнымі ўласцівасцямі валодае белакачановая капуста?
Белакачановая капуста – самы пашыраны і ўпадабаны від крыжакветных. Гэта непераборлівая культура, якой для развіцця не патрабуецца адменны склад глебы ці эксклюзіўныя пагодныя ўмовы.
Як і ў іншай крыжакветнай гародніны, асноўны вітамінавы склад белакачановай капусты складаецца з вітамінаў С, К, В6, В9. Апроч гэтага агародніна мае ў сваім складзе невялікую колькасць рэдкага вітаміну U.
Вітамінам U называюць рэчывам, якое аказвае тэрапеўтычны ўплыў на язву страўніка. Вітамін U не з'яўляецца афіцыйна прызнаным вітамінам, але часам яго лічаць «умоўна патрэбным» пажыўным рэчывам.
Даследаванні паказалі, што вітамін U можа аказваць ахоўнае дзеянне на слізістую абалонку страўніка, а некаторыя даследаванні дапускаюць, што ён можа дапамагчы зменшыць сімптомы язвы. Аднак навуковых дадзеных, якія пацвярджаюць гэтыя меркавані, пакуль мала, і для поўнага разумення ўплыву вітаміну U на арганізм чалавека неабходны дадатковыя даследаванні.
Белакачановая капуста ўтрымвае некалькі відаў карысных кіслот, у тым ліку, воцатную, яблычную і іншыя. Воцатная кіслата паляпшае здароўе кішачніка і спрыяе зніжэнню вагі. Яблычная кіслата бярэ ўдзел у вытворчасці энергіі і валодае антыаксідантнымі ўласцівасцямі.
Белакачановая капуста таксама ўтрымвае вялікую колькасць серазмяшчальных злучэнняў, якія, як лічыцца, валодаюць супрацьзапаленчымі ўласцівасцямі.
Белакачановая капуста яшчэ ўтрымвае іншыя важныя пажыўныя рэчывы, улучаючы клятчатку, калій і магній, якія важныя для агульнага здароўя і добрага самаадчування. Яе рэкамендуюць скарыстаць для збалансаванага сілкавання.
да зместуРод рэпа
Якая гародніна адносіцца да роду Рэпа?
Гародніна роду Рэпа, як і гародніна роду Капуста гародная, адносіцца да сям'і Крыжакветныя (Капусныя). У цэлым, гародніна роду Рэпа – гэта ўніверсальныя і пажыўныя прадукты, які лёгка ўключыць у склад розных страў. Да рэпавых адносіцца сама рэпа, радыска, дайкон, рэдзька і іншыя караняплоды. Таксама рэпа – гэта розныя віды ліставой капусты (пекінская, пак-чой, кэйл, тат-сой і іншыя).
да зместуЧым карысныя караняплоды?
Усе караняплоды, у тым ліку радыска, рэпа, рэдзька, дайкон, вядомыя сваімі разнастайнымі карыснымі ўласцівасцямі. Усе яны ўтрымваюць мала калорый, але шмат клятчаткі, вітамінаў і мінералаў.
Радыска з'яўляецца выдатнай крыніцай вітаміну С і вядомая вялікай колькасцю антыаксідантаў. У ёй таксама ўтрымваецца фалат, калій і кальцый. Апроч таго, было даказана, што радыска дадатна ўплывае на страваванне, дзеючы як натуральны мачагонны сродак, які дапамагае вымываць таксіны з арганізма.
Рэпа багатая вітамінам С і клятчаткай, а таксама ўтрымвае вялікую колькасць кальцыю, калію і марганцу. Даказана, што рэпа дадатна ўплывае на здароўі сэрца, змяншае запаленне і дапамагае рэгуляваць крывяны ціск.
Дайкон утрымвае вітамін С і калій, невялікую колькасць фалату, кальцыю і магнію. Даказана, што ён выдатна ўплывае на страваванне, дапамагае зменшыць уздзьмутасць жывата і газаўтварэнне.
У складзе рэдзькі ёсць вітаміны групы В, бэта-каратын, карысныя макраэлементы. Рэдзька валодае антыбактэрыйнымі ўласцівасцямі, таму карысная пры інфекцыйных захворваннях. Яна дапамагае насычаць арганізм мінераламі і вітамінамі. Рэдзька спрыяе ўмацаванню арганізма.
Пры ўжытку караняплодаў важна помніць, што людзям з пэўнымі парушэннямі здароўя, такімі як праблемы са страваваннем ці нізкі крывяны ціск, варта параіцца з лекарам, перш як дадаць у свой рацыён вялікую колькасць гэтай гародніны.
да зместуНавошта есці ліставую капусту?
Усе віды ліставой капусты роду Рэпа маюць падобны склад, хоць могуць быць некаторыя адрозненні ў іх пэўным пажыўным змесце. Яны ўсе багатыя клятчаткай, вітамінам С і К.
Суперфуд сярод ліставой капусты – кэйл, у ёй больш за ўсё пажыўных рэчываў і складзе ёсць вітаміны А і В6, С і К, флаваноіды, лютэін, хларафіл. Па карысці яна апераджае брокалі. Любяць капусту кэйл, таму што яна смачная. Яе дадаюць у салаты, робяць з яе смузі, чыпсы і нават вараць боршч.
Пекінская капуста – гэта разнавіднасць кітайскай капусты з высокім зместам вітамінаў А, РР. У ёй аскарбінавай кіслаты больш, чым у салатавым лісці. Ужытак пекінскай капусты спрыяе ачышчэнню арганізма ад таксінаў.
Капуста пак-чой – адзін з самых папулярных дыетычных прадуктаў. Пак-чой утрымвае вітаміны А і С. Вітамін А важны для падтрымання здароўя скуры, вачэй і моцнай імуннай сістэмы, а вітамін С спрыяе ўмацаванню імуннай сістэмы і здароўю скуры. Капуста пак-чой таксама ўтрымвае вялікая колькасць фалату, які патрэбен цяжарным кабетам, бо дапамагае падтрымваць узрост і развіццё плода.
Капуста тат-сой утрымвае фітахімічныя рэчывы, якія дапамагаюць зменшыць узровень халестэрыну і зменшыць рызыку сардэчных захворванняў. Высокі змест кальцыю і вітаміну К ў капусце тат-сой дапамагае падтрымваць здароўе костак і зніжае рызыку развіцця астэапарозу.
да зместуХрэн – прыродны супрацьзастудны сродак
Хрэн адносіцца да асобнага роду Крыжакветных. Ён шырока выкарыстоўваецца ў якасці заправы дзякуючы свайму востраму і рэзкаму смаку. Такі смак абумоўлены наяўнасцю ў карэнішча расліны гарчычнага эфірнага алею.
У кулінарных мэтах выкарыстоўваецца менавіта корань хрэну, які можна нацерці і змяшаць з воцатам для атрымання вострага соусу. Лісце расліны таксама прыдатнае да яды і могуць быць выкарыстаны ў салатах ці ў якасці кулінарнай зеляніны, як спецыя для салення памідораў, грыбоў, агуркоў.
З пункту гледжання карысці для здароўя, хрэн утрымвае антыаксіданты і валодае супрацьзапаленчымі ўласцівасцямі. Карані хрэну карысныя фітанцыдамі. Расліна з'яўляецца супрацьвіруснай, супрацьцынготным сродкам.
Ён таксама традыцыйна выкарыстоўваецца ў якасці натуральнага сродку для лячэння праблем са страваваннем і дыханнем, і было даказана, што хрэн валодае антыбактэрыйным і супрацьгрыбковым дзеяннем.
Аднак варта адзначыць, што хрэн валодае даволі моцным дзеяннем і ўжытак вялікай яго колькасці можа выклікаць страўнікава-кішачныя расстройствы, а таксама пачуццё пякоты ў роце, носу і горле. Таму хрэн рэкамендуюць ужываць умерана.
Апроч выкарыстання ў якасці заправы, хрэн таксама ўжываецца ў харчовай прамысловасці як смакавы дадатак і натуральны кансервант. Ён таксама выкарыстоўваецца ў касметыцы і сродках асабістай гігіены, дзякуючы сваім антыбактэрыйным уласцівасцям.
да зместуАгульныя карысныя ўласцівасці крыжакветных
- Ахоўныя ўласцівасці крыжакветных
Гародніна з сям'і крыжакветныя спрыяюць выпрацаванню ферментаў глуататыёнпераксідазы.
Глутатыёнпераксідаза – гэта фермент, які ўтрымваецца ў клетках усяго арганізма. Яго асноўнае задача – бараніць клеткі ад пашкоджанняў, выкліканых шкоднымі рэчывамі, якія называюць вольнымі радыкаламі.
Вольныя радыкалы – гэта нестабільныя малекулы, якія могуць пашкоджваць клеткі і выклікаць розныя праблемы, такія як запаленне і старэнне. Глутатыёнпераксідаза працуе, падаляючы вольныя радыкалы і нейтралізуючы іх шкодны ўплыў. Для гэтага яна скарыстае малекулу глутатыёну для нейтралізацыі вольных радыкалаў і ператварэння іх у бясшкодную форму, якая лёгка выводзіцца з арганізма.
Адным словам, глутатыёнпераксідаза з'яўляецца важным антыаксідантам, які дапамагае абараніць клеткі ад пашкоджанняў, выкліканых вольнымі радыкаламі.
- Бактэрыцыдныя ўласцівасці крыжакветных
Было вызначана, што крыжакветная гародніна валодае бактэрыцыднымі ўласцівасцямі. Некаторыя даследаванні паказалі, што злучэнні, якія ўтрымваюцца ў крыжакветнай гародніне, такія як глюказіналаты, могуць аказваць антыбактэрыцыднае дзеянне супраць некаторых відаў бактэрый, у тым ліку кішачную палачку (E. coli) і сальманелу.
Важна адзначыць, што бактэрыцыднае дзеянне гародніны сям'і крыжакветных не абавязкова з'яўляецца паслядоўным ці досыць моцным, каб спадзявацца на яго як на адзіны сродак прафілактыкі ці лячэння бактэрыйных інфекцый. Аднак дадаванне гэтай гародніны ў свой рацыён у якасці часткі збалансаванага, паўнавартаснага сілкавання можа дапамагчы падтрымаць агульны стан здароўя і забяспечыць пэўную абарону ад бактэрыйных інфекцый.
Варта таксама адзначыць, што, хоць было вызначана, што крыжакветная гародніна валодае некаторым антыбактэрыйным дзеяннем, яны не валодаюць бактэрыястатычнымі ўласцівасцямі, што азначае, што яны не спыняюць рост бактэрый. Яны здольныя толькі забіваць бактэрыі. Таму заўсёды важна выконваць правілы гігіены і звяртацца за медычнай дапамогай, калі з'явіліся сімптомы бактэрыйнай інфекцыі.
- Супрацьракавыя ўласцівасці крыжакветных
Крыжакветная гародніна ўтрымлівае розныя злучэнні, якія, як было паказана ў даследаваннях, здольныя дапамагчы ў змаганні з ракам.
Усё тыя ж глюказіналаты валодаюць супрацьракавым дзеяннем, улучаючы здольнасць блакіраваць узрост ракавых клетак і прадухіляць развіццё новых крывяносных сасудаў, патрэбных пухлінам для росту.
Глюказіналаты – прыродныя злучэнні, якія распадаюцца на розныя хімічныя рэчывы пры драбненні, перажоўванні ці пераварванні крыжакветных. Пры іх расшчапленні ўтвараюцца ізацыяцыянат, індол-3-карбінол.
Ізацыяцыянаты ўздзейнічаюць шляхам умяшання ў розныя працэсы ў ракавых клетках. Яны блакуюць дзяленне і рост клетак, што можа дапамагчы запабегнуць пашырэння раку. Яны запускаюць апаптоз (працэс запраграмаванай згубы клетак), што прыводзіць да разбурэння ракавых клетак. Розныя запаленчыя працэсы ў арганізме могуць спрыяць развіццю і прагрэсаванню раку. А ізацыяцыянаты валодаюць супрацьзапаленчым дзеяннем, што можа дапамагчы абараніць арганізм ад раку.
Дзеянне індол-3-карбінолу падобнае на уплыў ізацыяцыянатаў на ракавыя клеткі. Індол-3-карбінол таксама бярэ ўдзел у працэсе разбурэння ракавых клетак; перашкаджае ўтварэнню сасудаў, патрэбных для развіцця раку; валодае супрацьзапаленчымі ўласцівасцямі.
Апроч таго індол-3-карбінол рэгулюе метабалізм эстрагену. Эстраген – гэта гармон, які грае важную ролю ў развіцці і росце некаторых відаў раку, асабліва раку малочнай залозы. Эстраген здольны стымуляваць узрост пэўных клетак раку малочнай залозы, што можа прывесці да развіцця і прагрэсавання захворвання.
Метабалізм эстрагену – гэта працэс, падчас якога арганізм расшчапляе і выводзіць эстраген. Баланс паміж вытворчасцю і метабалізмам эстрагену важны для падтрымання добрага здароўя і зніжэння рызыкі развіцця раку.
Пэўныя фактары, такія як затлусценне і ўплыў таксінаў навакольнага асяроддзя, могуць змяніць метабалізм эстрагену і прывесці да павышэння яго ўзроўня. Такое павышэнне эстрагену можа спрыяць росту некаторых тыпаў ракавых клетак і павялічваць рызыку развіцця раку.
Улучэнне ў рацыён пэўных прадуктаў, такіх як крыжакветная гародніна, можа дапамагчы рэгуляваць метабалізм эстрагену і зменшыць рызыку развіцця раку, дзякуючы злучэнням, якія ўтрымваюцца ў крыжакветных, у тым ліку, індол-3-карбінолу.
да зместуСупрацьпаказаніі ўжывання крыжакветных
Хоць крыжакветная гародніна ў цэлым лічыцца бяспечнай і карыснай для здароўя, ёсць пэўныя выпадкі, калі яна можа быць супрацьпаказаная.
- Праблемы са шчытавістай залозай
Некаторым людзям з праблемамі шчытавістай залозы, напрыклад, гіпатырэёзам, можа запатрабавацца абмежаваць спажыванне крыжакветнай гародніны. Гэта злучана з тым, што крыжакветная гародніна ўтрымвае гойтрагены – злучэнні, якія могуць парушаць функцыю шчытавістай залозы. Яны перашкаджаюць засваенню ёду, важнага мінералу, патрэбнага для вытворчасці гармонаў шчытавістай залозы.
Гармоны шчытавістай залозы рэгулююць памен рэчываў у арганізме і важныя для падтрымання добрага здароўя. Калі шчытавістая залоза не атрымвае дастатковай колькасці ёду, яна можа павялічыцца, спрабуючы захапіць больш ёду, патрэбнага ёй для вытворчасці гармонаў. Такое павелічэнне шчытавістай залозы клічацца валлём.
Аднак у большасці выпадкаў ужытак умеранай колькасці крыжакветнай гародніны наўрад ці выкліча сур'ёзныя праблемы ў людзей са здаровай функцыяй шчытавістай залозы. Толькі пры рэгулярным ужытку вялікай колькасці крыжакветкавых гойтрагены могуць парушыць функцыю шчытавістай залозы.
Важна таксама адзначыць, што гатаванне і апрацоўка крыжакветнай гародніны можа дапамагчы зменшыць іх забагенный эфект. Апроч таго, большасць людзей, якія прытрымліваюцца збалансаванай дыеты з разнастайнымі прадуктамі, наўрад ці будзе мець праблемы з функцыяй шчытавістай залозы, нават калі яны ядуць умераную колькасць крыжакветнай гародніны.
- Аўтаімунныя захворванні
Людзям з аўтаімуннымі захворваннямі, такімі як рэўматоідны артрыт ці ваўчанка, магчыма спатрэбіцца прыбраць крыжакветныя з рацыёну, бо яны могуць пагоршыць сімптомы. Гэта злучана з тым, што гэта гародніна ўтрымвае злучэнні, якія могуць выклікаць запаленне ў арганізме.
Запаленне – гэта нармальная рэакцыя імуннай сістэмы арганізма на траўму ці інфекцыю, але ў людзей з аўтаімуннымі захворваннямі імунная сістэма хібна атакуе здаровыя тканіны, што прыводзіць да запалення і пакалечанняў. Ужытак у ежу прадуктаў, здольных выклікаць запаленне, можа пагоршыць сімптомы ў такіх людзей.
Аднак важна адзначыць, што не ўсе людзі з аўтаімуннымі захворваннямі будуць мець праблемы ад ужытку крыжакветнай гародніны.
- Праблемы са страўнікава-кішачным трактам
Калі назіраецца сіндром раздражнёнага кішачніка (СРК), то чалавек можа адчуваць дыскамфорт пасля ўжытку вялікай колькасці крыжакветнай гародніны.
Рэч у тым, што ў крыжакветнай гародніне ўтрымваюцца вялікая колькасць клятчаткі і раффінозы, якія цяжка пераварваць людзям з сіндромам раздражнёнага кішачніка. У некаторых людзей яны могуць выклікаць газаўтварэнне, уздзьмутасць жывата і дыскамфорт у брушной пустоціне.
Апроч таго, крыжакветная гародніна ўтрымвае такі тып цукру, як алігацукрыды, якія дрэнна ўсмоктваюцца ў тонкім кішачніку. Калі гэтыя цукры трапляюць у тоўсты кішачнік, яны могуць быць ферментаваны кішачнымі бактэрыямі, што прыводзіць да ўтварэння дадатковых газаў і ўздзьмутасці жывата.
Людзям з СРК рэкамендуюць адмовіцца ці абмежаваць спажыванне крыжакветнай гародніны, асабліва ў сырым выглядзе, бо яна можа правакаваць сімптомы. Аднак крыжакветныя, якія прайшлі тэрмічную апрацоўку, лягчэй пераварваюцца і не правакуюць газаўтварэння.
Пры сіндроме раздражнёнага кішачніка адмыслоўцы рэкамендуюць пачынаць дадаваць у свой рацыён гародніну сям'і крыжакветныя невялікімі порцыямі і паступова павялічваць іх колькасць па меры пераноснасці. Таксама карысна сачыць за сімптомамі, якія могуць з'яўляцца, і па меры патрэбы ўносіць карэктывы ў сілкаванне, каб знайсці баланс, які падыходзіць пэўнаму чалавеку.
- Цяжарнасць
Некаторыя даследаванні паказваюць, што ўжытак вялікай колькасці крыжакветнай гародніны ў час цяжарнасці можа павялічыць рызыку развіцця некаторых прыроджаных дэфектаў, хоць для пацверджання гэтага неабходны дадатковыя даследаванні. Звычайна цяжарным кабетам рэкамендуецца ўмерана ўжываць крыжакветную гародніну ў рамках збалансаванай дыеты.
Таксама лекары рэкамендуюць быць уважлівымі да свайго рацыёну пры ўжытку лекаў. Прыкладам, пры ўжытку прэпаратаў для разрэджвання крыві, патрэбна ўдакладніць у адмыслоўца, як яны будуць узаемадзейнічаць са злучэннямі, такімі як вітамін К, якія ўтрымвацца ў крыжакветных.
У цэлым, заўсёды карысна пагаварыць з лекарам, перш як уносіць якія-небудзь змены ў свой рацыён, асабліва калі ёсць сур'ёзныя захворванні. Ён дапаможа вызначыць, якія прадукты з'яўляюцца бяспечнымі, грунтуючыся на індывідуальных патрэбах і стане здароўя.
У заключэнне варта сказаць, што крыжакветная гародніна з'яўляецца каштоўным дадаткам да штодзённага рацыёну. Крыжакветныя забяспечваюць арганізм цэлым шэрагам патрэбных пажыўных рэчываў, вітамінаў і мінералаў. Таму ўключыць іх у сваё харчаванне – гэта скарыстацца шматлікімі прывілеямі гародніны і падтрымаць сваё здароўе.
https://bel.24health.by/shypshyna-ad-yakix-xvarob-vyratue-lekavaya-raslina/