Рэспубліканскі сацыяльны праект супраць інсультаў і інфарктаў «У адным вымярэнні» пачынае серыю сустрэч жыхароў нашай краіны з вядучымі спецыялістамі ў галіне кардыялогіі і неўралогіі. І першая такая «народная» прэс-канферэнцыя прайшла 11 студзеня ў 39-ай гарадской паліклініцы Мінска. На чарзе – Гродна, Віцебск, Брэст, Гомель і Магілёў, іншыя абласныя і раённыя цэнтры нашай краіны.
Праект «У адным вымярэнні» стартаваў у Беларусі ў кастрычніку мінулага года. Яго рэалізуюць вытворца танометраў «Microlife», сайт «Слушна» і Нацыянальны партал пра здаровы лад жыцця «Здаровыя людзі» пры падтрымцы Міністэрства аховы здароўя нашай краіны. Мэта праекта – прафілактыка інсультаў і інфарктаў.
Ганна Акуліч
Прадстаўнік брэнда танометраў
— Наш праект працягваецца і ўслед за адкрытымі гісторыямі вядомых людзей пра інсульты мы запускаем другі этап нашага праекта – адкрытыя мерапрыемствы для ўсіх жадаючых. Жыхары абласных і раённых гарадоў змогуць асабіста задаць пытанні неўролагам і кардыёлагам. Мы ўжо працуем два месяцы і бачым, што ў людзей ёсць высокая патрэба ў атрыманні інфармацыі пра ўласнае здароўе.
У актавай зале паліклінікі першы «прыём» правялі кандыдат медыцынскіх навук, дацэнт, урач анестэзіёлаг-рэаніматолаг Бальніцы хуткай медыцынскай дапамогі Мінска і кіраўнік парталаў Слушна і Здаровыя людзі Вольга Святліцкая, галоўны пазаштатны неўролаг Міністэрства аховы здароўя і загадчык неўралагічнага аддзела Рэспубліканскага навукова-практычнага цэнтра (РНПЦ) неўралогіі і нейрахірургіі Сяргей Ліхачоў, вядучы навуковы супрацоўнік лабараторыі артэрыяльнай гіпертаніі РНПЦ «Кардыялогія» Марыя Лівенцава.
У фае лячэбнай установы можна было памераць ціск і ацаніць сваю рызыку развіцця інсульту, у прыватнасці, вызначыць, ці ёсць у чалавека прыкметы мігальнай арытміі (фібрыляцыі перадсэрдзяў). Гэтая паталогія – частая прычына вострага парушэння мазгавога кровазвароту.
Пры такім парушэнні рытму сэрца, як мігальная арытмія, у левым перадсэрдзі альбо ў жалудачку сэрца могуць фарміравацца тромбы, якія з токам крыві трапляюць у галаўны мозг. Вынік – эмбалічны інсульт, які развіваецца ў 20-30% выпадкаў вострага ішэмічнага парушэння мазгавога кровазвароту.
Яшчэ раз пра прычыны
Звяртаючыся да ўдзельнікаў сустрэчы, галоўны пазаштатны неўролаг Міністэрства аховы здароўя і загадчык неўралагічнага аддзела Рэспубліканскага навукова-практычнага цэнтра (РНПЦ) неўралогіі і нейрахірургіі Сяргей Ліхачоў, яшчэ раз нагадаў пра тыя прычыны, якія ў большасці выпадкаў прыводзяць да развіцця інсультаў.
Сяргей Ліхачоў
Галоўны пазаштатны неўролаг Міністэрства аховы здароўя, загадчык неўралагічнага аддзела РНПЦ неўралогіі і нейрахірургіі
— Перш за ўсё, гэта артэрыяльная гіпертэнзія, цукровы дыябет, атлусценне, алкагалізм і курэнне. Гэта асноўныя фактары рызыкі. І змагацца з імі – абавязак кожнага чалавека. Калі артэрыяльная гіпертэнзія не паддаецца лячэнню, не трэба здавацца, а варта дабіцца таго, каб нармалізаваць лічбы ціску. Не сакрэт, што здароўе чалавека і якасць яго жыцця толькі на 10% залежаць ад узроўню аховы здароўя. Астатнія 90% – гэта сукупнасць фактараў, у тым ліку і ладу жыцця. І ў большасці выпадкаў захворванняў, якія здараюцца, можна пазбегнуць.
Вольга Святліцкая
Кандыдат медыцынскіх навук, дацэнт, урач анестэзіёлаг-рэаніматолаг БХМД г. Мінска, кіраўнік сайта «Слушна» і партала «Здаровыя людзі»
— Напрыклад, захапленне курэннем павышае рызыку развіцця інсульту ў 4 разы. Адмова ад гэтай звычкі практычна адразу зніжае верагоднасць сасудзістай катастрофы на 50%. Інсульт – гэта не проста захворванне, гэта трагедыя для сям'і. Чаму? Інсульт – гэта гібель участка мозгу, які адказвае ў вашым арганізме за пэўную функцыю – жыццядзейнасць, увагу ці маўленне. Інсульт – гэта дні, тыдні, гады рэабілітацыі, якія, на жаль, могуць і не дапамагчы.
Кіраўнік партала «Здаровыя людзі» нагадала, што пры вострым парушэнні мазгавога кровазвароту застаецца вельмі мала часу, каб дапамагчы такому чалавеку – усяго некалькі гадзін з пачатку прыступу ( «залатой» лічыцца 1 гадзіна). Распазнаць жа, што здарыўся інсульт, можна з дапамогай простага тэсту Face Arm Speech Test ( «твар-рука-маўленне-тэст»). Дарэчы, на нашым партале ў серыі артыкулаў «Інсульт у дэталях» размешчана падрабязная інфармацыя аб першых прыкметах гэтай сасудзістай катастрофы.
Мець дома танометр, упэўненая Вольга Святліцкая, – усё роўна, што мець дома тапачкі. А пасля 40 гадоў ціск трэба мераць рэгулярна. Гэтая простая, на першы погляд, маніпуляцыя, у большасці выпадкаў можа дапамагчы пазбегнуць такой цяжкай катастрофы.
Ціск – у норму
У Беларусі, прыкладна 2 млн. жыхароў пакутуюць ад павышанага артэрыяльнага ціску. А артэрыяльная гіпертэнзія – асноўная праблема, на якой грунтуюцца ўсе астатнія сардэчна-сасудзістыя захворванні.
Марыя Лівенцава
Вядучы навуковы супрацоўнік лабараторыі артэрыяльнай гіпертаніі РНПЦ «Кардыялогія»
— Артэрыяльная гіпертэнзія – сама па сабе хвароба, якая патрабуе лячэння. Але яна і фактар рызыкі для развіцця іншых хвароб. У аснове прафілактыкі інсульту часам ляжаць элементарныя рэчы. Кінуць паліць, больш рухацца, сачыць за артэрыяльным ціскам, перагледзець сваё харчаванне. Мы ўжываем вельмі шмат паваранай солі – прыкладна 12 г у суткі. А калі чалавек гіпертонік, то норма паваранай солі не павінна перавышаць 4 г у дзень, для здаровага чалавека – 7-8 г. Нельга забывацца і на так званую «схаваную соль», якой шмат у каўбасах, сасісках, розных падліўках і г.д.
Зрэшты, лічыць Марыя Лівенцава, залішняе спажыванне солі асноўны, але не адзіны фактар, які можа прывесці да развіцця артэрыяльнай гіпертэнзіі. У штодзённым рацыёне кожнага чалавека абавязкова павінна прысутнічаць не менш за 400 г агародніны і садавіны. У выпадку, калі анамнез пацыента абцяжараны яшчэ і атэрасклерозам, то пры выбары малочнай прадукцыі варта аддаваць перавагу прадуктам з нізкай тлустасцю – не больш за 1-1,5%.
У сваю чаргу, Вольга Святліцкая параіла кожны дзень перад сном здзяйсняць 30-40-хвілінныя шпацыры. Такі вячэрні мацыён дапаможа прывесці артэрыяльны ціск у норму.
Мераем ціск. Правільна
Майстар-клас па вымярэнні артэрыяльнага ціску для ўдзельнікаў сустрэчы правяла Ганна Акуліч. Вельмі часта падчас такой працэдуры можна дапусціць шэраг памылак (досыць усяго толькі трох), якія даюць хібы да 50 мм рт. сл. Такім чынам:
- манжэта не павiнна ціснуць, але і не быць занадта слабай;
- паміж целам і манжэтай павінен быць зазор не больш за 1 см;
- апранаць манжэту варта на голую руку ці тонкую вопратку;
- манжэта павінна быць размешчана роўна на ўзроўні сэрца;
- калі манжэта прамая, замацоўваць яе трэба наўскасяк;
- праўшам варта мераць ціск на левай руцэ, ляўшам – на правай;
- перад вымярэннем трэба схадзіць у прыбіральню (поўны мачавы пузыр можа даць хібнасць 10-15 мм рт. арт.), супакоіцца і расслабіцца, трохі адпачыць. За гадзіну да вымярэння нельга курыць, прымаць алкаголь і піць каву;
- падчас вымярэння не варта размаўляць, ногі не павінны быць скрыжаваныя. Руку варта сагнуць пад вуглом 90° і пакласці на якую-небудзь паверхню;
- для больш дакладнага выніку вымяраць ціск лепш два-тры разы.
Варта памятаць, што артэрыяльны ціск схільны да сутачных змен. У норме ноччу ён на 10-20% ніжэйшы, чым днём.