Васіль, мінулым разам мы спыніліся на тым, што падчас велавандровак па замежжы вы начуеце ў гатэлях. А куды ж падзецца вашаму двухколаваму сябру? Наўрад ці ён начуе разам з вамі ў пакоі…
А па-рознаму бывае. Калі я замаўляю месца ў гатэлі, дык звычайна бяру танны. Усё ж я еду ў эканом-вандроўку. Часцей за ўсё гэта хостэл. А там звычайна ёсць месца для захоўвання багажу, дзе можна размясціць вялікія заплечнікі і ўсё такое. У тым ліку і ровар.
І ў недарагіх гатэлях з гэтым няма праблемаў. Там ёсць двор, які зачыняецца, знаходзіцца пад аховай. Там проста пакідаеш ровар.
ЛАЙФХАК АД ВАСІЛЯ ЛІТВІНА
А вось ужо ў Беларусі, калі начуеш у намёце… Проста ставіш веласіпед побач, прышпільваеш замком да дрэва. Калі страшнавата, яшчэ прывязваеш яго вяровачкай да палаткі. Калі будуць ровар красці, дзёрнуць палатку – і ты пачуеш.
Спадзяюся, ні разу такога не было?!
Не. Але была іншая спроба летась. Ды я нават і не ведаю, ці спроба… Пакінуў ровар ля сеткавай крамы ў Брэсце, прышпіліўшы, як заўсёды, замком. Вяртаюся з крамы – замок расшпілены. А ровар на месцы. Ці то не паспелі, ці то што…
Доўгі час у Беларусі, напрыклад, былі праблемы з правозам ровараў нават у цягніках. У міжгароднім аўтобусе яго, здаецца, і зусім не правязеш. А як з гэтым зараз у нас і ў замежжы?
Скажу адразу, што ў Беларусі цяпер не так і дрэнна. У аўтобусе – так, мабыць, не атрымаецца. А ў электрычках зараз ты афіцыйна бярэш білет на веласіпед. Кошт практычна такі ж, як і за праезд чалавека.
Калі я ў электрычцы вяртаўся з апошняга велапаходу, гэта была субота. І ехаў я з Мінска да Пухавічаў. Усе едуць са сталіцы на дачу, цэлая электрычка.
ЛАЙФХАК АД ВАСІЛЯ ЛІТВІНА
У першым і апошнім вагонах электрычкі звычайна ёсць месцы для правозу буйнагабарытнага багажу. І там можна паставіць веласіпед.
У гэты раз давялося пасварыцца. Народ ставіў расаду, шмат торбаў вялікіх. Але я сказаў, што ў мяне набыты білет для правозу ровара, таму адно грузавое месца законна маё.
Калі я быў у Партугаліі, дык там правозіў ровар у хуткасным цягніку. Толькі для гэтага ён павінен быць спакаваным. Звычайна здымаецца пярэдняе кола, прывязваецца побач. А сам ровар змяшчаецца ў мацерчаты чахол. Ёсць у мяне такі. Гэта кавалак тканіны 1,5х2 метры з прышытай вакол маланкай.
І колькі ж часу спатрэбіцца на тое, каб адкруціць кола, а затым паставіць яго на месца?!
Ды гэта вельмі хутка! Меней за 5 хвілін! Іншая справа, калі вандруеш з роварам у самалёце. Там патрабуецца добрая разборка. Здымаюцца абодва колы, руль, і ўсё гэта ўпакоўваецца ў кардонную каробку – такую, у якой ровары прадаюцца ў крамах.
За ровар у самалёце плаціцца таксама амаль як за чалавека. Калі – трохі меней, калі – трохі болей. Усё залежыць ад перавозчыка.
А на якім яшчэ транспарце вы, Васіль, перасоўваліся з роварам? Можа, плавалі?
Так, было такое – на паромах. Але там проста заводзіш ровар і ставіш яго побач з машынамі. У Партугаліі, напрыклад, шмат паромаў праз рэкі. А ў Беларусі ёсць адзін такі паром… Ручны. Яго трэба цягнуць самім.
І гэта як?! За вяровачку?!
Амаль што (усміхаецца). Там спецыяльныя рукаядкі. Іх круціш – і паром перасоўваецца.
А паромшчыка няма?
Ёсць. Ён кіруе, а пасажыры цягнуць. Затое бясплатна (смяемся).
Васіль, а прыгадайце, калі ласка, у якіх краінах вы пабылі за 11 гадоў у велавандроўках.
Ва Украіне – шмат разоў. У Крыме, калі ён быў украінскім, – 2 разы. У Карпатах – разы 4 ці 5. У мяне ёсць у Львове знаёмыя. Па Заходняй Украіне я і адзін ездзіў, і групу турыстаў вадзіў нашых беларускіх.
Як гэта?! Вы самі прыехалі ва Украіну – ды яшчэ і велавандроўкі арганізавалі там?!
Было такое. Нас чалавек 5 з Беларусі – і паехалі па Украіне. Па Расіі ездзіў 2 разы з сябрамі.
Што тычыцца далёкага замежжа… Турцыя – 2 разы. Адзін раз з групай украінскіх велатурыстаў, другі – адзін.
Летась Турцыя ў мяне была запланаваная на май. Але турэцкія авіялініі ў сувязі з пандэміяй каранавіруса адмянілі мой рэйс. І ў выніку я паехаў па поўдні Беларусі – з Гомеля да Брэста.
А ў верасні турэцкія авіялініі зноўку дазволілі палёты, нягледзячы на каранавірус. І я туды ўсё ж з’ездзіў.
Быў у мяне Ізраіль – вандроўка на тры моры. Гэта ў пазамінулым годзе, у лютым. У нас – зіма, холад, а там – класна! Я купаўся ў моры, глядзеў розныя цікавосткі гістарычныя.
У Партугалію я таксама выправіўся адзін – у вялікі велапаход.
А чаму Партугалія?!
Мне захацелася. Я падумаў: «Трэба ўбачыць акіян. Паехаць на край свету. Няўжо я пражыву жыццё – і не ўбачу акіян?!» (смяемся)
І я паляцеў самалётам з Вільнюса ў Порту. Праехаў на ровары праз Лісабон, на поўдзень Партугаліі. Вярнуўся ў Лісабон – і адтуль дахаты. Партугалія мне спадабалася – такая класічная Еўропа.
Быў у Малдове. А ў планах на гэты год у мяне стаяла Грузія. І я збіраўся туды паехаць, але… Па вяртанні трэба было адбыць 2 тыдні каранціну. Добра тым, каму можна працаваць падалена. А каму, як мне, у офіс хадзіць… Таму я зноўку абраў Беларусь.
А вось цікава… За гэтыя 11 гадоў велавандровак ні разу не ўзнікала думкі павандраваць без ровара?!
А было! І нават не тое што думка… Два гады таму, у маі, я планаваў велавандроўку па Італіі. І нават набыў білеты. Але падвяло здароўе. І ўсё адмянілася.
Была аперацыя. Але ўжо праз месяц я спытаўся ва ўрача: «А можна паехаць у адпачынак? Не на ровары, дзе вялікія фізічныя нагрузкі, а так, турыстам?» – «Ды не пытанне!»
Я сабе забраніраваў гатэлі, і ў мяне быў тыдзень Італіі без ровара…
Спадзяюся, ваш двухколавы сябар не пакрыўдзіўся?! (смяемся)
Ды яму, можна сказаць, пашанцавала! Са мной у велапаход павінна была ехаць адна дзяўчына з Мінска. Я ёй напісаў, у якую сітуацыю трапіў. А яна вырашыла паехаць на ровары адна. І каб мы сустрэліся ў Італіі.
Яна рызыкнула і… У яе ў Мілане ровар скралі. Яна ў першы дзень прыехала ў Мілан, а ровар пакінула ля вакзала. Начавала ў гатэлі. На наступны дзень прыйшла па ровар, а яго… няма. Мы сустрэліся з ёй у Рыме, дзе яна мне пра гэта распавяла.
Вось такая ў мяне была вандроўка без ровара.
Васіль, а што вам увогуле даюць велавандроўкі? Якія іх перавагі?
У адрозненне ад таго, калі ты едзеш на машыне ці аўтобусе, на ровары едзеш павольна, па свежым паветры і ўсё вакол бачыш. Я еду – і вітаюся з катамі. Я перавяду смаўжа праз дарогу (смяемся).
Ад аўтара. Дарэчы, сябры, гэта зусім не прыкол! У Васіля сапраўды ў адным відэа ёсць фрагмент, дзе ён чакае, пакуль смоўжык адолее дарогу…
Велавандроўкі – гэта павольны від вандровак. Калі ў дзень праязджаеш не больш за 100 км. Ты шмат чаго бачыш, шмат чаго заўважаеш. У адрозненне ад таго, калі цябе некуды прывезлі.
Стасункі з людзьмі, зноў-такі… Спыняешся дзесьці ля крамы, проста на вуліцы. Пытаешся, як праехаць, просіш дазволу, каб набраць вады… Распавядаеш пра сябе, калі просяць, і цікавішся іншымі…
Велавандроўкі – гэта, калі хочаце, асаблівы лад жыцця – не спяшаючыся.
Больш захапляльны за велавандроўкі, мабыць, толькі пешы турызм, калі людзі ходзяць па свеце з заплечнікамі…
А калі праязджаць 100 км у дзень… Колькі робіцца прыпынкаў і праз які час?
Калі ехаць у спартыўным стылі, дык на гэта можа спатрэбіцца 4 гадзіны. Але ж, зразумела, ніхто з велатурыстаў так ехаць не будзе – 25 км/г. У мяне звычайна ідзе на 100 км 12-16 гадзін. Дзень. І я еду не спяшаючыся.
Убачыў краму – набыў сабе марозіва, пасядзеў на лавачцы. І ў плане ў мяне – наведаць 1-2 гарады.
План жа складаеце зараней?
Так! Абавязкова! І не толькі пісьмова, але і маршрут у тэлефоне, навігатары.
ЛАЙФХАК АД ВАСІЛЯ ЛІТВІНА
Бярэм сайт «Глобус Беларусі», глядзім спіс цікавостак, якія хочам наведаць. І – малюем у інтэрнэце на тэлефоннай карце. Маляваць карты, складаць маршрут – асобнае захапленне. І робіцца ўсё гэта зараней. Калі збіраешся за мяжу, дык месяцы за тры. Садзішся за камп’ютар і глядзіш, як лепей праехаць туды і туды.
Але ж бывае, калі бачыш цікавосткі незапланаваныя і едзеш да іх?
Канешне! А бывае – не туды заедзеш. Вось у апошнім велапаходзе па Беларусі ў мяне не было ў плане Міёраў. Я збіраўся паехаць у іншы бок. І тут у папярэднім горадзе, у Верхнядзвінску, я звярнуў не туды. Еду і не гляджу на навігатар.
І толькі праз 20-30 км зразумеў, што штосьці не тое. Думаю: «Ну, нічога! Паеду ў Міёры!» Бывае і так.
У дарозе часта падключаецеся да сеціва?
У Беларусі – так. Але гэта бывае пераважна ўвечары. Калі вызначыўся з начлегам, паставіў намёт. Тады заходзіш і глядзіш, што дзе і ў каго новае. За мяжой я звычайна не роўмінг падключаю, а набываю мясцовую сім-карту.
Васіль, мне здаецца, што вы нядаўна пачалі здымаць такія шыкоўныя відэа. А якія ў вас для гэтага прыставанні?
Так, сапраўды. У мяне – экшн-камера «Соні». Яна абароненая ад удараў, можна здымаць пад вадой, прымацоўваць на веласіпед. У мяне не самая наварочаная. Каштавала дзесьці 250 даляраў. А зараз такога класу каштуе каля 100 даляраў.
Зараз, ведаеце, модна ролікі з дрону здымаць. Я паглядзеў яго кошт… Не, не дарос (смяемся).
Ваша камера здымае цікава – паўкругам.
Захоп у экшн-камеры – 170 градусаў. За кошт гэтага малюнак трохі скажаецца. Затое захоплівае шмат. Тут ужо дакладна трапіш у кадр (смяемся).
Але вельмі расходуецца зарадка батарэі. Адной хапае на гадзіну здымкаў. Таму з сабой іх 4 штукі і два вялікіх паўэр-бэнд (power band) для зарадкі. Калі ў камеры ў самы непадыходзячы момант садзіцца батарэя, тады здымаеш на тэлефон. Але тэлефон таксама садзіцца хутка. Яго зараджаеш фактычна штодня.
І на камеру, да таго ж, адцягваецца ўвага, так?
Сапраўды. Ехаць без здымання відэа прасцей і цікавей. А так думаеш: «Трэба зайсці адтуль, бо тут сонца свеціць. А вось гэта здымаем з іншага боку». Патрабуецца дадатковы час. Але яно таго вартае…
Пагаджуся! Выдатныя відэа! Вельмі карысныя і пазнавальныя. Дзякуй вам, Васіль, за іх!
… І вось тут мы ўжо ўшчыльную наблізіліся да сёлетняй вандроўкі Васіля Літвіна па Беларусі. Але распачнем яе наступным разам. Сачыце за публікацыямі і дзяліцеся ўражаннямі ў нашых групах у сацыяльных сетках!
Фота з архіва Васіля Літвіна.
Велавандроўкі з Васілём Літвіным. Ч. 1. «Ты памятаеш, як усё пачыналася?!» (+відэа)