Вер вачам сваім. Пра што папярэджвае ксантэлазма

Валянціна Мохар

5 гадоў ago

Ксантэлазма. Усё, што трэба ведаць пра гэта захворванне вачэй

Сярод хваробаў, вядомых чалавецтву, можна вылучыць захворванні, якія «не баляць», не прыносяць дыскамфорту і па вялікім рахунку не ўплываюць на якасць жыцця. Тым не менш, пакідаць іх без увагі ні ў якім разе нельга. Пры ўсёй сваёй бяскрыўднасці яны, як правіла, з'яўляюцца індыкатарамі куды больш сур'ёзных паталагічных працэсаў у арганізме, нярэдка спалучаных з рызыкай для жыцця. Ксантэлазма – адзін з такіх папераджальных сігналаў.

Што такое ксантэлазма і пра якую небяспеку папярэджвае яе з'яўленне, журналіст Слушна даведалася ў Таццяны Варановіч, загадчыцы аддзялення мікрахірургіі №1 10-й гарадской клінічнай бальніцы г.Мінска.

Прычыны ўзнікнення ксантэлазмы і групы рызыкі

Ксантэлазма – дабраякаснае ўтварэнне, якое пашкоджвае скуру верхняга і ніжняга павека абодвух вачэй. Праяўляецца ксантэлазма спачатку адзінкавымі бляшкамі. Пры вялікай іх колькасці бляшкі могуць злівацца ў шырокія ўтварэнні жоўтага колеру рознай ступені інтэнсіўнасці – ксантому – і значна пагаршаць знешні выгляд чалавека. Акрамя візуальнай непрывабнасці, ксантэлазма ніяк сябе не выяўляе. Няма ні болю, ні свербу, ні лушчэння, ні якіх-небудзь іншых непрыемных адчуванняў.

Таццяна Варановіч

Загадчыца аддзялення мікрахірургіі №1 10-й ГКБ г.Мінска

З'яўленне ксантэлазмы часцей за ўсё звязана з метабалічнымі парушэннямі ў арганізме, у прыватнасці, з парушэннямі ліпіднага абмену. Кажучы простай мовай, халестэрын, які ва ўжытку называюць дрэнным, не праходзіць поўны цыкл абмену ў арганізме і адкладаецца (у выпадку з ксантэлазмой) на скуры павекаў. Гэтым тлумачыцца і колер новаўтварэння – ад бляклых да насычаных адценняў жоўтага. Гэта колер ліпідаў, малекул тлушчу. Хуткасць росту дабраякаснай пухліны вельмі індывідуальная. У кагосьці адзінкавыя бляшкі даволі хутка могуць перарасці ў шырокую ксантому. А ў кагосьці гэты працэс будзе доўжыцца гадамі.

Улічваючы асноўную прычыну ўзнікнення ксантэлазмы, вылучаюць групы рызыкі сярод людзей, схільных да яе. Да іх адносяцца:

людзі, старэйшыя за 45-50 гадоў;
жанчыны. Адзначана, што ксантэлазма часцей псуе знешнасць прадстаўніц прыгожага полу. Хаця падобныя выпадкі фіксуюцца і сярод мужчын;
людзі з хранічнымі захворваннямі, так ці інакш звязанымі з парушэннем тлушчавага абмену і дысфункцыяй метабалізму: цукровым дыябетам, атлусценнем, артэрыяльнай гіпертэнзіяй, захворваннямі шчытападобнай і падстраўнікавай залоз, печані і інш.

Дыягностыка ксантэлазмы

Дыягностыка ксантэлазмы не патрабуе вялікіх намаганняў. Зблытаць новаўтварэнне з іншай паталогіяй цяжка. Таму кваліфікаванаму афтальмолагу досыць візуальнага агляду, каб паставіць правільны дыягназ. Тым не менш, доктар прызначыць біяхімічны аналіз крыві, ліпідаграму, а таксама правядзе дыферэнцыяльную дыягностыку, каб выключыць злаякасны характар пухліны або (у выпадку з адзінкавымі бляшкамі) – закаркаванне потавых залоз.

Таццяна Варановіч

Загадчыца аддзялення мікрахірургіі №1 10-й ГКБ г.Мінска

Добрая навіна ў тым, што ксантэлазма (або ксантома, як стадыя развіцця захворвання) сама па сабе бяскрыўдная. І нават пры інтэнсіўным росце не зафіксавана ніводнага выпадку яе перараджэння ў злаякасную пухліну. Дрэнная тая, што таблетак ад ксантэлазмы няма. Адзіны метад лячэння – выдаленне ўтварэння.

Лячэнне ксантэлазмы

Зараз існуе некалькі спосабаў пазбаўлення ад ксантэлазмы:

Лазернае лячэнне. Плюс гэтага метаду ў высокай дакладнасці выдалення пухліны з мінімальнай інвазіўнасцю, адсутнасці рубцоў, кароткіх тэрмінах рэабілітацыі.
Электракаагуляцыя. Працэс разбурэння бляшак уздзеяннем на іх высокачастотнага току. Перыяд гаення можа заняць да 2-х тыдняў, падчас якіх трэба забяспечыць адэкватны догляд за павекамі з ужываннем лекавых сродкаў.
Крыякаагуляцыя. Тлушчавае адкладанне літаральна замарожваецца вадкім азотам, руйнуючы структуру ўтварэння і спыняючы рост клетак.

Аднак гэтыя высокаэфектыўныя метады выдалення ксантэлазмы прымяняльныя ў выпадках, калі памер пашкоджанага ўчастка не перавышае 4-5 мм. Інакш спатрэбіцца хірургічнае выдаленне пухліны.

Аперацыя праводзіцца пад мясцовым абязбольваннем і патрабуе накладання касметычных швоў, якія выдаляюць праз 7-10 дзён пасля ўмяшання. Пры поўным гаенні рубцы не застаюцца ці зусім незаўважныя. У перыяд аднаўлення неабходна берагчы вочы ад сонца і ўстрымлівацца ад наведвання салярыя. Ультрафіялет аказвае неспрыяльнае ўздзеянне, таму на месцы швоў могуць застацца пігментныя рубцы. Па гэтай прычыне выдаленне ксантэлазмы праводзяць, як правіла, у асенне-зімовы перыяд, калі няма актыўнага яркага сонца.

Часам ксантэлазма можа рэцыдываваць. Хаця і не часта, заўважае эксперт, але такое здараецца. Пры гэтым новыя ўтварэнні заўсёды пашкоджваюць новыя ўчасткі павек. Праблема ў тым, што выдаленне ксантэлазмы не ўплывае на глыбінныя прычыны яе з'яўлення. Гэта значыць, на тыя парушэнні абменных працэсаў у арганізме, якія справакавалі ўзнікненне і рост дабраякаснай пухліны.

Вочы не падманеш

Таццяна Варановіч

Загадчыца аддзялення мікрахірургіі №1 10-й ГКБ г.Мінска

Ксантэлазма – даволі распаўсюджаная з'ява. Але для сучасных людзей мае важнае значэнне тое, як яны выглядаюць, таму ад любых дэфектаў знешнасці яны імкнуцца сябе пазбавіць. Толькі ў нашым аддзяленні кожны тыдзень выконваюць 1-2 аперацыі па выдаленні ксантэлазмаў (ксантом). Тым не менш, многія пацыенты гадамі жывуць з імі, не адчуваючы асаблівых праблем.

Таццяна Варановіч

Загадчыца аддзялення мікрахірургіі №1 10-й ГКБ г.Мінска

Ксантэлазма сама па сабе не небяспечная. Але яна з'яўляецца індыкатарам таго, што адбываецца ўнутры арганізма. Бо пры метабалічных парушэннях «дрэнны» халестэрын можа адкладвацца ва ўнутраных органах, у сценках буйных крывяносных сасудаў, прыводзячы да атэрасклерозу і, адпаведна, павялічваючы рызыку ішэмічнай хваробы, інсульту ці інфаркту.

Таму пры выяўленні ксантэлазмы або ксантомы рэкамендавана здаць біяхімічны аналіз крыві і ліпідаграму, а пры адхіленнях у паказчыках – праверыць стан іншых органаў і буйных сасудаў, уключаючы брахіяцэфальныя і сасуды галаўнога мозгу. У 99% выпадкаў, на жаль, там таксама выяўляюцца паталагічныя змены, і тады спатрэбіцца дадатковае лячэнне.

Беражыце сябе і будзьце здаровымі!