Кожную раніцу (а раніца для Вожыка пачыналася, калі за шафу зазіраў маленькі Прамень – істота вельмі палахлівая, бо знікаў ён кожны раз так хутка, што Вожык нават не паспяваў яго прывітаць)… Дык вось, кожную раніцу Вожык расплюшчваў чорныя вочкі, даваў «Добры дзень» сваім суседзям і пачынаў думаць пра тое, што, калі б ён быў вялікі, ён бы, канечне, жыў не за шафай, а ў светлай краіне, дзе, акрамя яго, было б шмат іншых вожыкаў, і яны бегалі б навыперадкі з вясёлымі праменьчыкамі і не сумавалі б – а-ні-ко-лі!
Вожык аднойчы набраўся смеласці і распавёў пра свае мары пані Павучысе, але тая толькі хмыкнула і шчыльней захуталася ў сваё павуцінне. Ёй было добра і за шафай… А пан Пыл заўжды быў з ёй згодны. «Дзіўна… – падумаў Вожык Вася. – Калі б яны захацелі, яны б змаглі выбрацца адсюль. Але ж яны не хочуць…» І самотны Вожык ляжаў на спіне і пазіраў угору, дзе святлела шчыліна паміж шафаю і сцяною…
«Вось калі б я ўмеў лятаць…» – думае Вожык і нават асцярожна перабірае ў паветры лапкамі (а раптам?), але іголкі – не крылы, а вожык – нават самы маленькі – не птушка. Птушкі не сядзяць за шафай. А хіба Вожыкі павінны?!
Вася азіраецца па баках: калі б толькі знайсці нейкую вяроўку ці… А гэта ідэя!!!
– Пані Павучыха! Пані Павучыха! Спляціце мне, калі ласка, доўгую вяроўку!
– Чаму я павінна пераводзіць на цябе сваё павуцінне? – суха адказала Павучыха, скоса пазіраючы ў бок пана Пыла.
– Мне так хочацца апынуцца там, за шафай!.. – нясмела прамармытаў Вожык.
Трэба сказаць, што са сваімі суседзямі Вожык так да канца і не пасябраваў. Пані Павучыха была старой і ганарлівай, а таму лічыла Васю не вартым яе павучынай увагі дурненькім маладзёнам… А пан Пыл быў яе равеснікам, і яны часцяком абмяркоўвалі Вожыка і тое, што «сучасная моладзь не мае мэты ў жыцці… Вось мы ў свой час…»
Вожык рабіў выгляд, што не чуе гэтых размоў, але яму чамусьці было вельмі крыўдна і хацелася плакаць… Да таго ж, калі Вася імкнуўся загаварыць з панам Пылам, у яго свярбела ў носе, і ён звонка чхаў… А пан Пыл атрымліваў яшчэ адну нагоду паскардзіцца сваёй сяброўцы «на гэтых нявыхаваных вожыкаў»…
Хаця былі і такія дні, калі пані Павучыха была ў гуморы і распавядала пану Пылу пра свае колішнія прыгоды і мясціны, у якіх пабывала… Тады Вожык слухаў вельмі ўважліва (ад цікаўнасці ў яго нават уздрыгваў кончык носа) і надта ж зайздросціў пані Павучысе. А пан Пыл маўчаў і рабіў выгляд, што верыць гэтым аповедам…
І цяпер вось пані Павучыха строга пазірала на Вожыка, не спяшаючыся з адказам. Пан Пыл наблізіўся да Васі.
– Ты думаеш, калі б там было так добра, мы б сядзелі тут? – пасміхнуўся ён. – Што ты ведаеш пра свет за шафай, Вожык Вася?.. Што ты можаш ведаць пра яго небяспеку?!.
– Але ж… Пані Павучыха… Яна расказвала… Пра-а-ап-чхі!
– Мала што я магла расказваць, дурненькі Вожык! – хрыпла захіхікала пані Павучыха. – Я магла падманваць…
– Усе падманваюць… – задумліва пацвердзіў пан Пыл.
– Ды і не вытрымае цябе павуцінне… Ты – вялікі… – падсумавала пані Павучыха і адпаўзла ў дальні кут. Пан Пыл пацягнуўся за ёй.
– Я – вялікі… – паўтарыў Вожык і не заплакаў, бо вялікім вожыкам плакаць нельга… Ён проста ляжаў і, не міргаючы, глядзеў уверх…
Побач пра штосьці шапталіся Пыл і Пацучыха, ды Вася не звяртаў на іх увагі. Ён марыў пра сваю Чароўную Краіну… і, напэўна, заснуў, бо замест спалоханага Праменьчыка раптам убачыў у шчыліне штосьці доўгае чырвонае ў белыя плямкі (белымі яны, праўда, былі нядоўга – пан Пыл ведаў сваю справу!). Яно спускалася зверху проста да Вожыка…
Вася не разгубіўся, а схапіўся ўсімі лапкамі і... паляцеў! Вышэй і вышэй!.. Ажно пакуль не ўпаў на падлогу з таго боку шафы.
– Мама, гэта ж той самы вожык, якога Алесь падарыў мне на мінулы дзень нараджэння, а потым, зазлаваўшы, закінуў за шафу… Я і забылася… – маленькая Ірынка ў адной руцэ трымала парасон на доўгай ручцы (так-так, чырвоны ў грыбкі!), а другой паказвала маме маленькага гумовага вожыка.
– І ён цэлы год чакаў, пакуль ты яго дастанеш, – усміхнулася Мама.
– Ну… – Ірынка паціснула плячыма. – Раней жа ў мяне не было такога чароўнага парасона.
– Чароўнага чырвонага… – пагадзілася Мама. – Давай я яго пратру анучкай. А вожыка твайго трэба купаць!..
Вечарам чысты Вожык высунуў бліскучы нос з-пад коўдры, у якую яго загарнула Ірынка, і прыслухаўся. Яму здалося, што за шафай ўздыхае пані Павучыха. І зайздросліва маўчыць пан Пыл.
«Нічога, – падумаў Вася, – у Ірынкі ж ёсць чароўны парасон…» Далей дадумаць Вожык не паспеў, бо заснуў.
Калючае пытанне
У пакоі было ціха. Толькі гадзіннік нешта шамацеў сабе пад нос. Ды за вокнамі раз-пораз грукацелі машыны. А так – ціха-ціха. Бо ў кватэры нікога не было. Усе сышлі, акрамя вожыка Васі. Ірынка – у дзіцячы садок. Яе мама – на працу. Нават бурчэння пані Пацучыхі не было чуваць з-за шафы.
«Ну, колькі ж можна! – думаў Вожык, седзячы на падваконні. – Усё дождж і дождж… А Ірынка казала, што вясна – гэта вельмі прыгожа… І што тут прыгожага?»
Вожык ізноў агледзеў двор: усё было карычневым, брудным і мокрым.
– П-ф! – фыркнуў Вожык.
– Я б не спяшаўся з вывадамі… – прамовіў хтосьці побач, і Вожык ад неспадзяванкі ледзь не зваліўся з падваконня.
– Х-х-хто т-т-тут? – заазіраўся ён.
– Мяне завуць спадар Кактус. Але вы, мой юны суседзе, можаце звяртацца да мяне проста – Ваша Калючасць. Я не выношу цырымоній! – годна прамовіў кактус, які стаяў побач на падваконні.
– Добра, – пагадзіўся Вожык. – А я – вожык Вася, але вы таксама завіце мяне «Ваша Калючасць» – мне гэта надта падабаецца!
– Ну не! – Кактус ажно крыху загайдаўся ад абурэння. – Калі мы будзем аднолькава звяртацца адно да аднаго, то заблытаемся і не будзем ведаць, хто з нас каму павінен адказваць!..
Вожык моцна задумаўся. Здаецца, спадар Кактус меў рацыю. Але што тады рабіць? Вожык разгубіўся і з надзеяй зірнуў на суседа. Той задуменна паварушыў калючкамі.
– Я магу зваць цябе проста Вожык. Альбо Вася. І тады ніякай блытаніны не будзе!
– Але ж гэта не так прыгожа гучыць, як у вас! – уздыхнуў Вожык.
– Не ўсім жа мець гучныя імёны!.. – самаздаволена зазначыў Кактус.
А Вожык падумаў, што гэта вельмі кепска, калі ты не можаш сам выбраць сабе імя. Вось ён, да прыкладу, хацеў бы, каб яго звалі «Гіпапатам», ці «Алігатар», ці хаця б «Леў»!.. А тут – проста «вожык Вася»…
У Вожыка зусім сапсаваўся настрой, і ён больш не размаўляў са спадаром Кактусам. І на вуліцу не глядзеў… Так і не заўважыў, як надышоў вечар і вярнулася Ірынка з Мамай.
Дзяўчынка адразу ж пабегла ў пакой – расказваць Вожыку, як прайшоў яе дзень у садку: «Ведаеш, Вожычак, табе заўтра абавязкова трэба пайсці са мной! Я ўсім пра цябе расказала. І ведаеш што? Аказваецца, такога, як ты, вожыка ні ў кога няма! Усе мае сябры хочуць з табой пагуляць! І нават выхавацелька! Разумееш?!»
Вожык разумеў. І, калі надышоў час класціся спаць, ён падумаў, што лепш быць проста вожыкам Васем, з якім хочуць гуляць, чым ганарлівым кактусам, да якога толькі і можна звяртацца «Ваша Калючасць»!
«П-ф!» – ціхенька фыркнуў Вожык.
«Я б не спяшаўся з вывадамі…» – падумаў спадар Кактус, але чамусьці прамаўчаў.
Гук – Андрэй Васкрасенскі.