Захворванні, у развіцці якіх пераважную ролю адыгрываюць псіхалагічныя фактары, называюць псіхасаматычнымі. Як адрозніць псіхасаматыку і зразумець, што трэба ісці да псіхатэрапеўта, а не да кардыёлага альбо гастраэнтэролага? Ці можна вылечыць алергію пры дапамозе гіпнозу? Як пазбавіцца ад цікаў і тэрманеўрозу? Ці праўда, што ў аснове рэўматоіднага артрыту ляжыць агрэсія, якая падаўляецца?
На пытанні чытачоў адказаў Сяргей Давідоўскі, дацэнт кафедры псіхатэрапіі і медыцынскай псіхалогіі Беларускай медыцынскай акадэміі паслядыпломнай адукацыі, кандыдат мед.навук.
Алергія
10 гадоў таму ў мяне выявілі алергічны рыніт на каціную поўсць. П'ю таблеткі, толькі калі сімптомы выяўляюцца. Калі пачынаецца алергія, мне дастаткова ўявіць, напрыклад, што я дыхаю свежым горным паветрам альбо знаходжуся каля мора і дыхаю брызам – і алергічны рыніт знікае. Неяк правёў эксперымент: уявіў, што гладжу ката, акунаюся тварам у яго поўсць, і мне быццам бы нармальна. Потым падышоў да ката і змог узяць яго на рукі. Звычайна рукі адразу пакрываліся сыпам і свярбелі, а тут усё было добра. Праўда, эфект доўжыўся не больш за тыдзень. Ці з'яўляецца гэты алергічны рыніт псіхасаматычнай праявай хваробы?
Алергічны рыніт – самастойнае захворванне. Але псіхалагічны фактар (стыль рэагавання, павышаная трывожнасць і неспакой, стан напружання) могуць правакаваць развіццё дадзенага захворвання. Зараз даказана, што імунная і нервовая сістэмы ўзаемазвязаныя.
Калі чалавек знаходзіцца, напрыклад, у дэпрэсіі, стрэсе, імунная сістэма, як правіла, падаўленая. І наадварот, калі мы псіхічна здаровыя, наш імунітэт здольны справіцца з любымі хваробамі і інфекцыямі. Сцвярджаць, што алергію можна вылечыць, выкарыстоўваючы толькі метады псіхатэрапіі, некарэктна, але знізіць вастрыню яе праяўлення з іх дапамогай цалкам магчыма.
Варта ўлічваць: каб псіхалагічныя прыёмы давалі працяглы вынік, трэба пастаянна іх практыкаваць. Мяркуючы па ўсім, аўтар пытання інтуітыўна знайшоў спосабы, якія яму дапамагаюць. Неабходна іх выкарыстоўваць увесь час, калі з'яўляюцца сімптомы.
З пункту гледжання псіхасаматычнай медыцыны, праявы захворванняў узнікаюць з-за асаблівасцяў нашых паводзінаў і рэагавання на сітуацыю. Рэкамендую звярнуць увагу і прааналізаваць, калі такія алергічныя праявы больш выяўленыя, што за сітуацыі іх выклікаюць. Гэта дапаможа ўзяць працэс пад кантроль.
Якія псіхалагічныя і псіхатэрапеўтычныя методыкі можна выкарыстоўваць пры тэрапіі алергіі? Чытала, што яе можна вылечыць пры дапамозе гіпнозу. Гэта так?
Пытанне не ў тым, якія методыкі (іх больш за 400) дапамагаюць, а якія з іх больш прымальныя для вас і колькі часу вы ім надаяце. Мае значэнне і тэрмін захворвання. Калі алергія назіраецца з дзяцінства на працягу некалькіх гадоў, яна ўсё роўна будзе захоўвацца, але пры выкарыстанні метадаў псіхатэрапіі можа быць не такой выяўленай. Калі алергія ўзнікла ў дарослым узросце, доўжыцца не больш за паўгода, можна меркаваць, што псіхатэрапеўтычныя прыёмы звядуць яе праявы да мінімуму.
Гэта можна параўнаць з паленнем. Калі чалавек курыў 10 гадоў, яму трэба значна больш часу пазбавіцца ад гэтай звычкі, чым пачаткоўцу. У Гётэ ёсць добры выраз: «Лягчэй змяніць свой светапогляд, чым індывідуальны паднос лыжкі да свайго рота». Звычка рэагаваць на стрэс пэўным (нерацыянальным) спосабам – адна з прычынаў развіцця захворванняў. Каб яе змяніць, трэба час.
Рэкамендую звярнуцца да псіхатэрапеўта, які падкажа накірунак дзейнасці, дапаможа падабраць методыку. А далей яе трэба сістэмна практыкаваць.
Стан гіпнатычнага трансу можа нівеліраваць алергічны стан, але кароткачасова: у несвядомым стане ўсе страхі, прадузятасці чалавека знаходзяцца глыбока. І як толькі ён вяртаецца ў рэальнасць, яны таксама вяртаюцца, выклікаючы прыступ хваробы. Для карэкцыі асаблівасцяў рэагавання патрабуецца больш сістэмная праца.
Тэрманеўроз
Мне 25 гадоў. У мяне тэрманеўроз, альбо, як напісана ў дыягназе, саматаформная дысфункцыя вегетатыўнай нервовай сістэмы з парушэннем тэрмарэгуляцыі. Жыву з субфебрыльнай тэмпературай ужо 4 гады, і гэта 100% псіхасаматыка. Усе абследаванні, аналізы, МРТ паталогій не выявілі. Псіхатэрапеўт выпісаў антыдэпрэсанты, яны дапамаглі, тэмпература сышла, я вярнулася да жыцця. Прымала іх каля года, думала, што ўсё прайшло, адмовілася ад іх. І праз пару тыдняў усё вярнулася. Сышла ў тэрапію з псіхолагам, год працы даў вынік – усё прайшло. 5 месяцаў без сімптомаў, але потым усё паўтарылася. Зараз зноў з тэмпературай, трэмарам і мокрымі далонямі. Як знайсці выйсце з гэтага кола?
Чытачка паказвае, што тэрманеўроз носіць плаваючы характар: калі яна працуе з псіхолагам, парушэнне сыходзіць. Але як толькі сімптомы слабеюць, чалавек вяртаецца да звыклых формаў паводзінаў і рэагавання на стрэс/крызісную сітуацыю – і гэта зноў вяртае ў хваробу. Трэба прааналізаваць, якія сітуацыі выклікаюць абвастрэнне тэрманеўрозу, як вы сябе паводзіце ў такія моманты, што вам дапамагае выйсці з сітуацыі. Усвядоміўшы гэта, можна выпрацаваць найбольш эфектыўную стратэгію рэагавання на стрэс і прытрымлівацца яе.
Псіхолагі і псіхатэрапеўты якраз дапамагаюць людзям усвядоміць і прыняць паталагічныя асаблівасці іх паводзінаў і выпрацаваць новыя, больш канструктыўныя формы рэагавання. Гэта, паўтаруся, доўгі працэс. Як правіла, для таго, каб выпрацаваліся новыя формы паводзінаў, трэба прыкладна каля 2 гадоў.
Ужо год у мяне трымаецца тэмпература 37.3-37.5. Удзень падымаецца, перад сном праходзіць. Гарачкапаніжальны сродак тэмпературу не збівае. Тэрапеўт сцвярджае, што гэта з-за нерваў. Сапраўды, апошні год адчуваю моцнае нервовае напружанне ў сілу жыццёвых абставінаў. Ці сапраўды гэта можа быць прычынай такой доўгай тэмпературы? Што ў такім выпадку рабіць? Што параіце людзям трывожным, схільным да перажыванняў і страхаў?
Хачу падкрэсліць: псіхалагічны фактар мае вялікае значэнне, але перш чым акцэнтаваць на ім увагу, мэтазгодна прайсці поўнае саматычнае абследаванне. Часцяком, акцэнтуючы ўвагу на метадах псіхатэрапіі, можна ўпусціць арганічную паталогію.
Калі са здароўем усё ў парадку, значыць, тэрманеўроз – гэта рэакцыя арганізма на крызісную сітуацыю. Трэба вучыцца не так бурна рэагаваць на крызіс. Вучоныя ўстанавілі, што пасля інтэнсіўнага напружання абавязкова павінна ісці фаза расслаблення. Доўгае напружанне вельмі згубнае для арганізма ў цэлым і для мозгу ў прыватнасці.
Методык расслаблення шмат: рэлаксацыя, медытацыя, аўтагенныя трэніроўкі, рэлаксацыя па Джэкабсану. Яны ўсе даступныя на youtube. Альбо ім могуць навучыць спецыялісты на прыёме.
Пякотка, сіндром раздражнёнага кішэчніка
Мне 27 гадоў. Год таму пачала пакутаваць ад пякоткі, часцей па начах, але бывае і ўдзень. Праблема ў тым, што няма выразнай прывязкі да прыёму ежы. Звяртаўся да ўрача, правялі эрадыкацыю Helicobacter pylori, ФГДС, але паляпшэнняў няма. Дыягназ – недастатковасць кардыі. Часта антацыды не дапамагаюць. Ужо некалькі ўрачоў паведамілі, што гэта можа быць звязанае з псіхасаматыкай. Правёў курс лячэння наафенам па 1 г у дзень на працягу 1,5 месяца. Стойкіх паляпшэнняў не заўважыў. Займаюся спортам, алкаголь ужываю рэдка, не палю. Асабіста сам з псіхасаматыкай не магу звязаць, бо можа быць дрэнны настрой, але пякоткі няма, а можа быць выдатны настрой, але раніцай на пусты страўнік перад трэніроўкай, напрыклад, пякотка можа з'явіцца. Адзначаецца павышаны ціск у перыяды ўзбуджэння/ страху/перажыванняў, напрыклад, напрыканцы прыёму ва ўрача пры кантрольным замеры ціск можа быць 160/100. У момант заняткаў спортам максімальныя значэнні даходзілі да 150. Уначы – норма. Паталогій сэрца/нырак/шчытападобнай залозы няма. Аналізы ў норме. Кардыёлаг таксама правяла паралель з псіхасаматыкай. Быў у неўролага, прызначылі антыдэпрэсанты і кансультацыю псіхатэрапеўта. Апошнія два гады адзначаю некаторыя праблемы на працы, а таксама перыядычную моцную злосць ад бездапаможнасці з-за таго, што адбываецца ў краіне. Якія можаце даць рэкамендацыі?
Пякотка – гэта функцыянальнае парушэнне. Недастатковасць кардыі паказвае на арганічную прычыну дадзенага сімптому. Таму трэба дадаткова пракансультавацца з гастраэнтэролагам. У той жа час негатыўныя эмоцыі, перажыванні таксама могуць стаць саматычнай праявай у выглядзе пякоткі.
Гэта такі спосаб арганізма зняць напружанне альбо сысці з канфліктнай сітуацыі. Часта такія спосабы робяцца пракладзенай сцежкай: калі ўзнікаюць унутраныя праблемы, арганізм ведае, якім чынам рэагаваць. Таму прыступы пякоткі і паўтараюцца. Часта мы пачынаем фантазіраваць, баімся прапусціць штосьці дрэннае, калі перастанем звяртаць на гэта ўвагу. Таму ў дадзенай сітуацыі, акрамя назірання ў профільнага ўрача, рэкамендую наведаць псіхатэрапеўта, які дапаможа прааналізаваць, якім чынам і на што вы так рэагуеце, як можна гэта змяніць. Магчыма, гэта прынясе палёгку.
Мне 34 гады. З 2015 года псіхатэрапеўт паставіў дыягназ «сіндром раздражнёнага кішэчніка». Любы стрэс, а ў маім выпадку гэта нават паход у краму, правакуе дыярэю, рэзь у жываце, галавакружэнне. Медыкаментознае лячэнне трохі палепшыла сітуацыю. Праз год ад медыкаментаў адмовілася. Цяжка пражываем асенне-зімовы перыяд, якасць жыцця нізкая, але вяртацца да прэпаратаў не хочацца, бо ад іх дрымотнасць, млявасць, адсутнасць імкнення хаця б штосьці рабіць. Зараз усё гэта суправаджаецца прыступамі панічных атак, часам з непрытомнасцю. Ці ёсць магчымасць дапамагчы лекамі, якія не будуць так моцна прыгнятаць, бо мая праца звязаная з высокімі разумовымі нагрузкамі?
Сіндром раздражнёнага кішэчніка – гэта больш функцыянальнае парушэнне, чым псіхасаматычны стан. Некаторыя аўтары паказваюць на парушэнне мікрафлоры ў такіх пацыентаў. Разам з тым, адзначаецца, што такія станы ўзнікаюць часцей у людзей, якія перажываюць востры стрэс, крызіс, у тым ліку асобасны, якія адчуваюць вялікія псіхаэмацыянальныя нагрузкі. Рэкамендую звярнуцца да псіхатэрапеўта, каб зразумець, на фоне якіх падзеяў гэта адбываецца, якія рысы характару, асаблівасці рэагавання спрыяюць таму, што назапашваецца нервовае напружанне.
Вельмі важна ўмець не назапашваць негатыўныя эмоцыі. Справа не ў самой праблеме, а ў тым, як мы на яе рэагуем. Калі ўзнікаюць парушэнні, значыць, наш тып рэагавання паталагічны, нерацыянальны, і яго трэба мяняць. Гэта прапрацоўваецца толькі ў дыялогу з псіхатэрапеўтам альбо псіхолагам.
Медыкаментознае лячэнне ў дадзенай сітуацыі аказвае падтрымліваючую функцыю. Прэпараты дапамагаюць зняць напружанне – і пацыент робіцца больш даступным для псіхатэрапеўтычнай працы, усвядомленай дзейнасці. Як правіла, прызначаюцца антыдэпрэсанты. Яны не выклікаюць залежнасці, маюць мінімальныя пабочныя эфекты. Калі медыкаменты залішне падаўляюць, трэба перагледзець прэпарат і дазіроўку. Найбольш распаўсюджаны тып прэпаратаў, які сёння выкарыстоўваюць псіхатэрапеўты, – інгібітары зваротнага захопу сератаніну.
Сардэчныя экстрасістолы
Ці можа стрэс выклікаць наджалудачкавыя экстрасістолы? Пры норме да 1000 у дзень пры холтараўскім манітарыраванні выяўленыя ў колькасці 23 000. Пры гэтым усе паказчыкі крыві, шчытавідка ў норме. Як спраўляцца з экстрасістоламі і навучыцца не пераймацца з любой нагоды?
Часцяком захворванні маюць генетычную схільнасць: гены не выпрацоўваюць бялкі, якія ўдзельнічаюць у інжынерыі арганізма, што выклікае яго перагрузку і вядзе да парушэнняў. У дадзеным выпадку, хутчэй за ўсё, наджалудачкавыя экстрасістолы ўзніклі на фоне псіхалагічных перагрузак. Пазбавіцца ад іх пры дапамозе псіхатэрапіі складана. Аднойчы ўзнікнуўшы, гэтыя парушэнні маюць тэндэнцыю перыядычна паўтарацца ў далейшым. Але псіхатэрапеўт можа дапамагчы чалавеку зняць псіхалагічнае напружанне, паменшыць негатыўны фон, які ўзнікае з-за прыступаў, – праз фарміраванне адэкватнага стаўлення да хваробы.
Гэта значыць, для паляпшэння стану неабходнае медыкаментознае лячэнне па профілі (кардыялагічныя прэпараты) і псіхатэрапеўтычная падтрымка, каб чалавек перастаў баяцца гэтых прыступаў і навучыўся з імі спраўляцца.
Ці могуць сардэчныя экстрасістолы быць прычынай дрэннага і перарывістага сну, ці ўсё наадварот? Як разарваць гэтае заганнае кола? Да якіх спецыялістаў, акрамя кардыёлага, трэба звярнуцца?
Праблемы са сном выклікаюць не самі сардэчныя экстрасістолы, а перажыванні і пачуцці, якія з імі звязаныя: страх, неспакой, непрыемныя фантазіі і чаканне дрэннага. Калі ж чалавек разумее, што гэта звычайная праява захворвання, ведае, што рабіць, гэта мяняе яго стаўленне да парушэння і супакойвае. Важна – адсутнасць страху і наяўнасць упэўненасці ў дапамозе. Рэкамендую звярнуцца да псіхатэрапеўта для кансультацыі.
Нервовы цік
Два месяцы быў пастаянны нервовы цік ніжняга павека, потым рэзкае (без стрэсавых сітуацый) павелічэнне ціску да 150/110 са станам перад стратай прытомнасці на працягу тыдня. Поўнае абследаванне ўсяго арганізма нічога не праясніла, у выніку дыягназ – перыядычныя вестыбулярныя параксізмы нявысветленай этымалогіі. Але на словах сказалі, што гэта псіхасаматыка. Што можна зрабіць, каб у далейшым пазбегнуць такіх прыступаў?
Звычайна цікі ўзнікаюць у стрэсавай сітуацыі, якая звязаная з навакольным становішчам і людзьмі. Неабходна пастарацца зразумець прычыну з'яўлення ціку. Як правіла, ён узнікае, калі мы хочам штосьці схаваць і не можам справіцца са сваімі перажываннямі.
Калі чалавек успомніць прычыну, ён перастане так рэагаваць на падобныя сітуацыі. Разуменне вызваляе ад неабходнасці выкарыстоўваць адзін і той жа прыём, каб схаваць свой унутраны неспакой, зняць напружанне. Гэта дапамагае пазбавіцца ад ціку альбо перанакіраваць рэакцыю ў больш прымальнае рэчышча, напрыклад, сціскаць кулакі, а не дзёргаць павекам. Мае сэнс візіт да псіхатэрапеўта, бо ён дапаможа знайсці прычыну, паколькі людзі звычайна да сябе неаб'ектыўныя – мы часта самі сябе падманваем.
Калі такая рэакцыя набывае хранічны характар, спатрэбіцца доўгі час і пастаянная псіхалагічная праца, часам у комплексе з медыкаментозным лячэннем для зняцця напружання.
Што можна зрабіць, каб пазбавіцца ад надакучлівага дзёргання ніжняга павека? Турбуе на працягу некалькіх месяцаў, неўролаг кажа, што гэта псіхасаматыка, і не прызначае ніякага лячэння.
Каб спыніць цік, як варыянт, можна ўзмацніць гэтае дзёрганне. Напружанне не бывае бясконцым, у пэўны момант яно прывядзе да расслаблення, і павека перастане дзёргацца. Можна выкарыстоўваць іншыя прыёмы – замест ціку ірваць паперу. Але для ўстойлівага эфекту ў першую чаргу неабходна, як я казаў вышэй, зразумець, на фоне якіх падзей адбываецца цік, пастарацца знайсці першапрычыну.
Апатыя, трывога, панічныя атакі
З нядаўняга часу ў мяне на працы пачаліся праблемы. З-за гэтага пагоршылася здароўе: з'явіўся боль у грудзіне з-за СКТ, пагоршыўся настрой, пастаянная бяссонніца, трывога, роспач, апатыя да ўсяго. А тут яшчэ дрэннае надвор'е, каранавірус. У выніку пачаліся панічныя атакі. Як гэта перажыць і пераадолець?
Трэба звярнуцца па дапамогу да псіхатэрапеўта альбо псіхолага. У дадзенай сітуацыі, паколькі маюць месца не толькі псіхалагічныя праблемы, але і пагаршэнне здароўя, лепей менавіта да псіхатэрапеўта. Псіхатэрапеўты маюць медыцынскую адукацыю і разумеюць асаблівасці арганізма ў цэлым, яны акажуць больш кваліфікаваную і ўсебаковую дапамогу, пры неабходнасці прызначаць медыкаментознае лячэнне.
У мяне хварэе дзіця. Мы абследаваліся некалькі гадоў і ўвесь час чулі розныя дыягназы, адзін страшнейшы за другі. Зараз мы вучымся жыць з тым, што маем. З таго часу ў мяне пастаянна высокі ціск, з'явілася вельмі моцная патлівасць і павышаная тлустасць скуры, валасоў, яны выпадаюць. Здавала аналізы на гармоны, усё ў норме. Прымала антыдэпрэсанты паўгода. Ці можна пазбавіцца ад наступстваў працяглага стрэсу, аднавіць нервовую сістэму, каб усе гэтыя праблемы сышлі? Ці гэта са мной назаўжды? І што трэба рабіць цяпер, каб не ўзніклі іншыя праблемы са здароўем, паколькі я патрэбная свайму дзіцяці здаровай і моцнай?
Часам на працягу першага года пасля нараджэння дзіцяці ў жанчын наступае пасляродавае парушэнне. З-за вялікай фізічнай і эмацыянальнай нагрузкі, перажыванняў з нагоды частых захворванняў дзіцяці, пачуцця віны жанчына даходзіць. У такіх сітуацыях я рэкамендую для пачатку звярнуцца да родных і блізкіх, каб яны дапамаглі.
Жанчыне часта сорамна прызнацца, што ёй патрэбная падтрымка. На жаль, у нашым грамадстве пакуль існуе ўстаноўка, што дзіця – справа жанчыны, і мужчыны гэта не датычыцца. Маўляў, галоўнае, каб ён прыносіў грошы ў сям'ю. Што няправільна, асабліва, калі жонка на мяжы знясілення. Чытачка паказвае, што дзеянне антыдэпрэсантаў недастатковае. Гэта паказчык таго, што пытанне не толькі ў дэпрэсіўным парушэнні, а і ў перанагрузках.
Можна звярнуцца да псіхатэрапеўта, бо напружанне і неспакой часам патрабуюць медыкаментознага лячэння, каб чалавек змог расслабіцца і больш спакойна ўсё асэнсаваць. Важны правільны падбор медыкаментаў. У антыдэпрэсантаў не гэтак праяўляецца супрацьтрывожнае дзеянне, і пры знясіленні арганізма яны могуць аказаць адваротны эфект.
Ці можна пазбавіцца ад наступстваў працяглага стрэсу? Можна, калі адпачыць на востраве паўгода. Гэтага хапіла б для аднаўлення. Але ці ёсць такая магчымасць у рэальнасці? Наўрад ці. Але калі блізкія хаця б 2 гадзіны ў дзень дадуць жанчыне адпачыць, дапамогуць у выхадныя, падзеляць адказнасць за дзіця, гэта ўжо дапаможа ёй зняць напружанне і пачаць працэс аднаўлення.
Мне 37 гадоў. Маёй праблеме ўжо трэці год. Хутчэй за ўсё, на фоне стрэсу з'явіліся стамляльнасць, слабасць, дрыжыкі і ў прынцыпе нездавальняючае самаадчуванне, якое суправаджалася пачуццём недахопу паветра, перыядычнымі панічнымі атакамі. Урач паставіў дыягназ «жалезадэфіцытная анемія». Доўга прымала прэпараты жалеза, імкнулася весці ЗЛЖ і сачыць за сабой, але праблема не знікла. Абследавала сэрца, органы брушной поласці, УГД БЦА. Паталогій няма. З захворванняў: ВСД па гіпатанічным тыпе, аменарэя II, аўтаімунны тырэяідыт, нязначна выражаны астэахандроз шыйнага аддзела. Па парадзе ўрача прапіла не адзін курс заспакаяльных, у тым ліку фенібут. Пачуццё недахопу паветра ўсё роўна са мной. Турбуе пры нагрузцы і ў стане спакою. Але калі сплю ці чымсьці занятая, я пра гэта наогул забываюся, не думаю, і праблемы няма. Якія прэпараты альбо дзеянні могуць дапамагчы?
Па-першае, фенібут – гэта не заспакаяльнае, эфектыўнасць прэпарата – на ўзроўні травянога збору валяр'яны. Па-другое, у пацыенткі маецца шэраг захворванняў, якія могуць уплываць на апісаны стан. Найбольш значны аўтаімунны тырэяідыт. Часта на яго фоне ўзнікаюць дэпрэсіўныя парушэнні. Астэахандроз шыйнага аддзела ў сваю чаргу можа абцяжарваць кроваток галаўнога мозгу.
Такія пацыенты хутка высільваюцца, асабліва пры ВСД па гіпатанічным тыпе. Гэта значыць, яны не могуць пераносіць працяглыя нагрузкі па сваім саматычным стане. І калі не перабудавацца, стан можа пагаршацца. Калі чалавек пра сябе не паклапоціцца, арганізм зробіць гэта сам, правакуючы парушэнні, якія прымусяць яго адмовіцца ад інтэнсіўнай працы, якую ён не можа вынесці. І ніякі фенібут альбо заспакаяльныя ў дадзеным выпадку не дапамогуць.
Дапаможа толькі цвярозы падыход да размеркавання нагрузкі. Важны паўнавартасны адпачынак, сон і пазбяганне працяглых перагрузак. А калі яны адбыліся, неабходна даць арганізму адпачыць, каб ён аднавіўся.
Хутчэй за ўсё названая сімптаматыка з'явілася не на фоне стрэсу, а з-за празмерных нагрузак. Бывае, чалавек не звяртае ўвагі на ўзрост: яму 37 гадоў, а ён нагружае сябе, як у 20 гадоў. Трэба разумець, што нашыя сілы не бязмежныя, з узростам пераноснасць нагрузак памяншаецца. Таму ў першую чаргу неабходная крытычная пераацэнка дзейнасці, рэжыму працы і адпачынку. А потым ужо можна звяртацца да псіхолага, прымаць заспакаяльныя сродкі, якія дапамагаюць зняць напружанне.
Псарыяз, кроў у стуле, рэўматоідны артрыт
У снежні ад каранавіруса нечакана памёр бацька. На мае плечы леглі ўсе клопаты. З бацькам мы не былі блізкія, я не адчула вялікага смутку, аднак некалькі разоў сапраўды паплакала, не забараняючы і не стрымліваючы сябе. Праз некалькі тыдняў з'явіўся псарыяз, які не турбаваў мяне 10 гадоў. Як правільна перажываць такія сітуацыі, каб псарыяз не з'яўляўся? Як распазнаць стрэс, калі яго асабліва не адчуваеш унутры, а праз месяц раптам выяўляецца псарыяз?
Псарыяз – псіхасаматычнае парушэнне. Медыкаментознае лячэнне псарыязу не заўсёды эфектыўнае. Але калі паспрабаваць змяніць свой індывідуальны стыль паводзінаў, пастаянна выкарыстоўваць прыёмы самарэгуляцыі, пазбавіцца ад пачуцця віны, якое часта ўзнікае ў сваякоў пасля пахавання блізкага, гэта дапаможа зменшыць праявы хваробы.
Страта блізкага – гэта заўсёды стрэс. І калі чалавек не адчувае яго, значыць, ён падавіў свае пачуцці. А падаўленне зноў вядзе да праявы хваробы.
У дадзенай сітуацыі, магчыма, якраз мае месца непрапрацаванае пачуццё віны. Смерць чалавека – натуральны працэс. І наўрад ці памерлыя хочуць бачыць нас скрушнымі і хворымі. Хутчэй, яны хацелі б, каб мы былі шчаслівыя і проста на іх не забываліся.
Увосень 2019 года ў мяне з'явіліся крывацёкі ў стуле, адначасова ён зрабіўся вадкім. У мяне гемарой. І я прыйшоў да высновы, што хутчэй за ўсё гэта звязанае з ім. Гемарой прысутнічае шмат гадоў. Але ён асабліва не турбуе, таму я не рабіў ніякіх актыўных спробаў яго ліквідацыі. Вадкі стул з крывёй доўжыўся 2 месяцы (верасень-кастрычнік). Праз год, у гэтыя ж месяцы і на такі ж тэрмін, праблема паўтарылася. С ёлета прыкладна ў сярэдзіне студзеня праблема паўтарылася зноў. Як быццам гэтая хвароба ахоплівае мой арганізм перыядам толькі на 2 месяцы. Паходы ў прыбіральню ў гэтыя перыяды пачашчаныя, звычайна 2-3 разы на дзень, адзін раз было 6 паходаў. Да ўрача ў мяне смеласці дайсці няма. Прачытаў, што крывацёкі таксама могуць быць пры язве страўніка. Я стараюся правільна харчавацца, але гэта не дало станоўчага эфекту. Я прыйшоў да высновы, што, магчыма, гэта праблема псіхасаматычнага характару, бо ў мяне трохі стрэсавая праца. Нягледзячы на гэтыя хваробы са страўнікам, здароўе ў мяне вельмі моцнае. Ці можа гэта быць псіхасаматычнай праблемай? І як з гэтым змагацца?
Пры такіх сімптомах, як кроў у стуле, неабходна ў першую чаргу звярнуцца да практолага і прайсці абследаванне прамой кішкі. Крывацёк можа быць звязаны з грыжай, выпінаннем і іншымі арганічнымі паталогіямі. Тут псіхатэрапія не дапаможа. Трэба вырашаць пытанне з лячэннем органа.
Ці праўда, што ў аснове рэўматоіднага артрыту можа ляжаць агрэсія, якая падаўляецца?
Так. Рэўматоідны артрыт таксама лічыцца псіхасаматычным парушэннем. У такіх пацыентаў адзначанае больш доўгае захаванне мышачнага напружання. Ёсць сэнс прааналізаваць, як я паводжу сябе ў крытычных сітуацыях, і навучыцца навыкам расслаблення. Для гэтага трэба звярнуцца да псіхатэрапеўта. Каб быў эфект, трэба доўгі час практыкаваць прыёмы, якія дапамагаюць спраўляцца з агрэсіяй, ці ўтылізаваць яе ў больш прымальнай форме. Адзін са спосабаў зняць мышачнае напружанне, напрыклад, – пабіць падушку альбо разбіць талерку.
Фота – Таццяна Сталярова і з адкрытых інтэрнэт-крыніц