Site icon Слушна

Як дэндрытныя клеткі дапамагаюць ад метастазаў і рэцыдыву раку

  • Анна Крючкова

    • Сёння рак можна лячыць не толькі з дапамогай «хіміі» і прамянёвай тэрапіі. Прадухіліць метастазы і рэцыдыў хваробы могуць вакцыны з дэндрытных клетак, вырашчаных з крыві пацыента. У свеце гэты накірунак актыўна развіваецца. У нашай краіне першыя клінічныя выпрабаванні метаду пачаліся ў 2008 годзе і паказалі вельмі добрыя вынікі. Да прыкладу, у пацыентаў з ракам малочнай залозы трохгадовая выжывальнасць без рэцыдыву склала 98% супраць 79% пры стандартным лячэнні, а па раку падстраўнікавай залозы – розніца ў 2,5 раза.

    Што гэта за метад лячэння, ці ўсім падыдзе і чаму, нягледзячы на даказаную эфектыўнасць, ён пакуль не ўключаны ў пратаколы лячэння, журналісту Слушна распавялі ў Інстытуце біяфізікі і клетачнай інжынерыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Пакуль гэта адзіная ўстанова ў краіне, дзе праводзіцца лячэнне дэндрытнымі клеткамі па інструкцыях, зацверджаных Міністэрствам аховы здароўя.

    Што такое дэндрытныя клеткі?

    Што такое дэндрытныя клеткі?

     
    Андрэй Ганчароў
    Дырэктар Інстытута біяфізікі і клетачнай інжынерыі
    Дэндрытныя клеткі стымулююць супрацьпухлінны імунітэт чалавека, дапамагаюць арганізму распазнаваць і знішчаць ракавыя клеткі. Іх культывуюць з манацытаў крыві пацыента, дадаючы ў пажыўнае асяроддзе антыгены.

    Якая эфектыўнасць метаду?

    Клінічныя выпрабаванні па лячэнні дэндрытнымі клеткамі праводзіліся ў пацыентаў з ракам падстраўнікавай залозы пераважна 2-3 стадыі і ракам малочнай залозы 1-2 стадый з радыкальнай рэзекцыяй. Вынікі эксперыментальнага лячэння паказалі, што ўжыванне дэндрытных клетак адназначна павялічвае перыяд без рэцыдыву і папярэджвае метастазы.

     
    Андрэй Ганчароў
    Дырэктар Інстытута біяфізікі і клетачнай інжынерыі
    Аднагадовая выжывальнасць пацыентаў з ракам падстраўнікавай залозы, якім уводзілася вакцына з дэндрытнымі клеткамі, склала 78%, а без вакцыны – толькі 33%. Сярод добраахвотнікаў былі і пацыенты з 4 стадыяй захворвання, якія пасля лячэння пражылі 1,5 года пры прагнозе ў 2-3 месяцы. Даследаванні паказалі, што вынік лячэння быў лепшым у тых, каму праводзілі тры курсы лячэння па 5 вакцын кожны. У пацыентаў з ракам малочнай залозы трохгадовая беспадзейная выжывальнасць пры лячэнні вакцынай з дэндрытных клетак склала 98%, у той час як без яе гэты паказчык быў на ўзроўні 79%. Для такога выніку было дастаткова аднаго курсу лячэння. Эксперымент паказаў, што дадзены метад лячэння бяспечны, не выклікае ніякіх сур'ёзных пабочных эфектаў.

    Ці ўсім падыходзіць метад?

    Вучоныя адзначаюць, што эфектыўнасць прымянення дэндрытных клетак у большай ступені залежыць не ад стадыі захворвання, а ад стану імунітэту чалавека.

     
    Андрэй Ганчароў
    Дырэктар Інстытута біяфізікі і клетачнай інжынерыі
    З-за хіміятэрапіі, цяжкіх пасляаперацыйных станаў у анкапацыентаў не заўсёды можна атрымаць дастатковую колькасць функцыянальна сталых клетак крыві, каб затым вырабіць лячэбную вакцыну. Стымуляцыя імуннай сістэмы мяркуе, што імунітэт павінен быць больш-менш захаваным, працаздольным. Таму пацыентам, у якіх ён моцна падарваны, гэты метад, на жаль, не дапаможа.

    Ці заменяць дэндрытныя клеткі аперацыю і хіміятэрапію?

    Супрацьрэцыдыўная імунатэрапія – гэта дадатковы метад, які не выключае і не замяняе стандартнага лячэння раку, кажуць вучоныя. Яе лепш ужыць пасля асноўнага курсу лячэння.

    Уладзімір Крыцкі
    Намеснік дырэктара Інстытута біяфізікі і клетачнай інжынерыі
    Пацыент з выяўленым анкалагічным захворваннем павінен перш за ўсё атрымаць асноўны комплекс лячэбных мерапрыемстваў – хірургічнае ўмяшанне (калі гэта магчыма), стандартныя курсы прамянёвай і хіміятэрапіі. Затым ужо можна ўжыць дэндрытныя клеткі, каб папярэдзіць рэцыдыў пухліны і метастазы.

     
    Андрэй Ганчароў
    Дырэктар Інстытута біяфізікі і клетачнай інжынерыі
    Не заўсёды пухліны можна выдаліць радыкальна з-за асаблівасцяў іх размяшчэння. А дэндрытныя клеткі якраз дапамогуць справіцца з мікраметастазамі і ростам рэшткавых участкаў пухліны. Яны «навучаныя» шукаць у крыві пухлінныя клеткі, якія цыркулююць, і знішчаць іх. Ёсць сэнс ужываць дэндрытныя клеткі і тады, калі метастазы ўжо пайшлі і хіміятэрапія не здольная з гэтым справіцца. Вакцына дапаможа спыніць іх рост.

    Як праходзіць лячэнне?

    Зараз у аддзяленні рэгенератыўнай медыцыны і клетачнай тэрапіі Інстытута дэндрытныя клеткі выкарыстоўваюць для лячэння раку лёгкіх, страўніка, падстраўнікавай залозы і малочнай залозы. Пацыентаў кансультуе загадчык кафедры анкалогіі БДМУ, прафесар Аляксандр Прохараў. Калі клеткавая тэрапія паказаная, для пацыента складаецца індывідуальны графік лячэння.

    Курс складаецца з 5 вакцынацый. Для гэтага ў пацыента 5 разоў з вызначаным прамежкам з вены бярэцца 50-100 мл крыві, і на яе аснове за тыдзень вырабляюцца дэндрытныя клеткі, якія затым трансплантуюць пацыенту падскурна. Такім чынам, увесь курс займае каля паўтара-двух месяцаў і запатрабуе 10 наведванняў клінікі.

    Колькі гэта каштуе?

    Адзін курс з 5 вакцын каштуе каля 6 тысяч рублёў. Першыя пацыенты пачалі лячэнне з мая гэтага года, і на дадзены момант імунатэрапію праходзяць 14 чалавек. У цэлым, аддзяленне рэгенератыўнай медыцыны і клетачнай тэрапіі Інстытута можа прымаць каля 200 пацыентаў у год.

    Чаму метад не ўключаны ў пратаколы лячэння раку?

    Вучоныя Інстытута біяфізікі і клетачнай інжынерыі спадзяюцца, што хутка вакцыны з дэндрытнымі клеткамі ўвойдуць у пратаколы лячэння і зробяцца даступнымі для большай колькасці пацыентаў. Але для гэтага неабходна ствараць сур'ёзную інфраструктуру: адчыняць па ўсёй краіне лабараторыі па вытворчасці дэндрытных клетак, масава рыхтаваць спецыялістаў па клеткавых тэхналогіях.

    Пра іншыя віды лячэння клеткавымі тэхналогіямі чытайце тут.

    Фота ў Інстытуце – Алеся Лазарава.

    Exit mobile version