Як не нашкодзіць сэрцу ў сталым узросце. Простыя парады ад эксперта

Хваробы сэрца і сасудаў займаюць найбольшую вагу ў структуры ўсіх выпадкаў захворвання сталых людзей. Яны ж пераважаюць сярод прычынаў заўчаснай смяротнасці людзей сталага ўзросту.

Як правіла, для кампенсацыі стану і для таго, каб падтрымліваць работу сэрца ў нармальным рытме, сталым людзям даводзіцца прымаць шмат лекавых сродкаў. Часам іх колькасць можа складаць некалькі прэпаратаў адначасова. З аднаго боку, падобная тэрапія – дапамога арганізму, з другога – істотная нагрузка, асабліва на страўнікава-кішэчны тракт, печань і ныркі.

Як скараціць колькасць лекавых сродкаў? Ці магчыма гэта, нават пры наяўнасці хранічнай сардэчнай недастатковасці? Як дапамагчы свайму сэрцу? Як правільна прымаць лекі, калі іх шмат? На гэтыя і іншыя пытанні адказала эксперт інфармацыйнага партала Здаровыя людзі, галоўны пазаштатны герантолаг Міністэрства аховы здароўя, кіраўнік Рэспубліканскага геранталагічнага цэнтра (актыўнага даўгалецця) Людміла Жылевіч.

Прычыны хранічнай сардэчнай недастатковасці

Хранічная сардэчная недастатковасць – гэта аслабленне скарачальнай функцыі сэрца, якое прыводзіць да перагрузкі яго аддзелаў або метабалічных парушэнняў у міякардзе. Асноўныя прыкметы захворвання – кашаль і дыхавіца, стомленасць, цяжкасць дыхання, ацёк лёгкіх, ацёк ног.

Прычына падобных зменаў сардэчнай мышцы, як мы ўжо адзначалі вышэй, – інвалюцыя ўсіх сістэмаў арганізма ў выніку яго старэння, а таксама наяўнасць тых ці іншых хранічных захворванняў. Фактарамі рызыкі таксама з’яўляюцца:

• спадчыннасць;
• псіхаэмацыянальнае перанапружанне і няўменне пераадольваць стрэс;
• нерацыянальнае харчаванне;
• залішняя вага;
• маларухомы лад жыцця і нізкая фізічная актыўнасць;
• курэнне;
• празмернае спажыванне алкаголю;
• узрост і некаторыя іншыя біялагічныя паказчыкі;
• псіхаэмацыянальнае здароўе.

Прыём лекавых сродкаў для людзей з хранічнай сардэчнай недастатковасцю – магчымасць падоўжыць жыццё і палепшыць яго якасць. Разам з тым, з узростам арганізм робіцца больш адчувальным да дзеяння прэпаратаў, іх дазіроўкі і камбінацый лекавых сродкаў.

Як адзначыла эксперт, любое прызначэнне новых або дадатковых прэпаратаў, іх дазіроўка і камбінацыя дакладна вывяраецца ўрачом. Але пацыенты нярэдка грашаць тым, што самастойна «прызначаюць» сабе новыя лекавыя сродкі, часам абсалютна беспадстаўна, а толькі таму, што яны «дапамаглі» сябру або суседцы. У такіх сітуацыях рызыка ўскладненняў і пабочных эфектаў узрастае ў геаметрычнай прагрэсіі, падкрэсліла Людміла Жылевіч, дадаўшы, што падобныя дзеянні могуць стаць прычынай смяротнага зыходу.

8 прычынаў павелічэння колькасці прэпаратаў для прыёму

1. Празмернае ўжыванне солі і вадкасці. Гэта прыводзіць да залішняй нагрузкі на сардэчную мышцу. Як вынік – дэкампенсацыя стану, а значыць – з’яўленне слабасці і ацёкаў, дыхавіцы.
2. Пагаршэнне самаадчування ў сувязі з тым, што чалавек самастойна знізіў дозу ці адмяніў прыём лекаў, альбо забыўся прыняць прэпарат.

3. Занадта вялікая фізічная актыўнасць, якая, у сваю чаргу, прыводзіць да непажаданай і дадатковай нагрузкі на сэрца.

4. Прастудныя захворванні. Трэба памятаць, што любое ВРІ – заўсёды ўдар па сэрцы.

6. Алкаголь і тытунь.

7. Стрэсы і нервовае перанапружанне. Прычым прычынай пагаршэння стану могуць стаць як празмерныя адмоўныя эмоцыі, так і станоўчыя.

8. Хранічны недахоп сну. Ён выклікае павышаную стамляльнасць. Ад недасыпання пакутуе мозг, а значыць, і ўвесь арганізм у цэлым.

Праверыць, ці ёсць у вас першыя прыкметы дэкампенсацыі хранічнай сардэчнай недастатковасці, можна ў гэтай анкеце.

Анкета для самакантролю

1. Ці пагоршылася ваша самаадчуванне ў параўнанні з папярэднім днём, ці ўзмацнілася адчуванне слабасці, разбітасці, стамляльнасць?
2. Ці ўзмацнілася азызласць ступняў і лытак за мінулы дзень?
3. Ці з’явілася адчуванне цеснаты абутку, адзення?
4. Ці ўзмацнілася адчуванне дыхавіцы?
5. Ці з’явіўся кашаль?
6. Ці адзначаліся начныя абуджэнні з-за адчування недахопу паветра, ці была неабходнасць у дадатковай падушцы?
7. Ці назіралася зніжэнне колькасці мачы, якая выдзелілася за суткі?
8. Ці адзначаўся дадатак у вазе на 1-1,5 кг за апошнія суткі?
9. Ці паменшыўся апетыт?

Якія меры трэба прыняць?

Норма спажывання солі для чалавека з хранічнай сардэчнай недастатковасцю – 3 г у суткі (максімум 5 г). Каб лішні раз не перасольваць ежу, эксперт раіць:

• прыбярыце сальніцу са стала, каб не хацелася дасаліць ежу;
• не купляйце кансерваваныя прадукты і паўфабрыкаты;
• пры падрыхтоўцы страў замест солі выкарыстоўвайце розную зеляніну, прыправы і вострыя прыправы;
• ешце больш гародніны і садавіны;
• мяса і рыбу дадаткова саліць не варта, яны ўжо ўтрымліваюць дастатковую колькасць солі.

Важна таксама абмежаваць спажыванне вадкасці. Простае правіла: колькі чалавек выпіў вадкасці, столькі ён павінен страціць. Вызначыць гэта даволі лёгка. Для гэтага неабходныя вагі. Калі да вечара ваш вага не змянілася (не зрабілася значна большай, напрыклад, павялічылася на 1 кг), значыць, вы спажываеце дастатковую колькасць вадкасці. Яшчэ адзін варыянт – наяўнасць ацёкаў ног. Калі ўвечары вашыя ногі моцна ацякаюць, трэба перагледзець свой пітны рэжым.

Што рабіць, калі піць хочацца нясцерпна? У гэтым выпадку ёсць некалькі хітрасцяў, якія дапамагаюць падмануць пачуццё смагі:

• прапалашчыце рот вадой;
• пачысціце зубы;
• піце павольна, невялікімі глыткамі;
• дадайце ў ваду трохі лімона;
• не піце каву і алкагольныя напоі – яны ўзмацняюць адчуванне сухасці ў роце.

Фізічныя нагрузкі неабходна выконваць штодня (у цэлым – не меней за 150 хвілін у тыдзень). Актыўнасць можа быць рознай па інтэнсіўнасці. Але! Варта ведаць межы сваёй фізічнай актыўнасці і ніколі не перавышаць уласныя магчымасці.

Выконваць фізічныя практыкаванні можна праз дзве гадзіны пасля прыёму ежы ці медыкаментаў. Пачынаць нагрузку варта з размінкі, выканаўшы 3-5 разагравальных практыкаванняў. Рухі павінны быць плаўнымі.

Пазбягайце таксама рэзкай змены становішча, напрыклад, з гарызантальнага ў вертыкальнае. Гэта можа стаць прычынай галавакружэння і прывесці да падзення. Калі вы адчуваеце сябе не вельмі добра, у гэты дзень лепей адмовіцца ад фізічных практыкаванняў.

Спыніць выкананне фізічных практыкаванняў неабходна пры болю ў грудзіне, рэзкім абцяжарванні дыхання, слабасці, моцным галавакружэнні, пачашчаным ці запаволеным сэрцабіцці.

Надавайце ўвагу збалансаванаму харчаванню. Старайцеся, каб ваш рацыён утрымліваў дастатковую колькасць карысных рэчываў, вітамінаў і мінералаў. Вельмі карысныя для сэрца калій і магній. Так, калій здольны знізіць тонус сасудаў і спрыяе скарачэнню гладкай мускулатуры сасудзістай сценкі. Магній валодае гіпатэнзіўным дзеяннем (зніжае артэрыяльны ціск) і дыурэтычнай (мачагоннай) уласцівасцю.

Агульныя рэкамендацыі па прыёме лекаў

1. Пры сабе, а таксама на любым бачным месцы неабходна мець лісток з прызначанымі вам медыкаментамі з указаннем дозаў і часу прыёму. Так вы не заблытаецеся і не забудзецеся своечасова прыняць прэпарат.
2. Прымаць лекі варта ў адзін і той жа час і штодня.
3. Захоўваць лекі лепш у арыгінальнай упакоўцы, а не асобна ў блістэрах.
4. Нават калі вы адчулі сябе лепей, не прапускайце самастойна прыём лекаў. Лепей парайцеся з урачом. Магчыма, неабходна змяніць прэпарат або змяніць дазіроўку.
5. Забыліся прыняць своечасова прэпарат? Не варта прымаць адразу дзве дозы адначасова.

6. Не прызначайце сабе самастойна лекавыя сродкі. Нават калі яны «вельмі эфектыўныя і сучасныя».

7. Прымаць лекі не варта нашча. Пачніце дзень з лёгкага сняданку, а праз гадзіну можна выпіць прэпарат.