Як пазбегнуць захворванняў лёгкіх? Ці заўсёды трэба лячыць кашаль? Чым ён небяспечны? Калі кашаль ператвараецца ў бранхіт? Як не прапусціць пнеўманію? Ці можна аднавіць лёгкія, калі кінуць паліць?
На пытанні адказваюць:
- галоўны пазаштатны пульманолаг Міністэрства аховы здароўя, кандыдат медыцынскіх навук, загадчыца аддзела пульманалогіі і хірургічных метадаў лячэння хваробаў органаў дыхання РНПЦ пульманалогіі і фтызіятрыі Алена Ігнатаўна Давідоўская;
- галоўны пазаштатны дзіцячы пульманолаг Міністэрства аховы здароўя, кандыдат медыцынскіх навук, дэкан педыятрычнага факультэта Беларускага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта Уладзімір Іванавіч Баброўнічы.
Кансультацыя пульманолага
Хацелася б даведацца, ці звязанае ссіненне вуснаў падчас трэніровак з лёгкімі? Год таму я панасіла цяжар, і ў мяне пасінелі вусны. Цяпер кожную трэніроўку (займаюся давоскімі практыкамі, якія не падразумяваюць вялікіх нагрузак) у мяне сінеюць вусны. Я цалкам праверыла сэрца: УГД, здымалі паказанні, калі круціла ровар, кансультацыя ў кардыёлага – усё ў норме. Кроў на біяхімію – таксама ўсё ў норме, трохі павышаны халестэрын. Мне сказалі, што гэта можа быць гіпервентыляцыя лёгкіх, бо практыкаванні на дыханне і энергетыку. Падкажыце, ці трэба мне звяртацца да пульманолага? Флюараграфію я рабіла, паталогій не выяўлена.
Алена Давідоўская:
— Не зусім звычайнае пытанне. Ссіненне вуснаў, у тым ліку падчас фізічнай нагрузкі, можа з'яўляцца сімптомам цэлага шэрагу захворванняў. Таму неабходна дэталёвае абследаванне. Частку даследаванняў вы ўжо выканалі. У выпадку, калі не выяўлена значнай сардэчна-сасудзістай паталогіі, анеміі, рэнтгеналагічных прыкметаў захворвання лёгкіх, ссіненне вуснаў можа быць звязанае з гіпервентыляцыяй. Гіпервентыляцыя – гэта залішняе па частаце і глыбіні дыханне, якое не адпавядае ў дадзены момант фізіялагічнай патрэбе (адсутнасць інтэнсіўнай фізічнай нагрузкі). Каб разабрацца ў сітуацыі і падабраць у далейшым аптымальны выгляд фізічных практыкаванняў, можна дадаткова звярнуцца да пульманолага для правядзення дыягнастычных функцыянальных тэстаў, а таксама да неўролага.
Наколькі эфектыўна зрабіць прышчэпку ад пнеўманіі для дарослых? Калі так, дык калі вы рекамендуеце зрабіць рэвакцынацыю ад пнеўманіі дарослым?
Алена Давідоўская:
— Вельмі важнае пытанне. І, спадзяюся, адказ на яго будзе карысным для нашых сённяшніх суразмоўцаў для ўсведамлення значнасці і прыняцця рашэння пра вакцынацыю. Прышчэпка ад пнеўманіі, а дакладней – ад пнеўмакокавай інфекцыі (адной з разнавіднасцяў якой і з'яўляецца пнеўманія, выкліканая гэтым мікраарганізмам), з'яўляецца высокаэфектыўным спецыфічным спосабам абароны. Варта разумець, што прычынай пнеўманіі могуць быць і іншыя ўзбуджальнікі, але самым распаўсюджаным і значным з іх ва ўсіх узроставых групах застаецца менавіта асаблівы від стрэптакока – пнеўмакок.
Гэты мікраарганізм можа выклікаць сінусіты, атыты, абвастрэнні хранічных захворванняў дыхальных шляхоў. Для дарослых рызыка захварэць на пнеўмакокавую пнеўманію павышаецца пры наяўнасці ў чалавека хранічных захворванняў – сардэчна-сасудзістых, бронхалёгачных, анкалагічных, хваробаў печані, нырак, крыві, цукровага дыябету і імунадэфіцытных станаў. Акрамя таго, з-за фізіялагічных зменаў да такой рызыкі асабліва схільныя людзі, старэйшыя за 65 гадоў.
Прышчапляючыся пнеўмакокавай вакцынай, мы надзейна абараняем сябе менавіта ад гэтага віду інфекцыі, у тым ліку пнеўмакокавай інфекцыі нумар 1 – пнеўманіі. Сёння існуе некалькі разнавіднасцяў пнеўмакокавых вакцынаў, у тым ліку зарэгістраваных і тых, якія прымяняюцца ў нашай краіне. Калі вы раней ужо вакцыянаваліся паказанай вам вакцынай, рэвакцынацыя праводзіцца не раней чым праз тры гады. Акрамя таго, для рэвакцынацыі вы можаце выкарыстаць і іншы выгляд пнеўмакокавай вакцыны – кан'югаваную, рэвакцынацыя пасля якой у далейшым не патрабуецца. Падрабязную інфармацыю пра віды пнеўмакокавай вакцыны і схему вакцынацыі/рэвакцынацыі вы можаце атрымаць у кожнай установе, дзе яна праводзіцца.
Як і дзе ў Беларусі лечыцца лёгачная гіпертэнзія?
Алена Давідоўская, Уладзімір Баброўнічы:
— Паняцце «лёгачная гіпертэнзія» ўключае як самастойнае захворванне на першасную лёгачную гіпертэнзію (ЛАГ), так і сустракаецца пры цэлым шэрагу іншых паталагічных станаў – другасная лёгачная гіпертэнзія пры пароках сэрца, парушэннях развіцця і росту лёгкіх, захворваннях лёгкіх, сістэмных захворваннях злучальнай тканкі, тромбаэмбаліі лёгачнай артэрыі, а таксама пры прыёме некаторых лекавых прэпаратаў. У сувязі з гэтым важна разабрацца ў прычынах лёгачнай гіпертэнзіі, для чаго праводзіцца комплекснае абследаванне.
Пры другаснай лёгачнай гіпертэнзіі аснову тэрапіі складае лячэнне асноўнага захворвання. Першасная лёгачная гіпертэнзія патрабуе ЛАГ- спецыфічнай тэрапіі. Нягледзячы на назву «лёгачнае», захворванне ў большай ступені тычыцца сасудаў лёгкіх. Таму абследаванне, лячэнне і назіранне праводзіцца пераважна ў кардыёлага. У Беларусі зарэгістраваныя некалькі ЛАГ-спецыфічных прэпаратаў.
Выбар лячэння ажыццяўляецца спецыялістам, зыходзячы з узроўню (ступені цяжкасці) лёгачнай гіпертэнзіі, а таксама развіцця, выяўленасці і прыкметаў хранічнай сардэчнай недастатковасці. Лячэнне ажыццяўляецца ў профільных аддзяленнях устаноў аховы здароўя краіны. Напрыклад, у Мінскім рэгіёне кваліфікаваную дапамогу пры лячэнні лёгачнай гіпертэнзіі можна атрымаць у РНПЦ «Кардыялогія» і Мінскай абласной бальніцы. Што тычыцца дзяцей, дык абследаванне і лячэнне лёгачнай гіпертэнзіі ажыццяўляецца ў РНПЦ дзіцячай хірургіі.
Мяне завуць Яўген, 31 год, Мінск. Не палю, выпіваю ўмерана па святах, гуляю ў баскетбол і хаджу ў басейн. У цэлым назваў бы свой лад жыцця здаровым. Пасля перанесенай пнеўманіі засталася слабасць і патлівасць, увечары павышаецца тэмпература. Ці нармальны гэта стан для арганізма пасля перанесенай пнеўманіі? Як надоўга ён можа зацягнуцца? Якія аналізы, абследаванні, працэдуры можаце параіць для хутчэйшага выздараўлення і ліквідацыі віруса з арганізма? Калі ёсць магчымасць трапіць асабіста да вас на кансультацыю – падкажыце, як гэта магчыма.
Алена Давідоўская:
– Ваш стан можа быць абумоўлены рознымі прычынамі. У сувязі з гэтым з усімі дакументамі вам неабходна звярнуцца па кансультацыю спецыяліста ў РНПЦ пульманалогіі і фтызіятрыі.
У студзені зрабіла флюараграфію ў сувязі з тым, што вельмі моцна кашляла. На флюараграфіі былі зацямненні, і мяне накіравалі на рэнтген лёгкіх. Рэнтген паказаў наяўнасць дзвюх плямаў у правым лёгкім. Тэрапеўт прызначыла мне курс антыбіётыкаў, накіравала на аналізы і сказала прыйсці пасля заканчэння курсу прыёму лекаў (бальнічны ліст не дала). Паўторны здымак зноў паказаў зацямненні. У выніку тэрапеўт накіравала мяне да фтызіятра, якая прызначыла чарговы курс антыбіётыкаў. У цэлым я за два тыдні зрабіла адну флюараграфію, 4 рэнтгены, прапіла два курсы антыбіётыку і на нагах перанесла лёгачнае захворванне. Мяне цікавіць пытанне: ці павінны мне былі хаця б прапанаваць бальнічны ліст? Ці магчымыя ўскладненні пасля перанесенага на нагах захворвання? Як мне аднаўляцца, каго і як прыцягваць да адказнасці ў выпадку ўскладненняў?
Алена Давідоўская, Уладзімір Баброўнічы:
– Рашэнне пра выдачу бальнічнага ліста прымаецца з улікам клінічнага стану на момант звароту. Зараз па прадстаўленай вамі інфармацыі ацаніць неабходнасць выдачы ліста непрацаздольнасці не ўяўляецца магчымым. Праведзенае вам абследаванне ў тэрапеўта і фтызіятра дазваляе выключыць наяўнасць ускладненняў у дадзены момант.
Станоўчая рэнтгеналагічная дынаміка паказвае на эфектыўнасць праведзенай тэрапіі, а колькасць выкананых даследаванняў адпавядае цячэнню захворвання. Такая сітуацыя не патрабуе якіх-небудзь спецыфічных аднаўленчых мерапрыемстваў. Важна выконваць агульныя рэкамендацыі: здаровы лад жыцця, паўнавартаснае харчаванне, рацыянальны рэжым працы і адпачынку, падтрыманне фізічнай актыўнасці. У будучым не забывайцеся пра штогадовую супрацьгрыпозную вакцынацыю.
Мне 33 гады, не палю, тры разы хварэла на запаленне лёгкіх (у дзіцячым узросце, у 2014 годзе і ў 2017 годзе). Якія прафілактычныя меры параіце? Ці варта рабіць прышчэпку ад пнеўмакока?
Алена Давідоўская, Уладзімір Баброўнічы:
– Пнеўманія – гэта вострае інфекцыйнае захворванне, якое, як правіла, заканчваецца поўным выздараўленнем. Калі ў вас не было іншых інфекцый, якія выклікае пнеўмакок, зараз у вакцынацыі няма неабходнасці.
Для прафілактыкі рэспіраторных інфекцый у будучым раім вам весці здаровы лад жыцця. Уважліва стаўцеся да сябе, штогод рабіце прышчэпкі ад грыпу – і будзьце здаровыя!
У дзіцяці 7 гадоў было 2 пнеўманіі. Першая – ва ўзросце 3-х гадоў (2015), другая – ва ўзросце 5 гадоў (праз два гады, у 2017). Дзіця пры гэтым часта хварэла да 5-6 гадоў само па сабе. Першы раз, у 2015, лячыліся ў бальніцы, праз 2 гады пнеўманію лячылі проста сумамедам 5 дзён (па прызначэнні ўрача). Пасля гэтага дзіця ў цэлым хварэла на ВРВІ ўсяго адзін раз. Ці могуць гэтыя абодва выпадкі пэўным чынам быць звязаныя і неяк адбівацца ў далейшым на здароўі дзіцяці? Якую прафілактыку можаце параіць?
Уладзімір Баброўнічы:
– Верагоднасць таго, што гэтыя выпадкі звязаныя, невысокая. Прафілактыка захворванняў уключае комплекс спецыфічных і неспецыфічных мерапрыемстваў. Спецыфічная прафілактыка – вакцынацыя, згодна з Нацыянальным календаром прышчэпак, а таксама супраць грыпу. Да неспецыфічных адносяцца паўнавартаснае харчаванне, заняткі фізкультурай, загартоўванне, здаровы мікраклімат, у тым ліку псіхалагічны.
Вельмі хацелася б атрымаць інфармацыю ад вас як ад спецыялістаў, паколькі ў сеціве маса супярэчлівай і неправеранай інфармацыі. Ці заўсёды пры пнеўманіі неабходна класціся ў бальніцу? Ці магчыма амбулаторнае лячэнне дадзенага захворвання і якія сімптомы з'яўляюцца паказаннямі для абавязковай шпіталізацыі?
Алена Давідоўская, Уладзімір Баброўнічы:
– Няцяжкая пнеўманія можа паспяхова лячыцца ва амбулаторных умовах. Паказанні для шпіталізацыі дакладна вызначаныя дзеючымі ў краіне клінічнымі пратаколамі і ацэньваюцца ўрачом у кожным канкрэтным выпадку.
https://bel.24health.by/zdaroue-lyogkix-u-daroslyx-i-dzyacej-pracyagvaem-adkazvac-na-pytanni/
Фота – Віталь Гіль.