Жоўцевакаменная хвароба. Прычыны развіцця, фактары рызыкі, сімптомы

Ольга Стружинская

2 гады ago

Жоўцевакаменная хвароба. Прычыны развіцця і сімптомы

Як пазбегнуць развіцця жоўцевакаменнай хваробы? У чым яе прычына? Якія першыя прыкметы?

Аб гэтым журналісту інфармацыйнага партала Слушна расказала загадчыца гастраэнтэралагічнага аддзялення Мінскага навукова-практычнага цэнтра хірургіі, транспланталогіі і гематалогіі Наталля Шульга.

Утварэнне камянёў

Жоўцевы пузыр — орган дэпанавання жоўці. У працэсе стрававання яму адведзена адна з галоўных роляў: дапамагае расшчапляць тлушчы. Працэс стрававання не адбываецца няспынна, таму жоўць паступае ў тонкі кішачнік строга дазавана. Працэс яе вызвалення з жоўцевага пузыра рэгулюе адмысловая цягліцавая засланка — сфінктар Одзі.

Жоўць змяшчае рэчывы, якія могуць выпадаць у асадак, запасіцца і фарміраваць ушчыльненні. Калі жоўць застойваецца ў жоўцевым пузыры, што адбываецца ў большасці выпадкаў з-за парушэнняў ліпіднага абмену, пачынаецца працэс фарміравання камянёў. Яны ўтвараюцца як у жоўцевым пузыры, так і агульным жоўцевым, пячоначна жоўцевых пратоках.

Па статыстыцы, адным з найболей часта выкананых хірургічных умяшанняў з'яўляецца аперацыя па выдаленні жоўцевага пузыра. Прычына — жоўцевакаменная хвароба.

Пры застоі жоўці, а таксама падвышэнні канцэнтрацыі ў ёй соляў пры парушэннях абмену рэчываў, у жоўцевым пузыры могуць утварацца камяні. Пры гэтым парушаецца адток жоўці, магчыма развіццё запалення і інфікаванне абалонак органа, а таксама запаленчых працэсаў у іншых органах страўнікава-кішачнага тракту.

Наталля Шульга

Загадчыца гастраэнтэралагічнага аддзялення Мінскага навукова-практычнага цэнтра хірургіі, транспланталогіі і гематалогіі

На чале кута утварэння жоўцевых камянёў стаяць наступныя фактары: перанасычэнне жоўці халестэрынам з-за парушэння яго абмену, застой жоўці і яе інфікаванне. Зрэшты, у большасці выпадкаў камяні маюць халестэрынавую прыроду.

Прычыны ўтварэння камянёў у жоўцевым пузыры

Спецыялісты вылучаюць некалькі прычын або фактараў, якія могуць правакаваць утварэнне камянёў у жоўцевым пузыры. У прыватнасці:

спадчыннасць. У дадзеным выпадку па спадчыннасці перадаецца не сама хвароба, а толькі схільнасць да яе з'яўлення. Напрыклад, так званая лянівы жоўцевы пузыр, калі орган працуе не ў полую сілу, што спрыяе застою жоўці;
перанасычэнне жоўці халестэрынам у выніку парушэння ліпіднага абмену;
цяжарнасць. Падчас цяжарнасці адбываецца згушчэнне жоўці і яе павольная эвакуацыя, што таксама можа стаць прычынай утварэння камянёў;
прыроджаныя анамаліі жоўцевага пузыра, якія перашкаджаюць яго звычайнай працы;
галаданне на працягу працяглага часу і рэзкае зніжэнне вагі;

Наталля Шульга

Напрыклад, чалавек рэзка памяняў свой рацыён харчавання і стаў скідаць вагу. Такія раптоўныя ваганні не могуць не адбіцца на працы страўнікава-кішачнага тракту і, у прыватнасці, становяцца прычынай развіцця жоўцевакаменнай хваробы. Без шкоды для здароўя трэба сілкавацца невялікімі порцыямі праз прыблізна роўныя прамежкі часу. А вось худнець варта не больш, чым на 1,5 - 2 кг у месяц. Рэзкія перапады ў харчаванні і зніжэнне масы цела негатыўна адбіваюцца як на працы жоўцевага пузыра, так на функцыі печані.

Наталля Шульга

Пры розных гінекалагічных захворваннях у жанчын парушаецца абмен эстрагенаў (жаночых палавых гармонаў, якія выпрацоўваюцца ў яечніках). Эстрагены павялічваюць актыўнасць вызначанага фермента, які, у сваю чаргу, узмацняе сінтэз халестэрыну, а таксама перанасычэнне ім жоўці.

Cімптомы жоўцевакаменнай хваробы

Вельмі часта выявіць наяўнасць камянёў у жоўцевым пузыры і яго пратоках можна пры правядзенні ўльтрагукавой дыягностыкі (УГД) органаў брушной поласці. Разам з тым, існуе шэраг прыкмет, якія дапамогуць западозрыць развіццё жоўцевакаменнай хваробы.

Клінічныя прыкметы:

боль у правым падрабрынні, эпігастрыі (частка брушнай поласці ніжэй грудной косткі);
гарката ў роце;
тошнасць;
ваніты, як аднаразовыя, так і шматразовыя, іх з'яўленне магчыма пасля прыёму ежы;
павышэнне тэмпературы цела ад 37оС і вышэй;
у некаторых выпадках магчыма пажаўценне склер (бялкоў вачэй).

Стадыі захворвання

Пачатковая стадыя або, як яе яшчэ называюць, прэдкаменная, часцей за ўсё дыягнастуецца пасля правядзення УГД органаў брушнай поласці. Пры гэтай стадыі камяні (канкрэменты) маюць невялікі памер (інакш жоўцевы сладж), могуць мець выгляд так званай замазкаабразнай жоўці. У такіх выпадках клінічных праяў можа не быць.

Калі камяні вырастаюць да вялікіх памераў, як правіла, сімптомы могуць быць некалькі змазаныя: болі няма, але трымаецца тэмпература без бачных на гэта чыннікаў (пры з'яўленні запаленчага працэсу ў жоўцевай бурбалцы).

Прафілактыка жоўцевакаменнай хваробы

1. Кожнаму чалавеку варта раз у год праходзіць УГД органаў брушнай поласці. Калі ёсць спадчынная схільнасць, можна і часцей (напрыклад, два разы на год).

2. Не галадаць.

3. Не захапляцца рознымі сістэмамі чыстак арганізма, цюбажамі, не піць жоўцегонныя лекавыя прэпараты без прызначэння доктара і без поўнай упэўненасці ў сваім здароўі.

4. Кожны дзень надаваць час фізічным практыкаванням. Гэта дапаможа не застойвацца жоўці ў жоўцевым пузыры.

5. Сачыць за ўзроўнем халестэрыну ў крыві. Для гэтага неабходна рэгулярна здаваць біяхімічны аналіз крыві і не захапляцца тлустай ежай.

Наталля Шульга

Дробныя канкрэменты багатыя развіццём болевага сіндрому, з'яўленнем жаўтухі (магчыма афарбоўванне ў жоўты колер скуры, склер і слізістых абалонак), а таксама другаснымі запаленчымі зменамі ў печані.