Як празмернае захапленне ЗЛЖ, комплекс «выдатніцы» і смартфоны перад сном могуць прывесці да знікнення месячных

Што можа быць прычынай такога стану? Што цягне за сабой знікненне месячных без відавочных на тое прычын? Як лечаць такую паталогію? Пра гэта журналіст Слушна пагутарыла са Святланай Жукоўскай, асістэнтам кафедры акушэрства і гінекалогіі Белдзяржмедуніверсітэта.

Хранічны стрэс меціць у жаночае здароўе

Любая падзея, нават радасная, якая так ці інакш адрозніваецца ад штодзённасці, можа стаць стрэсам для нашага арганізма. Але часам такія ўзварушэнні нам неабходныя. Яны – стымул да руху. Падчас рэзкага стрэсу ў крыві павышаецца ўзровень картызолу (гармону стрэсу). Затым стан прыходзіць у норму. Каварства хранічнага стрэсу ў тым, што ўзровень картызолу хаця і павышаны нязначна, але на працягу доўгага часу. У выніку чалавек адчувае прыгнечанасць і апатыю, хаця, здаецца, усё добра. Хранічны стрэс таксама наўпрост звязаны і з месячнымі.

Сімптомы хранічнага стрэсу:

• бяссонніца;
• частыя прачынанні па начах;
• раннія прачынанні з немагчымасцю заснуць;
• пагаршэнне запамінання, засваення новай інфармацыі;
• млявасць, апатыя;
• адчуванне адсутнасці сіл.

Чаму знікаюць месячныя?

Што ж фарміруе той самы хранічны стрэс? Урачы называюць чатыры самыя важныя фактары.

1. Звышнапружанне на працы

Дэдлайн, мода працаваць на знос, на мяжы сіл прывялі да таго, што прафесійнае выгаранне стала распаўсюджанай праблемай. І, вядома ж, крыніцай бясконцага стрэсу.

2. Непаўнавартасны сон

Недасыпанне і бяссонніца могуць правакаваць менструальныя парушэнні. У групе высокай рызыкі па парушэннях рэпрадуктыўнага здароўя жанчыны, якія працуюць пазменна (напрыклад, урачы, якія дзяжураць па начах), а таксама тыя, хто часта лятае ў камандзіроўкі са зменай гадзіннікавых паясоў (напрыклад, бортправадніцы). У гэтых выпадках адбываецца разбалансіроўка цыркадных рытмаў арганізма. Адбіваецца гэта і на жаночым здароўі.

3. Залішняя канцэнтрацыя на здаровым харчаванні

Вядома, сачыць за тым, што ты ўжываеш у ежу, карысна. Але ў той жа час нельга назваць здаровым такія харчовыя паводзіны, калі чалавек цалкам сканцэнтраваны на тым, у якой колькасці, у які час і што канкрэтна ён есць. Але ж харчаванне па раскладзе і ў пэўных колькасцях – ледзь не фетыш для тых, хто пачынае наведваць трэнажорную залу і хоча прывесці сябе ў форму. Пастаянныя скрыначкі і слоічкі з сабой, ежа па раскладзе і з пэўным меню... Усё, у тым ліку і захапленне ЗЛЖ, павінна быць у меру. Нездаровая фіксацыя на правільным харчаванні нават неафіцыйна атрымала назву «ортарэксія». Яна нярэдка з'яўляецца пачатковым этапам у развіцці сур'ёзных парушэнняў харчовых паводзінаў, у т.л. нервовай анарэксіі.

4. Празмерныя фізічныя нагрузкі

Чым небяспечнае знікненне месячных?

1. Немагчымасць зацяжарыць. Жанчына губляе рэпрадуктыўны патэнцыял. Няма месячных – няма авуляцыі, а значыць, цяжарнасць немагчымая.
2. Пакутуюць сэрца і косці. Зніжэнне ўзроўню гармону эстрадыёлу (з прычыны чаго і знікаюць месячныя) прыводзіць да развіцця захворванняў сэрца. Таксама існуе прамая сувязь з астэапарозам.
3. Пагаршэнне памяці, увагі. Даказана, што дэфіцыт эстрагенаў уплывае і на кагнітыўныя функцыі жанчыны.
4. Касметычныя дэфекты. Са зніжэннем узроўню эстрагенаў звязана і старэнне жаночага арганізма. Стан скуры і валасоў пагаршаецца.
5. Знікае сэксуальнае жаданне. Як толькі ў жанчыны знікаюць месячныя, сыходзіць і палавая цяга. Бо яна абумоўлена выключна гарманальным фактарам.

Што рабіць, калі зніклі месячныя?

Перш за ўсё трэба выключыць арганічныя прычыны. Напрыклад, сіндром полікістозных яечнікаў і іншыя эндакрынныя захворванні, якія таксама могуць стаць прычынай збою ў менструальном цыкле. Калі праблема сапраўды выклікана хранічным стрэсам, трэба пастарацца мінімізаваць яго негатыўны ўплыў на здароўе. Парады, здавалася б, самыя стандартныя. Аднак без гэтай базы немагчыма рухацца далей.

• Наладзіць нармальны рэжым сну. Ёсць розныя рэкамендацыі з нагоды таго, у колькі лепей класціся спаць. Аптымальна – заснуць да 22.00. Калі не атрымліваецца, дык хаця б да поўначы. Перад засынаннем не працуйце за камп'ютарам і вазьміце за звычку чытаць папяровую кнігу ці слухаць музыку замест «заліпання» ў смартфоне.

• Захоўваць прынцыпы здаровага харчавання, але без фанатызму.

• Умераныя фізічныя нагрузкі. Важна выканаць баланс паміж нагрузкамі і адпачынкам.

• Псіхатэрапія. Міжнародная супольнасць гінекалагічнай эндакрыналогіі ў 2018 годзе рэкамендавала для дапамогі ў выпадку функцыянальнай гіпаталамічнай аменарэі псіхатэрапію. Узровень стрэсу трэба знізіць абавязкова. Жанчына не заўсёды можа гэта зрабіць самастойна.

Для лячэння функцыянальнай гіпаталамічнай аменарэі выкарыстоўваюць гарманальныя прэпараты. Аднак, калі прычына праблемы не ліквідаваная, пры адмене лекаў яна вяртаецца.