Аб прышчэпках
Ці мае сэнс зараз рабіць прышчэпку супраць грыпу?
Якая прафілактыка неабходная дзецям да года? Што і калі трэба рабіць, каб не захварэць?
Кацярына Сергіенка і Аляксандр Кудзін: Калі ў сям'і ёсць дзіця да 6 месяцаў, тады варта прышчапіцца ўсім членам сям'і, якія кантактуюць з дзіцем. А пасля 6-месячнага ўзросту магчымая вакцынацыя і самога малыша.
Ці патрэбна чалавеку прышчэпка ад грыпу, калі ён нядаўна ім перахварэў? Калі я перахварэла на грып, ці не значыць гэта, што ў мяне ўжо і так выпрацаваўся імунітэт да гэтага віруса?
Юрый Горбіч: Калі чалавек перахварэў на грып, вакцынацыя ў гэтым жа сезоне ўздыму захворвання не мае сэнсу. Здольнасць імуннай сістэмы адэкватна адказваць на новыя антыгены, якія ўваходзяць у склад вакцын, аднаўляюцца ў сярэднім на працягу 2-4 тыдняў пасля захворвання. Пры гэтым фарміраванне ахоўнага імунітэту пасля вакцынацыі таксама займае 2-4 тыдні. Працягласць сезоннага грыпу ад пачатку да заканчэння пад'ёму захворвання складае 6-8 тыдняў.
Падкажыце, калі ласка, як зрабіць дачцэ (2,5 года) другую прышчэпку ад адзёру? Чытаў, што пасля адной прышчэпкі імунітэт выпрацоўваецца ў 90%, а пасля дзвюх – 99%. І ў еўрапейскіх краінах не чакаюць 6 гадоў для другой вакцынацыі (напрыклад, у Германіі робяць у 12 і 15-18 месяцаў). Плануем паехаць летам на Украіну. У паліклініцы рабіць другую прышчэпку адмаўляюцца.
Кацярына Сергіенка і Аляксандр Кудзін: Пасля першай прышчэпкі выпрацоўваецца напружаны (моцны) імунітэт з добрай імуналагічнай памяццю ў дачыненні да віруса адзёру, што не патрабуе правядзення рэвакцынацыі (другой прышчэпкі) да 6 гадоў. Гэта прадугледжана Нацыянальным календаром прышчэпак Рэспублікі Беларусь. Вам не варта турбавацца.
Аб прэпаратах
Ці дапамагаюць пры лячэнні парашкі?
Кацярына Сергіенка: Яны палягчаюць сімптомы захворвання. Разам з тым, пры ўжыванні дадзеных прэпаратаў неабходна строга прытрымлівацца інструкцыі.
Ці можна прадухіліць захворванне на ВРІ або грып з дапамогай прыёму супрацьвірусных, імунастымулюючых прэпаратаў ці комплексу вітамінаў (напрыклад, «Грапрынасін», эхінацыя, і г.д.)?
Ці даюць эфект розныя эфірныя алеі і аксалінавая мазь для прафілактыкі віруснай інфекцыі?
Аляксандр Кудзін: Для прафілактыкі грыпу яны не эфектыўныя.
Добры дзень! Ці трэба пачынаць прыём антыбіётыкаў, калі тэмпература 37,5°С трымаецца на працягу 5 дзён? Ці эфектыўны прыём рэмантадыну ў гэты перыяд?
Юрый Горбіч: Рашэнне аб прызначэнні антыбактэрыяльных лекавых сродкаў у любым выпадку прымае толькі ўрач. Прыём рэмантадыну зараз не рэкамендаваны з-за высокай устойлівасці вірусаў грыпу да гэтага прэпарата.
Ці варта прымаць азельтамівір пры t 37°С і ніжэй? Ёсць моцны кашаль і насмарк.
Кацярына Сергіенка і Юрый Горбіч: Адназначна не. Гэта спецыфічны супрацьгрыпозны сродак, якое мае выразныя паказанні для прызначэння: цяжкае або ўскладненае цячэнне грыпу. Таксама гэты прэпарат прызначаецца пацыентам з так званых груп рызыкі, якія схільныя да частых рэспіраторных вірусных інфекцый. Паказанні да прызначэння вызначае ўрач. Пры прыёме азельтамівіру без паказанняў патэнцыяльная рызыка значна перавышае карысць прэпарата.
Шмат разоў чытала ў інтэрнэце аб леках з недаказанай эфектыўнасцю і бяспекай. Навошта прызначаюць супрацьвірусныя прэпараты? Ці эфектыўныя яны?
Юрый Горбіч: Супрацьвірусныя лекавыя сродкі, актыўныя ў дачыненні да віруса грыпу, існуюць. Аднак іх выкарыстанне мае на ўвазе наяўнасць паказанняў для прымянення. Бескантрольнае выкарыстанне супрацьвірусных сродкаў, прымяненне прэпаратаў не па паказчыках («дапамагло аднаму», «суседка параіла» і г.д.) суправаджаецца рызыкай развіцця непажаданых лекавых рэакцый пры адсутнасці якой-небудзь эфектыўнасці.
Пры першых прыкметах ВРІ і грыпу рэкамендуюць піць «Анаферон». Але ў гэтага прэпарата вельмі дзіўная схема прыёму. Першыя дзве гадзіны трэба піць па адной таблетцы раз у 30 хвілін, гэта значыць 4 штукі. І ў гэтыя ж суткі яшчэ 3 таблеткі праз роўныя прамежкі часу. Гэта 7 таблетак за дзень. Ці не нашкодзіць такая канцэнтрацыя прэпарата арганізму?
Юрый Горбіч: Не нашкодзіць.
Участковыя педыятры ў 99% выпадкаў пры першым візіце да дзіцяці з высокай тэмпературай прызначаюць антыбіётыкі. Гэта адназначна тычыцца дашкольнікаў. Бацькі вераць урачам (ну а як інакш?!) і пачынаюць дзяцей пры любой ВРВІ карміць антыбіётыкамі. Але хіба гэта абавязкова?
Аляксандр Кудзін: У кожным канкрэтным выпадку прызначэнне антыбіётыкаў робіцца ўрачом, і ў яго ёсць на тое падставы. Аб мэтазгоднасці прызначэння антыбактэрыяльнай тэрапіі варта гаварыць у кожным канкрэтным выпадку (індывідуальна). У тэорыі пры лячэнні ВРВІ неабходнасці ў прызначэнні антыбіётыкаў няма.
Каб не заразіцца
Добры дзень, пытанне з Гомеля. Скажыце, як уплываюць на імунітэт дзіцяці заняткі спортам на адкрытым паветры? З якога ўзросту можна прыступаць да такіх заняткаў? Якая тэмпература паветра бяспечная для іх?
Аляксандр Кудзін: Адзін з асноўных прынцыпаў загартоўкі – гэта паступовасць і пастаянства. Вельмі важна, каб загартоўку бацькі праводзілі разам з дзіцем у якасці прыкладу. Для кожнага ўзросту ёсць свае нагрузкі. Прычым плаванне па сваіх уласцівасцях з'яўляецца самым магутным спосабам загартоўкі.
Ці правільна, што ў паліклініцы у дзень здаровага дзіцяці ідзе прыём і хворых дзяцей? Медрэгістратар сам кажа: «Прыходзьце». А што рабіць, бо самы сезон хвароб? Як засцерагчы здаровае дзіця ад вірусаў у такім выпадку і ці варта рабіць прышчэпку?
Кацярына Сергіенка: У перыяд ўздыму захворвання наведваць паліклініку не рэкамендуецца. Вакцынацыю можна перанесці на непрацяглы час.
Як не заразіцца дзецям і дарослым, калі дома ёсць хворы?
Кацярына Сергіенка: Па магчымасці трэба ізаляваць таго, хто захварэў. Пакой варта часцей праветрываць і штодня праводзіць вільготную ўборку памяшкання. Названыя мерапрыемствы дазваляюць знізіць верагоднасць захворвання, але не выключыць яго цалкам. Залатым стандартам прафілактыкі ўсё роўна застаецца вакцынацыя.
Ці дапамагаюць не заразіцца часночныя «каралі»?
Юрый Горбіч: Дапамагаюць. За кошт фарміравання зоны «адцурання» вакол чалавека, які іх носіць.
Чула, што каб не заразіцца, трэба ўвільгатняць слізістую носа...
Аляксандр Кудзін: Салявым растворам можна ўвільгатняць слізістую, плюс гэта забяспечвае яе механічнае ачышчэнне. Не абавязкова набываць салявыя растворы ў аптэцы. Іх можна прыгатаваць самастойна: 1 чайная лыжка з горкай звычайнай кухоннай солі на 1 літр гатаванай вады. Гэта стварае аптымальную фізіялагічную канцэнтрацыю солі для догляду слізістай.
Ці дапамагае маска?
Юрый Горбіч: На свежым паветры і ў метро (прымусовая сістэма вентыляцыі) нашэнне маскі немэтазгодна, бо канцэнтрацыя віруса нязначная і верагоднасць заражэння нізкая. Насіць маску трэба ў закрытым памяшканні, грамадскім транспарце, акрамя метро, а таксама ў тым выпадку, калі вы хварэеце самі альбо ў памяшканні, у якім знаходзяцца асобы з сімптомамі ВРІ.
Аляксандр Кудзін: Маска не дае 100% гарантыі.
Як лячыць
Пры першых сімптомах (кашаль, насмарк або тэмпература) што варта прымаць даросламу і дзіцяці?
Кацярына Сергіенка: Пры першых прыкметах захворвання варта звярнуцца да ўрача. Прызначэнне спецыфічнай або антыбактэрыяльнай тэрапіі павінна праводзіцца строга па яго прызначэнні. Пры высокай тэмпературы неабходна шмат цёплага пітва. Для зніжэння тэмпературы ва ўсім свеце рэкамендаваныя два лекавыя сродкі: парацэтамол і ібупрафен.
Жонка знаходзіцца ў дэкрэтным адпачынку з аднагадовай дачкой. Захварэлі на ВРВІ. Спачатку жонка, затым дачка. Выклікалі ўрача на дом, дачку вылечылі, але соплі і кашаль засталіся. У жонкі соплі і кашаль ужо месяц. Лічу, што яна заражае дачку і не лечыцца. Жонка тлумачыць, што корміць і ніякія прэпараты для лячэння прымаць нельга, а хварэе не ўвесь час, а другі раз. Пытанне: як канчаткова вылечыцца маці, якая корміць, калі хвароба праяўляе сябе ў выглядзе хранічнага насмарку і кашлю працяглы час?
Юрый Горбіч: У выпадку працяглага захворвання ў мамы, асабліва калі ўзрост дачкі набліжаецца ці перавышае 1 год, дзіця можа быць цалкам адлучана ад груднога гадавання на перыяд лячэння маці. Акрамя таго, у адпаведнасці з рэкамендацыямі СААЗ, да заканчэння першага года жыцця дзіця павінна быць цалкам адлучана ад груднога гадавання. Вашай жонцы неабходна звярнуцца да ўрача для падбору тэрапіі.
ВРВІ наогул лячыць трэба? Ці само паволі «рассмокчацца»?
Аляксандр Кудзін: У большасці выпадкаў пры не ўскладненым цячэнні не патрабуецца спецыфічнага лячэння. Трэба адпачываць, спаць, правільна харчавацца, піць шмат вадкасці.
Дзіця не хоча шмат піць падчас хваробы. Што рабіць?
Аляксандр Кудзін: Няхай п'е ўсё, што хоча. Мінеральную ваду без газу, гарбату, кампот, морс, пітную ваду. Нават любімую многімі кока-колу, але без газу. Маленькіх дзяцей ранняга ўзросту, асабліва да 5 гадоў жыцця, падчас хваробы пры зніжэнні апетыту вельмі важна карміць маленькім порцыямі і часта, пераважна ежай, багатай на вугляводы: кашы, банан пры адсутнасці алергіі, сухары, сушкі, печыва, белы хлеб.
Якія самыя частыя памылкі пры лячэнні ВРІ і грыпу?
Кацярына Сергіенка: Займаюцца самалячэннем, не выконваюць хатні рэжым, п'юць антыбіётыкі без прызначэння ўрача і дастатковых на гэта паказанняў, не выконваюць рэкамендацый доктара.
Ноччу кашляю, а ўдзень наогул не. Ніякіх прыкмет хваробы. Такое доўжыцца тыдзень, да прыкладу. Што гэта і чаму так атрымліваецца?
Юрый Горбіч: Існуе некалькі захворванняў, здольных абумоўліваць такую сімптаматыку. Самыя частыя з іх – алергічныя станы, нагрузачны ларынгіт, некаторыя інфекцыйныя захворванні. Вам неабходна звярнуцца да ЛОР-урача.
Калі трэба збіваць тэмпературу ў дзіцяці? Урачы рэкамендуюць зніжаць толькі пасля 38,5°С. Але часам дзіця пры 38°С скача па кватэры, а ў іншых выпадках пры 37°С ляжыць без сіл…
Кацярына Сергіенка: Асноўнае сведчанне для таго, каб збіваць тэмпературу ў дзіцяці – тэмпература 38,5°С і вышэй. Але пры наяўнасці ў анамнезе фебрыльных сутараг, неспрыяльнага фону (прыроджаны парок сэрца, хранічныя захворванні) або выяўленай інтаксікацыі – нават пры больш нізкіх тэмпературах гэта з'яўляецца падставай для прымянення гарачкапаніжальных сродкаў.
Ці небяспечны грып пры цяжарнасці?
Юрый Горбіч: Небяспечны. Цяжарныя і жанчынына працягу двух тыдняў пасля любой прычыны заканчэння цяжарнасці (роды, аборты або выкідышы) адносяцца да групы рызыкі цяжкага і ўскладненага цячэння захворвання. У выпадку ўзнікнення ў сезон грыпу клінічных праяў ВРІ яны павінны як мага раней звярнуцца да ўрача ў сувязі з неабходнасцю прызначэння ў большасці выпадкаў спецыфічнай супрацьвіруснай тэрапіі. Хацелася б асобна звярнуць увагу, што цяжарнасць, нягледзячы на існуючае падманнае меркаванне, не з'яўляецца супрацьпаказаннем да вакцынацыi супраць грыпу, а наадварот, прынцыповым паказаннем для прышчэпкі.
