Гарадоцкі раён — край з багатай гістарычнай і культурнай спадчынай, што ў спалучэнні з маляўнічай прыродай робіць яго цікавым для аматараў турызму і адпачынку, у тым ліку з бліжэйшых дзяржаў. Ён стаіць на рацэ Гаражанцы, якая злучае азёры Кашо, Арэхавае і Лугавое. Апошняе абмывае паўднёва-заходнюю ўскраіну горада. Сёлета ў Гарадку праходзіць юбілейны — XXX Дзень беларускага пісьмецтва, які штогод святкуецца з размахам.
Першая летапісная згадка пра Гарадок адносіцца да XIII стагоддзя. У апісанні бітвы палачан і літоўцаў мястэчка згадваецца як «Гарадок пад Полацкам». Дакладная згадка назвы датуецца 1551 годам.
Да сярэдзіны XVI стагоддзя пасёлак падрос, тут быў пабудаваны бастыённы замак з абарончымі валамі. Хутка мястэчка стала цэнтрам ваеннай воласці. Замак некалькі разоў падвяргаўся набегам ворагаў, у выніку быў разбураны. Але яго руіны да гэтага часу можна ўбачыць у Гарадку. На іх праводзіліся археалагічныя раскопкі, знойдзеныя аб'екты размешчаны ў мясцовым краязнаўчым музеі.
Славутасці мястэчка
У будынку паштовай станцыі сярэдзіны XIX стагоддзя зараз знаходзіцца Свята-Андрэеўскі храм. У 1885 годзе ў Віцебскай губерні працавала 58 паштовых станцый, на 42 з іх утрымлівалася 428 коней. У пачатку ХХ ст. на Віцебшчыне з'явілася наземная пошта. У павятовых гарадах Сянно, Гарадку, Лепелі, а пазней у Лёзна, Расонах, Янавічах і Чарэі адкрылі паштовыя аддзяленні. З таго часу таксама захаваліся млын і застаўны дом.
Сярод гістарычнай забудовы канца XIX - пачатку XX стагоддзяў захаваліся гандлёвыя і жылыя дамы. Некаторыя вуліцы носяць гістарычныя назвы — сярод іх Вакзальная, Зарэчанская, Узгор'е, Невельская шаша.
Таксама з культавых збудаванняў у Гарадку дзейнічае Свята-Троіцкая царква. У канцы ХХ стагоддзя яго перабудавалі з будынку былой парафіяльнай школы. Дабравешчанскі касцёл узведзены ў 1990-я гады.
Краязнаўчы музей працуе ў Гарадку з 1974 года. Пастаянныя экспазіцыі з тэматычнымі дыярамамі расказваюць аб прыродзе Гарадокшчыны. У залах этнаграфіі і народных рамёстваў паказаны побыт сялян, жыхароў павятовага мястэчка, рамёствы, якімі яны займаліся. Асобная экспазіцыя прысвечана пытанням рэлігіі ў рэгіёне.
На ўскраіне Гарадка ўстаноўлены камяні-валуны на памяць аб паэце Канстанціне Вераніцыне. Менавіта ён напісаў тут паэму «Тарас на Парнасе», якая доўгія гады лічылася ананімнай.
Пяць прычын наведаць гарадок
1.Пабываць у цэнтры ганчарнага рамяства
Спрадвеку Гарадок быў рамесніцкім, а затым — прамысловым мястэчкам. Больш за ўсё гарадачане атрымалі поспех у ганчарным рамястве. Найбольшае развіццё гэты промысел атрымаў у XIX — першай палове ХХ стагоддзя, калі ў мястэчку сталі стварацца ганчарныя арцелі, пазней пераўтвораныя ў цэхі, якія мясцовыя жыхары называлі проста «ганчаркай».
Гарадоцкая кераміка адрознівалася прастатой і пластычнасцю формаў і светлым тэракотавым колерам з адценнямі фіялетавага і карычневага.
У асноўным майстры выраблялі керамічныя вырабы гаспадарчага прызначэння — гаршкі, збаны, глякі, гладышы, міскі і іншыя разнавіднасці посуду, якія сёння, на жаль, выйшлі з ужытку. У прамысловых маштабах гарадоцкая кераміка больш не вырабляецца, але ганчарнае кола круціцца ў мясцовым доме рамёстваў. Характэрна, што старое рамяство ў сучасным Гарадку адрадзілі ганчары-жанчыны.
2. Убачыць мясцовую батлейку і даведацца, як ткуць ажурную «кісею»
У дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей краіны ўнесены элемент нематэрыяльнай спадчыны «тэхналогія ажурнага ткацтва», або «кісея». Гэты від ткацтва адрадзілі і ў гарадоцкай хаце рамёстваў, дзе можна ўбачыць не толькі гатовыя вырабы, але і сам працэс ажурнага ткацтва. Ручнікі і абрусы ткуць з выбеленага лёну, а краі ўпрыгожваюць звязанымі кручком карункамі.
Гарадоцкія майстры таксама адрадзілі батлейку з сезоннымі спектаклямі ў рэпертуары. Батлеечная шафа, лялечныя персанажы і дэкарацыі ствараліся згодна з мясцовымі фальклорнымм традыцыямм.
3. Прачытаць паэму «Тарас на Парнасе»
Калі вы яшчэ не чыталі сатырычна-гумарыстычную паэму «Тарас на Парнасе», то варта сумясціць прачытанне з паездкай у Гарадок. Верагоднае аўтарства твора, які доўгі час носіць статус ананімнага, прыпісваюць ураджэнцу тутэйшых месцаў Канстанціну Вераніцыну. І хаця нарадзіўся ён у Астраўлянах, паэму ў 1855 годзе пісаў у Гарадку, дзе вучыўся ў парафіяльным вучылішчы.
Больш за тое, кожны год у Гарадку збіраюцца аматары літаратуры і паэзіі – ім прысвечана асобная частка свята «Гарадоцкі Парнас». Тут знаёмяцца не толькі з новымі творамі сучасных аўтараў, але і падрабязна абмяркоўваюць напісаную ў сярэдзіне пазамінулага стагоддзя паэму
4. Пракаціцца па лыжаролернай трасе, наведаць рэзідэнцыю Снягуркі на востраве і адпачыць на возеры Лугавым.
Усё гэта можна зрабіць ва ўрочышчы «Вераб'ёвы горы» на ўскраіне Гарадка, якое з'яўляецца для мясцовых жыхароў галоўнай прыроднай славутасцю. Тут пабудавана лыжаролерная траса з максімальнай працягласцю аднаго круга — 7,5 кіламетраў і шырынёй паласы - 9 метраў.
На востраве паміж азёрамі Лугавое і Арэхавае адкрылася рэзідэнцыя Снягуркі. Гэта месца сямейнага адпачынку і зімовых забаў. На востраў вядзе мост з боку лыжаролернай трасы. Улетку ў Вараб'ёвых гарах адпачываюць на возеры Лугавым — з чыстай вадой, пяшчаным дном. Возера часткова акружана хваёвым лесам. Сасновае паветра, узгорыстая мясцовасць і азёрная вада — прывабны варыянт летняга адпачынку.
5. Прагуляцца па старажытным замчышчы
Цэнтр сучаснага Гарадка ўпрыгожвае старажытнае замчышча XIV-XVII стагоддзяў. Умацаванні знаходзіліся па абодва бакі ракі Гараджанкі. На багністым лузе левага берага быў насыпаны земляны вал у форме чатырохкутніка. На ўзвышэнні правага берага стаяў каменны замак, узведзены як абарончы бастыён пасля разбурэння крэпасці ў Езярышчы. Новы замак быў пабудаваны для абароны паўночных рубяжоў дзяржавы ад усходняга агрэсара. Замак акружаў запоўнены вадой роў 16 метраў шырынёй і 3,3 метра глыбінёй.
Сцены замка стаялі на высокіх земляных валах. Праз кожныя 20-30 метраў былі бастыёны для стральбы з гармат. Верагодна, замак быў разбураны падчас Паўночнай вайны напачатку XVIII стагоддзі. Часткова захаваліся абарончыя равы і фрагменты бастыёнаў. На месцы старажытнага замка зараз пабудаваны аўтавакзал.
https://bel.24health.by/muzej-pad-adkrytym-nebam-yakiya-mescy-u-polacku-vy-dakladna-ne-zabudzece/
