У Беларусі сярэдняя працягласць жыцця складае 74 з паловай гады, да 2030-га плануецца выйсці на 80 гадоў (гэта прадугледжана Нацыянальнай стратэгіяй «Годнае даўгалецце – 2030»). Што ж плануецца зрабіць, каб павялічыць працягласць жыцця беларусаў і дапамагчы ім заставацца актыўнымі нават у састарэлым узросце?
Гэта не толькі ўкараненне новых тэхналогій для захавання здароўя, прыцягненне сталых да заняткаў фізкультурай і спортам, адкрыццё школ актыўнага даўгалецця, але і фарміраванне адказных адносінаў да свайго ладу жыцця.
Старэнне тычыцца кожнага з нас. Гэта непазбежна. Але нават калі ты малады душой, трэба падтрымліваць фізічны, псіхічны і сацыяльны дабрабыт, каб як мага даўжэй заставацца здаровым і незалежным, упэўненыя спецыялісты.
Пра тое, як дадаць гады жыцця, чаму да старасці трэба рыхтавацца і з якімі праблемамі сутыкаюцца сталыя людзі, разважалі кіраўнік Рэспубліканскага геранталагічнага цэнтра (актыўнага даўгалецця), галоўны пазаштатны спецыяліст па геранталогіі Міністэрства аховы здароўя Людміла Жылевіч і дырэктар Цэнтра актыўнага даўгалецця Алена Дзямідава.
Курс на актыўнае даўгалецце
На думку Людмілы Жылевіч, аснова даўгалецця – той лад жыцця, які вядзе чалавек. Калі ён курыць, злоўжывае алкаголем, у яго лішняя вага і нізкая фізічная актыўнасць, з часам гэта заканамерна прывядзе да развіцця захворванняў, многія з якіх «забіраюць» нават не гады, а дзесяцігоддзі жыцця.
У прыклад эксперт прывяла дадзеныя, якія былі атрыманыя падчас маштабнага STEPS-даследавання распаўсюджанасці фактараў рызыкі развіцця неінфекцыйных захворванняў (яно прайшло ў Беларусі ў 2016-2017 гг.). Яго вынікі сведчаць, што ў многіх беларусаў прысутнічае адначасова некалькі фактараў рызыкі. Большасць з іх напрамую звязаныя з развіццём сардэчна-сасудзiстых захворванняў, а на іх долю прыпадае больш за 60% выпадкаў смерці сярод насельніцтва, адзначыла Людміла Жылевіч.
Дарэчы, смяротнасць мужчынскага насельніцтва, у прыватнасці, пасля 45 гадоў, – адна з «болевых» кропак, бо менавіта пачынаючы з гэтага ўзросту фіксуецца значны рост колькасці выпадкаў смерці сярод мужчын. Ужо на адзнацы 65 гадоў мы губляем практычна 40% сталага насельніцтва мужчын. Няроўнасць працягласці жыцця мужчын і жанчын складае 10 гадоў.
Прычыны ўсё тыя ж: гіпадынамія, схільнасць да ўжывання залішняй колькасці солі (пагаршае цячэнне артэрыяльнай гіпертэнзіі), злоўжыванне алкаголем, што таксама вядзе да парушэння працы органаў і сістэмаў.
Значную долю сярод прычынаў смерці насельніцтва займаюць так званыя знешнія прычыны: траўмы і атручэнні. Іх яшчэ называюць паводзіннымі, і на іх чалавек здольны паўплываць.
Актыўная жыццёвая пазіцыя і стасункі
На працягласць жыцця значны ўплыў аказваюць і псіхалагічныя моманты. Шмат хто ў сталым веку застаецца адзінокім. Разам з тым, менавіта адзінота можа стаць каталізатарам хваробаў, прагрэсавання паталагічнага старэння, а ў некаторых выпадках прывесці да заўчаснай смерці.
