Кэмеран Дыяс баіцца мікробаў, Ала Пугачова шмат гадоў пакутуе ад боязі авіяпералётаў, Мэцью Маконахі адчувае трывогу ад выгляду дзвярэй, якія круцяцца... Паводле ацэнак спецыялістаў, у той ці іншы перыяд жыцця кожны трэці чалавек у свеце сутыкаецца з павышанай трывогай і страхам.
Часам яны набываюць характар фобіі. Гэта трывожнае расстройства, якое як раз і з'яўляецца знешне не матываваным страхам і асаблівымі паводзінамі, якія ім выкліканы.
Хваляванне, трывога, страх і фобіі
З кожным годам фобій становіцца ўсё больш. Агарафобіі (страх адкрытых прастор), заафобія (страх жывёл), захварэць, насякомых, мікробаў, чакання, урачоў.... Часам даходзіць да камічнага. Страх заходзіць у прыбіральню, перагортваць старонку кнігі... Асабліва абвастраюцца такія станы перад важнай паездкай або падарожжам. Мы сабралі топ-3 фобіі падарожніка і даведаліся, што рабіць, калі прыступ накрыў прама ў дарозе.
Экспертам выступіла Ірына Сукач, практыкуючы псіхолаг, гештальт-тэрапеўт, магістр псіхалогіі, спецыяліст па працы з сем'ямі.
Аэрафобія
Боязь лётаць на самалёце -– адна з самых распаўсюджаных. Акрамя трывогі ад самога пералёту, далучаецца страх вышыні, замкнёнай прасторы, ірвоты.
Прычынай можа быць што заўгодна. Напрыклад, моцная турбулентнасць падчас палёту, аварыйныя сітуацыі, сведкам або ўдзельнікам якіх чалавек стаў. Значна падаграваюць страх і СМІ, распавядаючы пра здарэнні ва ўсіх падрабязнасцях. Выклікаць аэрафобію могуць і чыста псіхалагічныя прычыны, не звязаныя з пералётамі: доўгатэрміновы стрэс, дэпрэсія. Часта людзі перажываюць яшчэ за некалькі дзён да палёту. Могуць з'явіцца галаўныя болі, раздражняльнасць, бяссонне.
Што рабіць, калі прыступ панікі «накрыў» у палёце?
- Звярніце ўвагу на сваё цела. Ступні павінны абавязкова стаяць на падлозе, спіна роўная, падбароддзе высока.
- Сачыце за дыханнем. Звычайна ў стане трывогі яно павярхоўнае, пачашчаецца сэрцабіцце, мышцы скаваныя, у целе жар. Стараемся супакоіцца. Для гэтага дыхаем пад лік: удых-выдых. Такі медытатыўны стан дапаможа зняць трывогу.
- Паспрабуйце піць пабольш вады.
- З'ешце штосьці салодкае. Гэта падыме настрой, трохі супакоіць нервовую сістэму.
- Не піце танізавальныя напоі, у т. л. чай, каву.
- Прыбярыце дэталі адзення, якія скоўваюць: зніміце гадзіннік, рэмень, гальштук, расшпіліце верхні гузік на кашулі.
Калі прыступ з суседам
Калі паніка адолела чалавека побач з вамі, пажадана да яго не дакранацца. Усё, што вы можаце зрабіць, гаварыць з ім. Важна, каб ён зразумеў, што не адзін, што яго стан заўважаюць, што вы гатовыя быць побач. Можаце прапанаваць падыхаць разам пад лік.
Демафобія. Страх натоўпу
У стане страху, які ўзнікае ў натоўпе, чалавек адчувае падобныя сімптомы, як і ў любой фобіі. Сэрцабіццё і дыханне пачашчаюцца, павышаецца потлівасць, узнікае сухасць у роце, паніка, разгубленасць, скаванасць цягліц.
Што рабіць?
- Паспрабуйце сканцэнтравацца на кімсці адным. Разгледзьце яго. Мэта – усвядоміць, што гэта не велізарная маса, а такі ж чалавек, як вы, які заняты сваімі справамі і не ўяўляе пагрозы. Калі побач з вамі ёсць знаёмы, можна сказаць пра свой стан, пагаварыць.
- Па магчымасці пакіньце месца вялікай цеснаты людзей. Не варта выпрабоўваць арганізм.
Намафобія. Страх застацца без мабільнага тэлефона
Гэты страх не звязаны з залежнасцю ад гаджата або сацсетак. Чалавек баіцца, што з ім нешта здарыцца (заблукаў, захварэў), а патэлефанаваць будзе няма каму.
Што рабіць?
- Выкарыстоўвайце тыя ж метады, што і пры любой фобіі: дыханне пад лік, папіць вады, пагаварыць з кімсьці.
- Падрыхтуйцеся да паездкі. Добра зарадзіце тэлефон, праверце, ці ловіць сігнал у той мясцовасці, куды вы збіраецеся.
Адпраўляючыся ў падарожжа або дзелавую паездку, не ігнаруйце той факт, што ў вас бываюць станы падвышанай трывожнасці. Звярніцеся да спецыяліста: псіхолага, псіхатэрапеўта. Пакутлівыя прыступы паддаюцца карэкцыі.
Відэа - Генадзь Сукач.
Матэрыялы на сайце slushna.by носяць інфармацыйны характар і прызначаныя для адукацыйных мэтаў. Інфармацыя не павінна выкарыстоўвацца ў якасці медыцынскіх рэкамендацый. Ставіць дыягназ і прызначае лячэнне толькі ваш урач. Рэдакцыя сайта не нясе адказнасці за магчымыя негатыўныя наступствы, якія ўзніклі ў выніку выкарыстання інфармацыі, размешчанай на сайце slushna.by
