Сухі кератакан'юктывіт, больш вядомы як сіндром сухога вока, – паталогія, якая ў сучаснай афтальмалогіі б'е рэкорды па хуткасці распаўсюджвання. Здавалася б, зусім нядаўна «сухія вочы» з'яўляліся сведчаннем аўтаімунных захворванняў. Але з развіццём лічбавых тэхналогій сіндром сухога вока перастаў быць асаблівасцю абмежаванага кола людзей.
Сёння практычна палова пацыентаў, якія прыходзяць на прыём да афтальмолага ў паліклініку, скардзяцца на сухасць вачэй. Сярод іх мужчыны і жанчыны, дзеці і дарослыя, офісныя работнікі і хатнія гаспадыні...
Што такое сіндром сухога вока і чаму ён узнікае? Якія сімптомы паказваюць на яго развіццё? Падчас прамога эфіру ў сетцы Інстаграм афтальмолаг вышэйшай катэгорыі аддзялення лазернай мікрахірургіі вока Рэспубліканскага афтальмалагічнага цэнтра на базе 10-й гарадской клінічнай бальніцы г.Мінска Аміна Хаддад адказала на гэтыя ды іншыя пытанні.
Чаму вока «сохне»?
Сіндром сухога вока – мультыфактарнае захворванне, абумоўленае парушэннем слёзнай плёнкі з-за дэфіцыту слязы альбо празмернага яе выпарэння з паверхні вока.
Сярод мноства прычын, якія могуць прывесці да пашкоджання слёзнай плёнкі, парушэння прадукцыі слязы альбо павышанага яе выпарэння з паверхні вока, найбольш распаўсюджаныя наступныя:
- Натуральнае старэнне арганізма. З узростам, у сілу паступовага натуральнага запаволення фізіялагічных працэсаў у арганізме, змяняецца структура слёзнай залозы. Слёзныя каналы звужаюцца, з-за чаго зніжаецца аб'ём прадукавання слязы, змяняецца яе склад. Ужо пасля 65 гадоў сухасць вока па розных ацэнках назіраецца ў 45-80% людзей. Жанчыны ад прыроды больш схільныя да ўзнікнення сіндрому сухога вока. І гэта другая прычына развіцця паталогіі.
- Гарманальны фон. Жанчыны ў менапаўзе, а таксама ў перыяд цяжарнасці і лактацыі могуць адчуваць сіндром сухога вока. Гэта звязана з істотнай зменай гарманальнага фону ў пэўны перыяд жыцця. Таксама ў групе рызыкі людзі, якія па розных прычынах вымушаныя прымаць гарманальныя прэпараты: няхай сабе гэта будуць аральныя кантрацэптывы, замяшчальная гарманальная тэрапія альбо лекавыя сродкі на аснове гармонаў для лячэння наяўных захворванняў.
- Алергічныя захворванні і прыём антыгістамінных прэпаратаў спрыяюць парушэнню слёзнай плёнкі і развіццю сухасці.
- Экалогія. Сухое паветра ў памяшканні, асабліва ў ацяпляльны перыяд, неадэкватнае асвятленне, скразнякі пры выкарыстанні кандыцыянераў, тытунёвы дым, пыл – усё гэта фактары, якія павышаюць рызыку развіцця сіндрому сухога вока.
- Дэфіцыт вітамінаў і мінералаў, незбалансаванае харчаванне таксама негатыўна ўплываюць на слізістую вачэй. Асабліва згубна на здароўі вачэй адбіваецца недахоп вітаміну А.
- Кантактныя лінзы. Іх нашэнне выклікае выяўлены сіндром сухасці вачэй. Праўда, працэс гэта доўгі і можа расцягнуцца на гады. Але пры адсутнасці прафілактычных мераў з'яўленне сухасці непазбежнае.
- Сухасць слізістых абалонак, у тым ліку і вачэй, выклікаюць некаторыя аўтаімунныя захворванні, напрыклад, рэўматоідны артрыт, сістэмная ваўчанка, сіндром Шагрэна і іншыя.
- Любыя хірургічныя ўмяшанні, якія закранаюць орган зроку (пачынаючы ад выдалення катаракты, заканчваючы лазернай карэкцыяй зроку), таксама павялічваюць рызыку развіцця сіндрому сухога вока. Парушаюць цэласнасць слёзнай плёнкі і правакуюць сухасць зацяжныя запаленчыя захворванні вачэй і траўмы.
Але адна з самых частых у апошні час прычын «сухога вока» – камп'ютарны зрокавы сіндром. Пра яго варта сказаць асобна.
Камп'ютарны зрокавы сіндром
Сімптомы сіндрому сухога вока
Сімптомы, якія сведчаць пра тое, што вока «сохне», даволі разнастайныя. Але найбольш тыповымі з'яўляюцца наступныя праявы:
- сухасць у вачах;
- адчуванне пяску, парушынкі, іншароднага цела ў воку;
- рэзь і смыленне;
- дыскамфорт пры мірганні, асабліва раніцай. Пасля начнога сну ў кутках вачэй можа назапашвацца белая слізь, павекі як быццам злепленыя. Па гэтай прычыне сіндром сухога вока часта памылкова блытаюць з кан'юктывітам і для «лячэння» выкарыстоўваюць антыбактэрыяльныя кроплі. Але гэта не толькі няправільна, але і можа быць шкодным. Таму важна пры любых сумневах адносна здароўя вачэй наведаць афтальмолага для пастаноўкі дакладнага дыягназу і прызначэння адэкватнай тэрапіі;
- павышаны слёзацёк пры выхадзе на вуліцу (пры гэтым у памяшканні вочы застаюцца сухімі);
- пагаршэнне зроку. Але гэта не звязана з дэфектамі рэфракцыі (блізарукасць, дальназоркасць, астыгматызм). Сляза ўдзельнічае ў пераламленні святла, адпаведна, калі пры сіндроме сухога вока яе становіцца меней, можа знікаць рэзкасць, выразнасць малюнка;
- камп'ютарны зрокавы сіндром можа таксама суправаджацца галаўным болем.
Сіндром сухога вока ў цэлым не ўяўляе пагрозы для здароўя і не прыводзіць да якіхсьці незваротных наступстваў. Прасцей кажучы, ад яго не робяцца інвалідамі і не паміраюць. Тым не менш, праблема моцна псуе задавальненне ад жыцця. Пастаянна слязлівыя вочы, дыскамфорт на мяжы амаль фізічнага болю ад таго, што ў вочы «насыпалі пяску», расплывістыя вобразы і малюнкі кожны дзень ператвараюць у выпрабаванне. Таму пазбаўляцца ад сіндрому сухога вока трэба абавязкова. Як менавіта, распавядзём у наступным матэрыяле.
Што яшчэ карысна ведаць:
Сіндром сухога вока. Як пазбавіцца ад сухасці вачэй
Прыроджаная дыстрафія сятчаткі: як адтэрмінаваць страту зроку (+ВІДЭА)