Вось і дачакаліся! Жнівень – традыцыйна кавуновы месяц. Нягледзячы на тое што першыя кавуны з'явіліся ў продажы ўжо ў пачатку ліпеня, сапраўдныя гурманы аддаюць перавагу канцу лета, мяркуючы, што ў гэты час верагоднасць купіць недаспелы тавар ніжэй.
Затое зараз немагчыма літаральна крок зрабіць, каб не наткнуцца на паласатую каралеву ягад. Ёй заваленыя прылаўкі буйных супермаркетаў і дробных крамак крокавай даступнасці, ёй гандлююць на рынках і кірмашах, з машын і «з зямлі», уладкоўваючы бахчавыя развалы на абочынах ажыўленых трас. Але багацце – зусім не гарантыя прыдатнага прадукту.
Як правільна выбіраць кавун, каб не купіць ката ў мяшку? Ці варта спакушацца на прапанову гандляроў паспрабаваць ягаду на смак да набыцця? Які тавар лепш абысці?
Усё пра кавуны ведае эксперт Слушна загадчык аддзялення гігіены харчавання Мінскага абласнога цэнтра гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя Юрый Гузік.
Карысць кавуна
Кавун на 90% складаецца з вады – і гэта, несумненна, яго галоўная вартасць.
Практычна поўная адсутнасць тлушчаў і, як вынік, нізкая каларыйнасць (усяго 27-38 ккал у 100 г) робяць яго ўнікальным дыетычным прадуктам. Кавун ідэальны для правядзення разгрузачных дзён, на яго аснове распрацаваны так званыя кавуновыя дыеты.
На гэтым вартасці паласатай ягады не заканчваюцца.
Кавун багаты вітамінамі А, Е і С, якія аказваюць магутнае антыаксідантнае дзеянне, стымулююць ахоўныя сілы арганізма і перашкаджаюць працэсам старэння. 100 г кавуновай мякаці дастаткова, каб на 10% задаволіць сутачную патрэбнасць чалавека ў аскарбінавай кіслаце (вітаміне С).
Вітаміны В-комплексу (тыямін, рыбафлавін, пірыдаксін, а таксама нікацінавая, пантатэнавая і фалійная кіслоты) незаменныя для здароўя нервовай сістэмы і адладжанай працы абменных працэсаў. Даказана таксама, што ўжыванне кавуна паляпшае стан чалавека, які пакутуе ад артэрыяльнай гіпертэнзіі і атаніі кішэчніка.
Высокае ўтрыманне макра- і мікраэлементаў (жалеза, калій, магній, фосфар, натрый, кальцый, цынк, марганец, фтор, медзь і селен) робіць карысным кавун практычна для ўсіх органаў і сістэм арганізма.
Юрый Гузік:
— Дзякуючы нутрыентнаму складу кавун карысны пры малакроўі, захворваннях сэрца і сасудаў, печані і нырак. Рэгулярнае ўжыванне дапамагае вывесці лішнюю вадкасць з арганізма і захаваць кіслотна-шчолачную раўнавагу.
Шкода кавуна
Тым не менш пры ўсіх бясспрэчных вартасцях кавуна ў некаторых выпадках ён можа прынесці больш шкоды, чым карысці.
Напрыклад, моцны мачагонны эфект, які мае паласатая ягада, зусім не тое, што трэба людзям з мачакаменнай хваробай і прастатытам.
Таксама пры любых парушэннях збоку страўнікава-кішачнага тракта (напрыклад, дыярэі) ужыванне кавуна можа пагоршыць сітуацыю.
Не варта прыспешваць падзеі і частаваць ягадай маленькіх дзяцей да трох гадоў (некаторыя дыетолагі раяць і зусім дачакацца 5-гадовага ўзросту). Калі спакуса ўсё ж вялiкая, дзіцяці можна прапанаваць не больш за 150 г кавуна (і то гэта датычыцца толькі ягад, паспелых у канцы ліпеня – жніўні).
Каб пазбегнуць непрыемных для здароўя наступстваў, важна не памыліцца ў выбары пры набыцці кавуна. Дарэчы, далёка не ўсе правілы, якімі кіруецца прыдзірлівы пакупнік, сапраўды гарантуюць якасць і бяспеку тавару. Напрыклад, няма асаблівага сэнсу надрэзаць кавун і ацэньваць спеласць па мякаці. Знешнія прыкметы скажуць вам куды больш.
Як выбраць саспелы і салодкі кавун?
Наш эксперт прапануе прытрымлівацца наступных правілаў.
- Выбірайце кавун з жоўтай або цёмна-аранжавай плямай на баку. Гэта галоўная прыкмета таго, што ягаду не сарвалі датэрмінова і яна паспела даспець на градцы. Дарэчы, белае або зялёнае адценне плямы – сведчыць пра тое, што кавун «зялёны».
- Націснеце пазногцем на скуру кавуна. Калі яна лёгка прамінаецца – ягада не даспела.
- А вось сухі хвосцік – наогул не паказчык спеласці кавуна, калі толькі вы не вырасцілі яго на ўласным лецішчы. У адваротным выпадку хвосцік мог высахнуць і ад доўгага захоўвання на складзе. Значна больш скажа пра спеласць «гузік» – аснова мацавання хвосціка. Калі яна шчыльная, светлая, выпуклая – кавун можна браць.
- Сцісніце кавун далонямі. Менавіта так, як гэта рабіў Бегемот з мультфільма «Ну, пачакай!». Ягада, гатовая да ўжывання, выдае прыемнае патрэскванне.
- Выбірайце «дзяўчынак». Так-так, у кавуна ёсць пол, і ён мае значэнне. Мякаць арбуза-«дзяўчынкі» больш салодкая, у ёй менш семак. Вонкава ягаду вылучае шырокае кола, якое ўтварылася ад кветкі падчас красавання і выспявання.
- Ацаніце знешні выгляд мякаці. Праўда, давядзецца гэта зрабіць дома, калі кавун ужо набыты. Калі яна з жоўтымі прожылкамі і ўшчыльненнямі – гэта дакладная прыкмета, што кавун шчодра «начынілі» нітратамі. Такія ягады лепш выкінуць, таму што на лекі ад харчовага атручвання прыйдзецца выдаткаваць значна больш грошай.
Як засцерагчыся ад кішэчных расстройстваў
Выбраць якасны кавун – паўсправы. Важна, каб ён быў бяспечны.
Каб зберагчы сябе ад кішэчных расстройстваў і атручэння, досыць выконваць элементарныя правілы:
- Купляйце кавун толькі ў месцах санкцыянаванага гандлю. Увесь тавар, які туды трапляе, суправаджаецца дакументамі, што пацвярджаюць яго бяспеку. У прадаўцоў кавуноў на стыхійных кірмашах каля абочын дарог, на прыпынках грамадскага транспарту, у падземных пераходах такіх дакументаў можа і не быць. І медыцынская даведка, якая пацвярджае адсутнасць захворванняў у прадаўца, не ў кожнага знойдзецца.
- Адмоўцеся ад набыцця кавуна з бачнымі пашкоджаннямі.
- Звярніце ўвагу на знешні выгляд прадаўца: ён павінен быць чысты, ахайны, мець галаўны ўбор. Чыстым павінна быць і гандлёвае месца. У «бруднага» гандляра і тавар такі ж.
- Устрымаецеся ад набыцця паловы або чвэрці кавуна. Больш бяспечна купляць цалкам.
- Перад ужываннем старанна прамыйце кавун пад гарачай праточнай вадой з мылам. Яшчэ лепш – апарыць кіпенем.
- Захоўваць разрэзаны кавун варта больш за суткі ў халадзільніку, прыкрыўшы харчовай плёнкай.
- Калі пасля захоўвання ў мякаці з'явіўся кіслы пах або яна змяніла колер – выкідайце, не шкадуючы. Есці такі кавун ужо нельга.
Выконвайце нашы правілы – і нішто не сапсуе задавальненне ад паглынання смачнага і сакавітага кавуна.
⚡️ Што яшчэ карысна ведаць:
Неверагодна смачная ягада. Кавун — карысны ці шкодны насамрэч?
Паласаты рэйд. Як журналісты і ўрачы кавуны правяралі
Лекавыя ўласцівасці дыні: карысць для здароўя і тэрапеўтычны патэнцыял