Дыні з іх сакавітай і яркай мякаццю здаўна лічацца знакам прахалоды ў пяклівае лета і цудоўным дадаткам да кулінарных страў. Апроч цудоўнага смаку, дыня гэта разнастайная і багатая пажыўнымі рэчывамі садавіна, якая заняла годнае месца не толькі на кухні, але і ў традыцыйнай медыцыне ва ўсім свеце. У гэтым артыкуле мы распавядзем пра патэнцыял дыні ў вобласці здароўя і медыцыны.
Якімі карыснымі рэчывамі багатая дыня?
Дыні з'яўляюцца крыніцай важных вітамінаў, мінералаў і харчовых валокнаў, якія спрыяюць збалансаванаму і паўнавартаснаму сілкаванню, а таксама дапамагаюць страваванню і спрыяюць здароваму стану кішачніка.Дыні асабліва багатыя вітамінам С – магутным антыаксідантам, што падтрымлівае імунную сістэму, і вітамінам А, што спрыяе здароўю зроку і скуры. Таксама дыня ўтрымлівае калій, які грае найважную ролю ў рэгуляванні балансу вадкасці, цяглічных скарачэнняў і артэрыяльнага ціску, падтрымваючы тым самым здароўе сардэчна-сасудзістай сістэмы.
Яркія адценні мякаці дыні – гэта візуальны паказнік знаходжання ў ёй разнастайных фітанутрыентаў, у тым ліку каратыноідаў, такіх як лікапін і бэта-каратын, якія карысныя для здароўя.
Лікапін, магутны антыаксідант, што змяшчаецца ў некаторых гатунках дынь, злучаны са зніжэннем рызыкі хранічных захворванняў, улучаючы сардэчна-сасудзістыя і некаторыя віды раку. Бэта-каратын, яшчэ адзін пашыраны фітанутрыент дыні, які спрыяе здароўю скуры, з'яўляецца папярэднікам вітаміну А і выяўляе антыаксідантныя ўласцівасці, змагаючыся з акісляльным стрэсам.
Фенолавыя злучэнні, флаваноіды і іншыя біялагічна актыўныя малекулы, што змяшчаюцца ў дыні, яшчэ больш узмацняюць яе патэнцыйны тэрапеўтычны ўплыў. Гэтыя злучэнні вывучаны на прадмет супрацьзапаленчых, антымікробных і нават супрацьракавых уласцівасцяў, што кажа пра шматграннасць магчымасцяў дыні аказваць уплыў на здароўе. Ужытак дыні ў якасці крыніцы антыаксідантаў і фітахімічных рэчываў дазваляе ўмацаваць абарону арганізма ад клеткавага пакалечання, запалення і ўзроставай дэгенерацыі.
Дзякуючы сваім уласцівасцям дыні з'яўляюцца натуральным выбарам для папаўнення запасаў вадкасці, асабліва ў цёплае надвор'е ці ў перыяд фізічнай актыўнасці. Збалансаваны склад пажыўных рэчываў, улучаючы вугляводы, вітаміны і мінералы, спрыяе падтрыманню энергіі і агульнай бадзёрасці. Вялікая колькасць вады ў дынях таксама робіць іх слушным выбарам для кантролю вагі і разумным дадаткам да праграм зніжэння вагі.
Як дыня ўплывае на стрававальную сістэму?
У вобласці здароўя стрававальнай сістэмы дыня – плён, багаты харчовымі валокнамі, якія маюць ключавую ролю ў падтрыманні аптымальнай функцыі стрававання. Змешчаная ў дынях клятчатка спрыяе рэгуляцыі працы кішачніка, папярэджваючы завалы і спрыяючы рэгулярнасці.
Апроч таго, дыня можа служыць супакойным сродкам для страўніка, пазбаўляючы ад непрыемных адчуванняў, злучаных з уздзьмутасцю і газаўтварэннем. Дыня лёгка засвойваецца, што робіць яе прыдатным варыянтам для тых, у каго адчувальны страўнік ці неўспрымальнасць да стрававання. Мяккі смак дыні і высокі змест вады аказваюць супакойнае дзеянне на раздражнёную слізістую абалонку страўніка.
Нядаўнія навуковыя даследаванні адкрылі яшчэ адзін вектар уплыву дыні на здароўе стрававальнай сістэмы: яе здольнасць уплываць на тонкую экасістэму мікрабіёты кішэчніка. Клятчатка, якая ўтрымліваецца ў дыні, служыць прэбіётыкам, забяспечваючы сілкаванне карысным бактэрыям кішачніка. Росквіт мікрабіёты кішачніка злучаны з паляпшэннем стрававання, засваеннем пажыўных рэчываў і нават мадуляцыяй імунных рэакцый.
Як дыня дапамагае пры запаленнях?
Дыні, апроч сваёй асвяжальнай прывабнасці, валодаюць арсеналам злучэнняў, здольных змагацца з запаленнем — адметнай рысай шматлікіх хранічных захворванняў. Вывучэнне розных гатункаў дыні дазваляе выявіць багаты набор супрацьзапаленчых злучэнняў.
Лікапін, каратыноідавы пігмент, які адказвае за ярка-аранжавы ( нават з ружовым адценнем ) колер некаторых дынь, атрымаў прызнанне за свае магутныя супрацьзапаленчыя ўласцівасці.
Навуковыя даследаванні выявілі патэнцыйныя механізмы, з дапамогай якіх дыні могуць душыць запаленчыя працэсы. Антыаксіданты, што змяшчаюцца ў дыні, такія як лікапін, нейтралізуюць вольныя радыкалы, якія спрыяюць развіццю акісляльнага стрэсу і запалення.
Магутны супрацьзапаленчы патэнцыял дыні ўзмацняецца яе ўплывам на ферменты, што ўдзельнічаюць у запаленчай рэакцыі. Новыя даследаванні паказваюць, што ўжытак дыні можа зніжаць актыўнасць ферментаў, што адказваюць за сінтэз запаленчых злучэнняў, што спрыяе зніжэнню агульнага ўзроўня запалення.
Навуковая дыскусія пра супрацьзапаленчыя ўласцівасці дыні не абмяжоўваецца тэарэтычнымі развагамі. Клінічныя даследаванні паказалі адчувальны ўплыў ужытку дыні на маркеры запалення ў арганізме. Гэтыя даследаванні прадэманстравалі зніжэнне асноўных маркераў запалення, такіх як С-рэактыўны бялок (CRP) і інтэрлейкін-6 (IL-6), пасля сталага ўжытку дыні.
Як ужыванне дыні ўплывае на сардэчна-сасудзістую сістэму?
Дыні валодаюць стратэгічным наборам карысных для сэрца пажыўных рэчываў. Сярод іх вылучаецца калій — важны мінерал, які мае ключавую ролю ў рэгуляцыі артэрыяльнага ціску. Дастатковае спажыванне калію дапамагае збалансаваць узровень натрыю, пазбегчы затрымкі вадкасці ў арганізме і зменшыць нагрузку на крывяносныя сасуды.
Лікапін аказвае падвойную карысць для сардэчна-сасудзістай сістэмы. Гэта магутнае злучэнне не толькі валодае супрацьзапаленчымі і антыаксідантнымі ўласцівасцямі, але і спрыяе павышэнню ўзроўня халестэрыну, тым самым падтрымваючы аптымальную работу сэрца.
Уключыўшы дыню ў свой рацыён, чалавек можа зрабіць актыўны крок да ўмацавання сардэчна-сасудзістай сістэмы і папярэджання развіцця такіх захворванняў, як гіпертанія, атэрасклероз і інсульт.
Як можна звязаць ужытак дыні і здаровую скуру?
Перадусім, у дыні знаходзіцца вітамін С — магутны антыаксідант, патрэбны для сінтэзу калагену — найважнага працэсу захавання эластычнасці і маладосці скуры.
Экстракты і злучэнні, атрыманыя з дыні, валодаюць здольнасцю мацаваць здароўе скуры і паскараць працэс гаення ран. Выкарыстанне дыневых інгрэдыентаў у прэпаратах для мясцовага ўжывання паказала, што яны спрыяюць выпрацоўцы калагену, змяншаюць колькасць дробных маршчын і паляпшаюць агульную структуру скуры.
Касметычныя злучэнні з дыні, багатыя антыаксідантамі, валодаюць супрацьзапаленчымі ўласцівасцямі, што спрыяюць змяншэнню рубцоў.
Ці можна есці дыню пры цукровым дыябеце?
Цэнтральнае месца ў гэтым пытанні займае паказчык глікемічнага індэкса (ГІ), які вызначае, наколькі хутка прадукт павялічвае ўзровень цукру ў крыві. Дыні, вядомыя сваёй прыроднай саладосцю, валодаюць ГІ, які вар'іруецца ў розных гатункаў. Тым часам як некаторыя дыні маюць нізкі ці ўмераны ГІ, іншыя, дзякуючы колькасці цукру, займаюць больш высокія пазіцыі па шкале.
Для людзей, якія хварэюць дыябетам ці пераддыябетам, дыні могуць служыць крыніцай патрэбных пажыўных рэчываў, не выклікаючы пры ўмераным спажыванні рэзкіх скачкоў ўзроўня цукру ў крыві. Утрыманне клятчаткі ў дыні спрыяе запаволенню працэсу стрававання, што патэнцыйна можа прывесці да стабільнейшай рэакцыі цукру ў крыві.
Хоць дыні не забаронена ўжываць дыябетыкам, рэкамендуюць быць асцярожнымі, каб кантраляваць уплыў прадукту на ўзровень цукру ў крыві.
Ці трэба адмаўляцца ад дыні, калі дыягназ – рак?
У дыні знаходзяцца лікапін, бэта-каратын і іншыя фенолавыя злучэнні, якія выконваюць ролю натуральных абаронцаў, нейтралізуючы шкодныя вольныя радыкалы і перашкаджаючы пашкоджанню клетак, што з'яўляецца найважным крокам у папярэджанні ўзнікнення і прагрэсавання раку.
Даследаванні паказваюць, што лікапін, каратыноідавы пігмент, што змяшчаецца ў некаторых гатунках дыні, можа спрыяць зніжэнню рызыкі развіцця некаторых відаў раку, у тым ліку рака прастаты і лёгкіх.
Якое месца займае дыня ў традыцыйнай медыцыне і кулінарыі?
Гісторыя дыні цесна пераплятаецца з традыцыйнай медыцынай розных культур. Старажытныя цывілізацыі прызнавалі здольнасць дыні палягчаць хваробы і паляпшаць самаадчуванне. Традыцыйная кітайская медыцына, аюрведа і іншыя мясцовыя сістэмы лячэння зафіксавалі выкарыстанне дыні для астуджэння, паляпшэння стрававання і лячэння такіх захворванняў, як запаленне і цеплавыя расстройствы. Апроч таго, дыні граюць важную ролю ў кулінарных традыцыях усяго свету, надаючы натуральную саладосць стравам, якія не толькі задавальняюць смакавыя прыхільнасці, але і спрыяюць умацаванню жыццёвых сіл.
https://bel.24health.by/neveragodna-smachnaya-yagada-kavun-karysny-ci-shkodny-nasamrech/
