Касавокасць і фізічная актыўнасць у дзяцей з парушэннем зроку

Як бескантрольнае баўленне часу за гаджэтамі і знясільваючая нагрузка на орган зроку літаральна зводзяць вочы ў «кучку», а таксама ці можна дзецям з дрэнным зрокам займацца фізкультурай і спортам высокіх дасягненняў, распавяла прафесар кафедры афтальмалогіі БелМАПА, доктар медыцынскіх навук, галоўны пазаштатны дзіцячы афтальмолаг Міністэрства аховы здароўя Вікторыя Красільнікава.

Касавокасць у дзяцей. «Пабочны эфект» гаджэтаў

Практычна ў кожнага 5-га дзіцяці (17%) зніжэнне глядзельных функцый, абумоўленае анамаліямі рэфракцыі, спалучанае з касавокасцю.

Прычын з'яўлення касавокасці мноства, ад прыроджаных да набытых. Да апошніх адносяцца тыя, на якія можна ўплываць, папярэджваючы развіццё паталогіі.

Асноўнай прычынай сыходнай касавокасці (г.зн. той, якая ўзнікае з прычыны доўгатэрміновай і празмернай зрокавай нагрузкі на вочы) з'яўляецца павышаны стымул да канвергенцыі, тлумачыць эксперт. Калі мы глядзім у гаджэты або чытаем кнігі, нашы вочы паварочваюцца ўнутр. Калі вока ўвесь час знаходзіцца ў такім становішчы, дык унутраныя прамыя мышцы, якія паварочваюць яго ўнутр, трапляюць у стан напружання, не могуць расслабіцца і вярнуцца ў нармальнае становішча. Вока як быццам «закліньвае».

Асноўны стымул, які ўтрымлівае нашы вочы роўна, – гэта стымул галаўнога мозгу, скіраваны на тое, каб мы бачылі карцінку стэрэаскапічна. Калі мы глядзім зблізку, стэрэаскапічнасць губляецца. Звярніце ўвагу, што часам робяць дзеці, калі ім даводзіцца выконваць вялікую колькасць хатніх заданняў або шмат і доўга чытаць? Яны закрываюць далонькай адно вока і працягваюць працаваць.

Дзіця робіць гэта рэфлекторна, не задумваючыся. Чаму? Бо мышцы стаміліся і вачам балюча. Пакуль адно вока зачыненае, яно адпачывае. Пры выкарыстанні гаджэтаў дзіця «заліпае» на малюнак і папросту можа прапусціць сігнал мозгу пра дыскамфорт. У выніку мышцы спазмуюцца і застаюцца ў напружаным стане, вока звыкла паварочваецца ўнутр. Мозг нібыта вырашае: каб не было балюча, няхай вочы ўвесь час будуць у «кучку».

Асноўнымі момантамі прафілактыкі набытай касавокасці з'яўляюцца правільная арганізацыя рэжыму зрокавай нагрузкі і адпачынку, строгі бацькоўскі кантроль за баўленнем часу дзіцем ля тэлевізара, камп'ютара, з планшэтам або смартфонам. І ўсё больш сусветных спецыялістаў у галіне афтальмалогіі выступаюць за тое, каб выкарыстанне гаджэтаў дзецьмі дашкольнага ўзросту было зведзенае да нуля.

Спорт зроку не перашкода

Яшчэ адно актуальнае пытанне: абмежаванні заняткаў фізкультурай і спортам для дзяцей з парушэннямі зроку.

Раней не выклікала сумневаў, што калі ў дзіцяці, напрыклад, блізарукасць, ён аўтаматычна трапляе ў групу па абмежаванні фізічных нагрузак і вызваляецца ад заняткаў фізкультурай. Але ўсё больш даследаванняў кажа пра тое, што гіпадынамія горш уплывае на развіццё міяпіі ў дзяцей, чым умераная актыўнасць і пасільныя фізічныя практыкаванні.

Спрыяльнае ўздзеянне на развіццё глядзельных функцый дзіцяці аказваюць так званыя цыклічныя фізічныя практыкаванні ўмеранай інтэнсіўнасці (пульс павышаецца не больш за 140 удараў у хвіліну):

• бег;
• плаванне;
• хада на лыжах.

Невысокая фізнагрузка станоўча адбіваецца на гемадынаміцы і акамадацыйнай здольнасці вока (магчымасць выразнага бачання на розных адлегласцях). Гэта значыць, у прынцыпе школьныя заняткі фізкультурай не супрацьпаказаныя. Але, безумоўна, гаворка не ідзе пра спорт высокіх дасягненняў, падкрэслівае эксперт.