Непазбежнае згасанне. Хвароба Альцгеймера. Прычыны і сімптомы

Адной з самых распаўсюджаных прычын дэменцыі (прыкладна 40% усіх выпадкаў) з'яўляецца хвароба Альцгеймера. У сярэднім 5% пажылых людзей ва ўзросце 65-80 гадоў і каля 25% ва ўзросце старэйшыя за 80 гадоў схільныя да гэтага захворвання. Нягледзячы на тое, што захворванне развіваецца ў сталым або састарэлым узросце, першыя прыкметы хваробы Альцгеймера могуць праявіць сябе яшчэ за два дзесяцігоддзі да яе пачатку.

Пра прычыны і сімптомы хваробы Альцгеймера, пра тое, ці можна яе пазбегнуць і як даглядаць такога пацыента інфармацыйнаму парталу Здаровыя людзі распавяла загадчыца 13-ага псіхіятрычнага аддзялення РНПЦ псіхічнага здароўя Святлана Занская.

Пры хваробе Альцгеймера гінуць клеткі галаўнога мозгу, што прыводзіць да цяжкіх расстройстваў памяці, інтэлекту, сур'ёзных парушэнняў іншых кагнітыўных функцый. Гэта, у сваю чаргу, негатыўна адбіваецца на эмацыйнай сферы чалавека, асобасных узаемаадносінах і паводзінах.

У «дзесятцы» асноўных прычын смяротнасці сярод насельніцтва хвароба Альцгеймера займае шостую пазіцыю. Гэта практычна адзінае захворванне, якое да гэтага часу не паддаецца карэкцыі, прафілактыцы і эфектыўнай тэрапіі.

Механізм развіцця хваробы Альцгеймера

Хвароба Альцгеймера непрадказальная. Яе развіццё пачынаецца незаўважна для самога чалавека і яго акружэння за 20 гадоў да таго, як з'явяцца першыя сімптомы захворвання.

Сучасныя навукоўцы выказалі здагадку, што прычынай узнікнення хваробы з'яўляюцца бялковыя адклады, якія фарміруюцца вакол і ўнутры нейронаў. Такія ўтварэнні перашкаджаюць узаемадзеянню нейронаў з іншымі клеткамі, што і прыводзіць да іх адмірання.

Эфектыўных спосабаў барацьбы з фарміраваннем бялковых бляшак навукоўцы да гэтага часу не знайшлі. Таму асноўным метадам медыкаментознай тэрапіі пры хваробе Альцгеймера застаецца ўздзеянне на працу медыятараў, якія забяспечваюць сувязь паміж нейронамі.

Сімптомы і этапы развіцця хваробы Альцгеймера

Гісторыя і знешнія прыкметы хваробы ў розных пацыентаў могуць істотна адрознівацца. Разам з тым, у залежнасці ад з'яўлення тых ці іншых сімптомаў (расстройстваў у кагнітыўнай, эмацыйнай, камунікатыўнай і іншых сферах), спецыялісты вылучаюць некалькі асноўных этапаў развіцця захворвання.

Першы этап

Тыповымі для пачатковай стадыі хваробы Альцгеймера лічацца кагнітыўныя расстройствы: парушэнні памяці, няўстойлівасць увагі, дэзарыентацыя ў часе. Нярэдка хвароба дае пра сябе ведаць пераменамі ў характары чалавека: ён становіцца грубым, закрываецца ў сябе. У некаторых выпадках (не больш за 20%) у пацыентаў могуць назірацца перыяды нематываванай рэўнасці або безгрунтоўных падазрэнняў у злых намерах блізкіх людзей.

Пачатковы перыяд можа доўжыцца ад некалькіх месяцаў (каля 6 месяцаў) да некалькіх гадоў (3-5 гадоў) у залежнасці ад розных фактараў (узрост, першапачатковы інтэлектуальны ўзровень, сацыяльнае асяроддзе, рэабілітацыйныя мерапрыемствы), якія вызначаюць прагрэсаванне хваробы. Зрэшты, усё больш і больш істотныя правалы ў памяці і значныя змены ў асобе хворага ігнараваць з цягам часу становіцца немагчыма.

Другі этап

Наступная стадыя характарызуецца ўзмацненнем сімптомаў. Прагрэсуе непамятлівасць: чалавек ужо не памятае імёны блізкіх людзей, забывае, як яны выглядаюць. Хвораму ўсё цяжэй успомніць назвы рэчаў і прадметаў, якія вакол. Такія прабелы ў памяці прыводзяць да таго, што больш прыкметнымі становяцца збоі ў маўленні, узнікаюць праблемы з успрыманнем вербальных і пісьмовых паведамленняў.

Трэці этап (разгорнутая форма захворвання)

Прыкметы хваробы, што з'явіліся раней, дасягаюць свайго апагею. Чалавек перастае разумець звернутую да яго гаворку. Сам пацыент, у залежнасці ад пашкоджаных зон галаўнога мозгу, замест нармальнай мовы прамаўляе альбо бессэнсоўныя выкрыкі, альбо паток незразумелых няпэўных слоў.

Прагрэсуюць і іншыя сімптомы. Чалавек не арыентуецца ў часе і прасторы: не можа назваць ні дзень тыдня, ні лік, ні месяц, ні год. Ён не памятае свой узрост. Лёгка можа згубіцца на добра знаёмай мясцовасці, не пазнае сяброў і блізкіх людзей.

У гэты перыяд захворвання сур'ёзна ўскладняецца догляд хворага. Ён губляе найпростыя навыкі карыстання побытавай тэхнікай, не можа сачыць за сабой, выконваць элементарныя правілы гігіены. Чалавек страчвае і такія навыкі, як стаянне, сядзенне і хада. Пры гэтым могуць развівацца пражэрлівасць і гіперсэксуальнасць.

Чацвёртая стадыя (канчатковая)

Надыходзіць глыбокая агульная прыдуркаватасць. Знікаюць усе набытыя навыкі. Захаваны толькі базавыя рэфлексы: дыхальны, жавальны, глытальны, якія толькі падтрымліваюць жыццё.

Ці ёсць сэнс у лячэнні?

Часта даводзіцца чуць пра марнасць тэрапіі ў дачыненні да хваробы Альцгеймера, дэменцыі. Прыхільнікі гэтага меркавання прыводзяць свой аргумент – узроставыя змены ў арганізме (і, у прыватнасці, у мозгу) не выправіць ніякімі лекамі. Але гэта дакладна толькі збольшага.

Па-першае, не ўсе віды дэменцыі незваротныя. Некаторыя носяць функцыянальны характар і паддаюцца лячэнню. Па-другое, лячэнне дэменцыі спецыфічна.