Калі вы лічыце, што ўсе беларускія палацы знаходзяцца на захадзе нашай краіны, то вам тэрмінова трэба ехаць у Жылічы — пасёлак у Кіраўскім раёне Магілёўскай вобласці! Тут знаходзіцца Жыліцкі палацава-паркавы комплекс Булгакаў — помнік архітэктуры XIX - XX стагоддзяў. У яго ўваходзяць сам палац з аранжарэяй, парк, некалькі штучных вадаёмаў.
Крыху гісторыі
Палац быў пабудаваны па замове Ігната Булгакава ў 1825 годзе і па праекце архітэктара Караля Падчашынскага на беразе ракі Добасна. Будынак называюць беларускай копіяй «Версаля». Паней палац быў нават большы, чым рэзідэнцыя Радзівілаў у Нясвіжы.
Булгак актыўна займаўся справамі Бабруйска: аднавіў школу, вырашаў многія сацыяльныя праблемы. Неяк у горад прыехаў архітэктар, бацька якога быў дойлідам у Радзівілаў. Ігнацій зразумеў, што надышоў момант здзейсніць яго даўнюю мару і пабудаваць у маёнтку палац, які перасягнуў бы ўсе іншыя сядзібы ў акрузе. Знакаміты архітэктар падрыхтаваў праект, і ў 1820-х мясцовыя майстры сталі яго будаваць.
Булгакі былі вельмі багатыя, адукаваныя і прадпрымальныя. Аб апошнім гаворыць адзін гістарычны факт: у аранжарэі Булгакаў вырошчваліся ананасы, якія здавалі напракат тым, хто хацеў пусціць пыл вочы. Дакладна вядома, што адзін з Булгакаў выйграў у карты тытул грэцкага прынца. Але ў 1917 годзе яны былі вымушаны ўсё пакінуць і ўцякаць за мяжу. Нашчадкі Булгакаў і сёння жывуць у Польшчы і Італіі.
Палацавы ансамбль узводзілі на вялізнай тэрыторыі, дзе быў разбіты парк са скульптурамі, басейнамі і масткамі. Казалі, што алеі парка ўтваралі літары імя ўладальніка.
Унікальнасць палаца
Галоўная архітэктурная і дызайнерская асаблівасць палаца, якая захавалася нягледзячы на войны, — драўляныя разныя столі. Іх вышыня ўсюды розная, кожная столь — твор мастацтва, які можна разглядаць гадзінамі. Менавіта таму ў вас сапраўды закружыцца галава — адвесці погляд немагчыма.
Калі быў узведзены галоўны корпус, да яго дабудавалі прыдворную царкву і жылыя памяшканні. Усяго ў палацы налічвалася больш за 100 пакояў. Інтэр'ер сядзібы захапляў кожнага шматлікімі дэкаратыўнымі дэталямі, упрыгожваннямі з дрэва і дарагой мэбляй.
Абсалютна ўсё аздоблены сусальным золатам. Сюжэты не паўтараюцца. На адным — барэльеф першай жонкі Ігната Булгака Ізабелы, якая рана памерла. У некаторых месцах рэстаўратары пакідалі фрагменты гістарычнай фарбы, каб наведвальнікі бачылі, што інтэр'ер вытрыманы ў тых жа колерах, што і пры Булгаках.
Падлога — таксама «фішка» палаца. Яна зроблена з 5 відаў драўніны. Ёсць нават 3D-пол — ён сапраўды здаецца аб'ёмным. Захаваліся шматлікія дапаможныя будынкі палаца, яны, праўда, пакуль не адноўлены. Але планы ёсць. У тым ліку, па стварэнні карэтнага двара.
Палацавы комплекс замкнуты ў прамавугольнік. Архітэктура яго вытрымана ў класічных традыцыях пачатку XIX стагоддзя. Інтэр'ер шматлікіх памяшканняў адрозніваецца багаццем дэкаратыўнага афармлення: ляпныя арнаментаваныя ўпрыгожванні, калоны, порцікі з граніту і гіпсу. Захаваны печы, адноўлены каміны.
Залы комплекса напаўняюцца антыкварнай мэбляй, а таксама сучаснымі копіямі мэблі XIX стагоддзя, карцінамі, нанова ствараецца аранжарэя, разбураная ў гады вайны, і капліца. Тым не менш, экскурсіі па залах ужо праводзяцца.
Вакол замка знаходзіцца пакуль яшчэ дзікі парк у некалькі дзясяткаў гектараў і закансерваваны будынак стайні. Але гэты кантраст надае палацу жывапіснасці.
У гаспадара сядзібы было дзевяць дзяцей, пасля яго смерці сядзіба «Добасна» (гэта назва паходзіць ад аднайменнай ракі) перайшла самаму малодшаму з іх, Эдгару. Але той не надаваў маёнтку столькі сіл, як бацька, і большую частку часу праводзіў за мяжой. У Жылічы ён прыязджаў толькі ўлетку, у кожны прыезд уладкоўваў грандыёзныя балі. У адсутнасць жа гаспадара ўсімі справамі сядзібы займаліся ўпраўляючыя.
Цікавы факт: у 1869 годзе ў аднаго з кіраўнікоў сядзібы нарадзіўся сын, які стаў пазней вядомым літаратарам, ён праславіўся пад псеўданімам Ядвігін Ш.
Пазней Эдгар прадаў маёнтак пляменніку Мечыславу-Эмануілу. Але хутка адбылася рэвалюцыя. Апошні ўладальнік палаца змог вывезці толькі некаторыя каштоўныя рэчы і эміграваў у Францыю.
Яшчэ ў часы росквіту ў сядзібе паспелі пабываць Напалеон Орда, які адлюстраваў Жылічы на сваіх малюнках. А таксама фатограф Ян Булгак, які стварыў здымкі цудоўнага палацавага комплексу.
Палацу ў Жылічах амаль 200 гадоў. Ён перажыў дзве сусветныя войны, не раз мяняў уладальнікаў. Але выстаяў і ацалеў.
Пасля Вялікай Айчыннай у яго засялілі аграрны тэхнікум, для якога пазней пабудавалі асобнае памяшканне побач. А сядзіба Булгакаў пачала патроху прыходзіць у запусценне. Але, на шчасце, з 2009 года палац пачалі рэстаўрыраваць. Працы ішлі актыўна. І ў пачатку 2023 года, нарэшце, былі завершаны.
Экскурсіі
Падчас экскурсіі цікава і з падрабязнасцямі расказваюць пра гісторыю стварэння комплексу, яго няпросты лёс, а таксама пра род Булгакаў, дзякуючы якому ў Магілёўшчыны зараз ёсць такая архітэктурная каштоўнасць. Аднак, каб яна стала годнай канкурэнцыяй, напрыклад, таму ж замку ў Нясвіжы, трэба яшчэ шмат чаго стварыць для камфорту вандроўнікаў. У тым ліку, для тых, хто нават прыедзе ў Жылічы ўсяго на адзін дзень.
Падарожжа, хоць і аднаго дня, адназначна патрабуе перакусу, асабліва калі вы прыехалі сям'ёй. Можна тэрмас і бутэрброды ўзяць з сабой, нешта дакупіць у мясцовай краме і размясціцца на лужку парка комплексу — балазе, ён вялікі, і ёсць магчымасць адасобіцца.
Ці, магчыма, давядзецца ехаць у Бабруйск. Тут таксама можна правесці цэлы дзень, таму што ёсць што паглядзець.
https://bel.24health.by/apynuusya-na-styku-nekalkix-kultur-10-urazhlivyx-mescau-babrujska/
