Сэкс, феміннасць і рок-н-рол. Усё, што яшчэ трэба ведаць пра падлеткаў

Як аказалася, сучасных бацькоў хвалююць тэматычныя пытанні не толькі палавога выспявання і рэпрадуктыўнага здароўя дзяўчынак. Закраналіся куды больш глыбінныя тэмы, не звязаныя напрамую з практыкай дзіцячага гінеколага: пра фемінізм і феміннасць, трансфармацыі сучасных мужчын і жанчын, пра каштоўнасць асабістага прыкладу ў выхаванні дзяцей…

Але тым і цікавы погляд спецыяліста, праца якога па вялікім рахунку – гэта праца на будучыню: дзеля жаночага шчасця пакуль яшчэ маленькай дзяўчынкі – да дэмаграфічнай стабільнасці цэлай дзяржавы. Прапануем чытачам некалькі актуальных пытанняў і адказаў, якія ў прамым сэнсе засталіся за кадрам.

Асэксуальнасць роўна крах

Як вы ставіцеся да моладзевага трэнду, які прапагандуе асэксуальнасць як норму паводзінаў?

Асэксуальнасць прывядзе да краху чалавецтва. Калі разважаць глабальна, дык сёння для еўрапейскай расы дэмаграфічная яма – самая вялікая праблема, якую трэба вырашаць. І мы гэта з вамі бачым у тых дэмаграфічных тэндэнцыях, з якімі сутыкнулася і наша рэспубліка ў тым ліку. У першую чаргу, мы бачым павелічэнне ўзросту нараджэння першага дзіцяці. Зараз у Мінску сярэдні ўзрост першародзячай жанчыны – 26 гадоў. Аб'ектыўна, у гэтым узросце саматычнае здароўе жанчыны ўжо не тое, якім было ў 18, 20, 22 і нават 24 гады. Гэта першае пытанне. Другое: чым пазней жанчына нараджае першае дзіця, тым меней часу ў яе для нараджэння другога і наступных. Бо арганізму ўсё-ткі патрэбны пэўны перыяд адпачынку і аднаўлення пасля родаў, і абсалютна вытлумачальнае жаданне спачатку падгадаваць першага малыша, уладкаваць яго ў дзіцячы садок, перш чым нараджаць наступнага. У выніку другое дзіця з'яўляецца рэальна да 30 гадоў. Трэцяе, калі будзе жаданне і магчымасць, – гэта усе 35, а то і 40 гадоў. Такі падыход не амалоджвае нацыю. І не адбіваецца ў добрым плане на дэмаграфічнай палітыцы.

Калі казаць пра тыя тэндэнцыі, на якія вы паказалі – асэксуальнасць, імкненне сыходу ад сэксуальных адносінаў, дык прырода значна разумнейшая за нас. І яна ўсё прыдумала яшчэ на этапе зачацця дзіцяці. Таму ў раддоме матулі выдаюць альбо ружовы канверцік, альбо блакітны. Гэта хлопчык і дзяўчынка. І, натуральна, з узростам яны павінны ўступаць у пэўныя адносіны. Асэксуальнасць прыродай не задумвалася як норма.

Тата павінен быць моцным, а мама – проста прыгожая

Існуюць такія паняцці: феміннасць і фемінізм. Феміннасць як развіццё жаноцкасці і фемінізм як абарона жанчынай сваіх правоў. Як пры выхаванні дачкі не перагнуць палку? Наогул на гэта можна паўплываць выхаваннем або досыць даверыцца прыродзе?

Мы спрабуем зараз падняць вельмі глыбінныя пытанні. Паглядзіце, да чаго прывёў больш чым 100-гадовы рух суфражыстак у Амерыцы і Еўропе? Да таго, што жанчына сёння нароўні з мужчынам, хаця і не адчувае вялікага жадання ўкладваць шпалы. У правах, абавязках, грамадскім становішчы яна стала з ім абсалютна ўпоравень, дзесьці, можа быць, нават крыху вышэйшай. Але ў прыродзе заўсёды ёсць баланс. Жанчына зрабілася мацнейшай, і мы з вамі бачым, як змяніліся мужчыны. Яны якраз-такі ў цэлым робяцца менш мускуліннымі, фемінізуюцца ў чымсьці. І сёння тая ж Амерыка, тая ж Еўропа сутыкаюцца з тым, што парушаны гендэрны баланс. Памяняліся псіха-сэксуальныя ролі.

Раней дзеці да 3 гадоў вельмі выразна ўсведамлялі: я хлопчык, а я дзяўчынка. І пры сустрэчы было адразу зразумела: вось ідзе мужчына, а вось жанчына. Сёння мы ўсё часцей сумняваемся: гэта хто ўвогуле? Гэта парушае баланс.

Наогул я за тое, каб у нашых жанчын было больш правоў і менш абавязкаў (смяецца – заўв. аўт.), але, тым не менш, ніякую палку нельга перагінаць. Дзяўчынка (роўна як і хлопчык) павінна расці ў балансе. А для таго, каб у яе быў гэты закладзены баланс, яна ў сям'і павінна бачыць прыгожую маму і моцнага тату. І на падставе гэтых двух псіхатыпаў будаваць сваё светаадчуванне.

Гуляй, гармон!

У пераходным узросце ў падлеткаў гармоны бушуюць. Ці можна і ці трэба іх неяк утаймоўваць?

Перыяд сярэдняга пубертату – той самы пік пераходнага ўзросту – заўсёды супадае з пікам псіхалагічнага развіцця падлетка, калі ён знаходзіцца ў стадыі максімалізму. Усё ўспрымаецца вельмі востра, без паўтонаў і «залатой сярэдзіны»: белае – гэта белае, чорнае – гэта чорнае. І многіх бацькоў хвалюе: ці можна гэта неяк утаймаваць?

Я скажу так: утаймоўваць нічога не трэба. Дзіця павінна прайсці абсалютна ўсе стадыі. Хлопчык нават з вельмі добра выхаванай сям'і, напрыклад, калісьці праз сябе павінен прапусціць усю непрыстойнасць. Выгаварыцца, вымавіць усе гэтыя словы, пачуць негатыўнае стаўленне навакольных, бацькоў... У рэшце рэшт, калі гэта не прымае яго асяроддзе, ён разумее: ды навошта гэта рабіць? Пахабныя ўчынкі не падабаюцца дзяўчынкам, непрыстойная размова не ўзвышае яго ў вачах аднагодкаў, выпітая бляшанка піва дрэнна адбілася на самаадчуванні, цыгарэта прывяла да млоснасці... Гэта жыццёвы вопыт, які ніякімі маралямі і навучаннямі замяніць нельга, ён павінен быць.

Кажучы пра дзяўчынак, усё тое ж самае. Кожная павінна абавязкова перамазаць усю маміну памаду, цені, адрэзаць грыўку валасоў, паспрабаваць хадзіць на абцасах. Яна павінна прайсці гэты перыяд у сваім жыцці. Нічога натуральнага мы з вамі ўтаймаваць не зможам. Няма такіх таблетак, каб заснуць у 3-м класе, а прачнуцца ўжо на першым курсе інстытута разумным і ўлагоджаным. Трэба прымаць падлетка такім, які ён ёсць. Але калі вы бачыце, што ён залішне гіперактыўны, не можаце знайсці з ім кантакт, не варта грэбаваць і баяцца пагаварыць з дзіцячым псіхатэрапеўтам. Усё ж такі спецыяліст часцяком бачыць дзяцей з боку лепей, чым нават уласныя бацькі. І самае важнае – гэта паспрабаваць не тое каб устаць з дзіцем нароўні, але быць побач з ім.

Губіць не ўстрыманне, а празмернасць

Калі дзяўчынка-падлетак пачала весці палавое жыццё, далей што? Для дарослай жанчыны доўгае ўстрыманне згубна адбіваецца на жаночым здароўі, а для дзяўчынкі-падлетка? Ёй дазволіць працягваць далей ці папрасіць спыніцца?

Калі я пачну адказваць на ваша пытанне, я апрыёры пагаджуся з тым, што вы сказалі. І апушчуся на ўзровень (гэта не павінна быць крыўдна) бытавога ўспрымання, што для здароўя штосьці трэба. Для здароўя трэба штодня добра харчавацца, не паліць, не злоўжываць алкаголем, не рабіць брыдкасцяў. Вось гэта добра для здароўя. Таму што вам сказаць з нагоды рэгулярнасці палавога жыцця альбо яе адсутнасці?! Жыццё само ўсё вырашыць за гэтага падлетка. Калі яна па нейкай прычыне развіталася з хлопчыкам, значыць, была нагода. Пройдзе пэўны прамежак часу – і яна абавязкова сустрэне іншага хлопчыка. Бегчы і шукаць новага партнёра «дзеля падтрымання здароўя» дакладна не варта. Роля бацькоў – данесці ёй менавіта гэта, не лаяць, не забараняць, не падштурхоўваць, а паклапаціцца пра тое, каб яе будучае сэксуальнае жыццё было бяспечным і шчаслівым.

Фота ў студыі – Яўген Крэч.