У любой праваслаўнай краіне ёсць свае галоўныя сімвалы і святыні, якія вызначаюць саму сутнасць яе праваслаўнага жыцця. Такім месцам для Беларусі з'яўляюцца, безумоўна, Жыровічы — невялікі пасёлак у Гродзенскай вобласці, у 10 з невялікім кіламетрах ад раённага цэнтра Слоніма.
Асноўнай жамчужынай Жыровічаў з'яўляецца Свята-Успенскі манастыр. Ён вядомы не толькі ў Беларусі, але і далёка за межамі краіны. На вялікія рэлігійныя святы — Каляды або Вялікдзень — сюды з'язджаюцца сотні людзей.
У нашым матэрыяле мы падзелімся прычынамі, чаму варта наведаць гэтыя мясціны.
Убачыць легендарныя мястэчкі і галоўную святыню
Галоўная святыня Праваслаўя ў Жыровічах — Успенскі манастыр, у якім захоўваецца Жыровіцкая ікона Божай Маці, вельмі ўшанаваная вернікамі не толькі Беларусі.
Гісторыю сваю Жыровіцкі Успенскі манастыр вядзе з XV стагоддзя. Паданне расказвае, як аднойчы на дзікай грушы, якая расла ў лесе, якім валодаў Аляксандр Солтан — ён займаў вельмі важны па тых часах пост — быў падскарбіем (гэта значыць скарбнікам) Вялікага княства Літоўскага і Рускага, — пастухамі быў знойдзены маленькі абраз Божай Маці. Пастухі аднеслі абразок свайму пану, ён жа схаваў яго ў куфэрак. Праз дзень Аляксандр Солтан вырашыў зірнуць на ікону, але яе ў куфары не аказалася. Вобраз неўзабаве знайшоўся на ранейшым месцы — на дзікай грушы. Уражаны гэтым, Солтан вырашыў пабудаваць там царкву. А неўзабаве вакол царквы ў пачатку густых і непраходных лясах пачалі сяліцца людзі — так узнік пасёлак.
Жыровіцкая ікона Божай Маці — самая маленькая з ушанаваных Багародзічных абразоў: гэта авал памерам 5,6 х 4,4 см з яшмы з рэльефнай выявай Багародзіцы, якая трымае на руках дзіцятка. З яго за пяць стагоддзяў было зроблена нямала спісаў.
Здарылася так, што каля 1520 года царква (яна была драўлянай) згарэла падчас пажару. Абраз спачатку не маглі знайсці і вырашылі, што ён быў страчаны ў агні. Аднак выява ацалела. Як апавядае паданне, вучні царкоўнай школы, якія гралі на вуліцы, убачылі на месцы згарэўшай царквы Багародзіцу, якая сядзела на вялікім валуне і трымала ікону ў руках. Дзеці ўцяклі, каб аб убачаным расказаць дарослым.
Дарослыя пайшлі да валуна і яшчэ здалёк заўважылі запаленую на ім свечку і дзіўным чынам ацалелы абраз. Гэты валун сталі пачытаць як святое месца, абгарадзілі яго, а затым на тым месцы была пабудавана драўляная царква Раства Божай Маці.
Сёння жыццё брацкага корпуса і Духоўных школ зачынена ад старонніх вачэй, але затое любы жадаючы зможа патрапіць у Свята-Успенскі сабор. Ёсць у манастыры і іншыя ўшанаваныя абразы, многія з іх маюць часцінкі мошчаў святых. Ёсць і Крыж з часціцамі мошчаў.
Усяго на тэрыторыі манастыра размешчана 3 храмы: цэнтральны і самы галоўны — Свята-Успенскі сабор (1613-1650 гг., перабудаваны ў 1839 г.), другі ў вёсцы — Богаяўленская царква (1796 г.) і трэці — Крыжаўзвіжанская царква (1769 г.) Апошняя ўнікальная тым, што ад самога ўваходу да алтара падымаецца шыркая лесвіца — у гэтай царкве прынята павольна паднімацца да алтара, спыняючыся на кожнай прыступцы для малітвы.
Манастыр — гэта, несумненна, унікальны помнік архітэктуры XVII - XVIII стагоддзяў, але ён адпавядае і сучасным патрабаванням турыстаў: тут для прыезджых ёсць трапезная і Дом паломніка для пражывання, а таксама царкоўныя і сувенірныя гандлёвыя крамы. У самім пасёлку ёсць банкаматы, крамы, паркоўкі.
Дарэчы, за манастыром знаходзіцца высокая гара, дзе ёсць невялікія акуратныя могілкі: сярод магутных дубоў размешчаны каля 12 пахаванняў манахаў і старцаў, якіх у свой час жылі пры царкве.
Пачуць гукі званоў
Яшчэ адна прычына пабываць у Жыровіцкім манастыры — пачуць яго голас. У 2020-ым годзе манастыр адзначыў два святы: 500-гадовы юбілей і 550-годдзе аб'яўлення Жыровіцкай іконы Божай маці. Да гэтай даты абіцелі перадалі ў дар 12 званоў. Цяпер яны стаяць у часовай драўлянай званіцы прама на вуліцы.
Гістарычны набор званоў Жыровіцкага манастыра ў гады Першай сусветнай вайны быў вывезены на тэрыторыі сучаснай Расіі. І там, на вялікі жаль, знік.
Новыя 12 званоў адлілі у Варонежы на звоналіцейным заводзе. Вага самага вялікага — больш за чатыры тоны.
Для званоў пабудуюць новую званіцу. Гэта будзе высокі будынак у гонар святога Серафіма — беларускага святара, які ў гады Вялікай Айчыннай вайны адкрываў праваслаўныя храмы.
Акунуцца ў крыніцы
Побач з манастыром раскінуліся маляўнічыя мясціны. Тут ёсць штучныя і прыродныя азёры. Ёсць сквер, дзе можна пасядзець на лавачках. Можна зазірнуць у міні-кафэ. Ёсць на тэрыторыі манастыра і ўласная сталовая, дзе паесці можа любы жадаючы. Тут пякуць манастырскі хлеб, хвораст, булачкі і вельмі смачныя сочнікі.
Варта прайсці літаральна 1 кіламетр, і натрапіце на дзве крыніцы. Яны таксама карыстаюцца папулярнасцю ў турыстаў. Адна размешчана ў лесе за прыватным сектарам, другая — практычна ў дарогі.
Побач з крыніцымі ўсталяваны царкоўныя крамы, дзе можна купіць выпечку, манастырскі мёд, прысмакі, кнігі, абразы ці іншыя рэлігійныя атрыбуты.
Абодве крыніцы абсталяваны купелямі, дзе можна акунуцца.
Лічыцца, што пры акунанні «лекуюцца невылечныя хваробы, вырашаюцца самыя заблытаныя жыццёвыя сітуацыі, змякчаюцца цвёрдыя, як камень сэрцы, адыходзяць нягоды, гароты, трывогі».
Тут таксама можна набраць воды, якую таксама лічаць гаючай.
Убачыць мядзведзя і паўлінаў у Эдэмскім садзе
Наведваючы Жыровічы абавязкова неабходна пабываць на манастырскім падворку, дзе размешчаны заасад, які называюць Эдэмскім.
Гэтыя землі былі перададзены манастыру ў 2010 годзе. Сіламі манахаў і мясцовых жыхароў яны былі расчышчаны, і зараз тут размясціўся заапарк. Тут жывуць галубы, трусы, вярблюды, мядзведзь, паўліны, вадзяныя андатры, лісы, авечкі, поні, вавёркі і многія іншыя звяры. Некаторыя з іх «пераехалі» сюды з іншых гарадоў Беларусі.
Уваход на тэрыторыю заасада вольны, але, як правіла, наведвальнікі пакідаюць некалькі рублёў на корм жывёлам.
Убачыць помнік народнага дойлідства
Гаворка ідзе пра царкву Св. Георгія, якая сціпла стаіць на мясцовых могілках.
Гэты драўляны храм прынята датаваць XVIII стагоддзем. Як і іншыя ўзоры дадзенага кірунку ў архітэктуры, ён адрозніваецца простым вонкавым выглядам. Аднак фігурны купал, размешчаны над галоўным уваходам, надае царкве Св. Георгія рысы барока.
